Zmysły płodu: niesamowite fakty

Zmysły dziecka kształtują się już w okresie płodowym, na wczesnym etapie rozwoju. Wiele z nich ma większe znaczenie niż pozornie może się wydawać. Za ich pośrednictwem dziecko jest przystosowywane do funkcjonowania w świecie, rozpoznaje mamę oraz interpretuje wrażenia z otoczenia.

Poniżej zebraliśmy kilka niesamowitych faktów o dotyku, wzroku, słuchu, smaku i węchu.

Dotyk

• Pierwszy zmysł dziecka. Dziecko najpierw odbiera bodźce ustami i nosem, potem resztą ciała.
• Zmysł dotyku wykształca się już w połowie 8 tygodnia ciąży.
• Dzięki dotykowi dziecko w brzuchu mamy uczy się ssać, połykać i kaszleć.
• Reakcja płodu odbywa się na poziomie pnia mózgu i rdzenia kręgowego.Płód nie rejestruje dotyku i nie odczuwa bólu w części mózgu odpowiedzialnej za intelekt: korze mózgowej.
• Ból przez płód jest odczuwany w inny, nieznany nam sposób. Odczucia zbierane przez nerwy wysyłane są do mózgu, ale ten nie potrafi ich zrozumieć oraz odpowiednio ocenić. Przekazywane do rdzenia kręgowego bodźce mogą być dla płodu dokuczliwe, odczuwane inaczej niż w przypadku osoby dorosłej.
• Badanie EEG mózgu dziecka w trakcie porodu wykazuje minimalną aktywność, co dla wielu naukowców oznacza, że poród nie powoduje u dziecku cierpienia.
• Zmysł dotyku jest równie ważny po porodzie. Najlepszy sposób na noszenie noworodka to metoda „na kangura”. Takie ułożenie przypomina dziecku warunki, jakie panowały w macicy i wspomaga rozwój emocjonalny i neurologiczny malucha.

Węch

• Wbrew temu co uważano jeszcze kilkanaście lat temu, do rozwoju zmysłu węchu nie jest potrzebne oddychanie powietrzem. Płód ćwiczy ten zmysł poprzez odbiór wrażeń płynących wraz z płynem owodniowym przez jamę ustną i nosową.
• Zmysł węchu dynamicznie rozwija się od około 30 tygodnia ciąży, do tego czasu jama nosowa jest zaczopowana.
• Rozwój węchu rozpoczyna się już w 9 tygodniu ciąży, kiedy tworzą się komórki nabłonka węchowego.
• Mleko, ślina i pot matki zawierają składniki zapachowe podobne do tych w płynie owodniowym, dlatego noworodek rozpoznaje zapach matki po narodzinach, co pozwala na łatwiejsze karmienie piersią.
• Niemowlęta karmione butelką nie rozpoznają zapachu własnej matki (pobieranego spod pachy) już po dwóch tygodniach. Można rozważyć karmienie dziecka przytulonego do nagiej skóry rodzica, co pozwoli zapewnić maluszkowi szczególną bliskość.
• Niemowlęta karmione piersią wolą nieumyte sutki: warto rozważyć mycie ich samą wodą, bez dodatku mydła, a w celach ochronnych przemywanie własnym mlekiem.

Wzrok

• mimo ciemności panującej w macicy, wzrok dziecka rozwija się jeszcze przed porodem. To dlatego, że przez ścianę macicy dostaje się dość światła, by stymulować wzrok malucha.
• zmysł wzroku rozwija się już w siódmym tygodniu, kiedy pojawiają się kubki oczne z siatkówką i soczewką.
• by dziecko mogło zobaczyć coś po porodzie, niezbędna jest współpraca połowy neuronów wchodzących w skład mózgu.

Słuch

• dziecko w macicy słyszy głównie szumy, furkoty, świsty, wydawane przez krew płynącą w żyłach i przez pracujący żołądek oraz jelita,
• w macicy jest dość głośno, poziom hałasu sięga nawet 90 decybeli, czyli tyle, ile nasze uszy odbierają obok linii kolei nadziemnej (sprawdzili to naukowcy wprowadzając do macicy hydrofon, urządzenie mierzące natężenie dźwięków),
• dzieci w 24 tygodniu ciąży potrafią rozpoznać już głos matki, które szybko je uspokaja,

Smak

• kubki smakowe pojawiają się już w 8 tygodniu życia płodowego. Dlatego tak wcześnie? Po to, by móc rozpoznawać matkę po urodzeniu: wiele substancji z płynu owodniowego pojawia się w pocie i mleku.
• płód ma najwięcej kubków smakowych, więcej niż niemowlęta czy dorośli: więcej niż 4,5 tysiąca
• płód potrafi odczuwać niektóre smaki już w drugim miesiącu życia.
• smak wód płodowych stale się zmienia, w zależności od tego, co spożywa mama, co może mieć wpływ na preferencje smakowe po narodzinach.

Opracowano na podstawie

„Zdrowa ciąża. Poradnik kochającej mamy”. Lek. med. Michael Roizen, lek. med. Mehmet C. Oz