Żłobek czy dom?

To jedna z pierwszych poważniejszych decyzji, przed którą stają rodzice po urodzeniu dziecka. Dobrze, gdy podejmowana jest bez przymusu wywieranego przez złą sytuację materialną lub warunki w pracy, które nie pozwalają na zrobienie sobie dłuższej przerwy. Ten artykuł oczywiście nie odpowie na wszystkie wątpliwości. Nie jest w stanie również omówić wszystkich możliwych scenariuszy. Życie jest bowiem zdecydowanie bardziej złożone i każdorazowo każda mama i tata powinni podejmować decyzję samodzielnie.

Żłobki przeznaczone są dla dzieci od czwartego miesiąca życia do trzech lat. Zazwyczaj zapisy do żłobka trwają przez cały rok.

Żłobek dla niemowlaka

Wiele mam z różnych przyczyn posyła do żłobka dziecko, które ma około szęść miesięcy. Odrzucając opcję sprawowania opieki przez babcię, nianię, czy też pozostanie z maluchem w domu.

Z jakimi skutkami takiej decyzji trzeba się liczyć? Tutaj znowu pod uwagę należałoby wziąć wiele czynników, na przykład czas pracy kobiety. Jeśli mama kończy pracę długo po 16, wraca do domu około 18, a maluch jest odprowadzony do przedszkola około ósmej, jest oczywiste, że w ciągu dnia mają bardzo niewiele czasu dla siebie. Często temu towarzyszy poczucie winy. Sytuacji takiej kobiety nie można porównywać do tej, która do pracy idzie na siódmą, odprowadza dziecko i odbiera je o 15 i której pozostaje jeszcze co najmniej pięć godzin, jakie w pełni może spędzić z dzieckiem. W przypadku pierwszej mamy rzeczywiście może się zdarzyć tak, że nie będzie ona w stanie uczestniczyć w takich przełomowych wydarzeniach, jak pierwszy krok, czy pierwsze słowo, jednak już w drugim przypadku sytuacja będzie diametralnie różna i rozwój dziecka będzie mógł być na bieżąco monitorowany i przeżywany w taki sposób, na jaki zasługuje.

Co może zyskać tak małe dziecko w żłobku? Niemowlę nie ma jeszcze potrzeb socjalnych. Potrzebuje jednej, dwóch osób, które będą dla niego stałym opiekunek. Dlatego rozsądne są głosy mówiące, że niemowlakowi nie są potrzebni rówieśnicy, a na pewno nie w tym znaczeniu, w jakim   postrzega się ten aspekt, wysyłając dziecko do żłobka. Czy są jakieś plusy? Są. Dziecko ma możliwości obserwacji większej grupy osób, uczy się świata w większym zakresie (ludzkich zachowań) niż przeważnie to robi dziecko, które do żłobka nie uczęszcza.

Co zyskuje mama? Dyskutując o tym, czy posłać dziecko do żłobka, często zapomina się o tym, że opieka nad małym dzieckiem bywa męcząca, frustrująca i czasami marzy się tylko o tym, by mieć od niej wolne. Żłobek często pozwala zachować kobiecie wewnętrzną równowagę i pisząc wprost „nie zwariować”. Nawet jeśli kobieta nie wraca do pracy, może mieć po prostu czas dla siebie, chwilę, by odetchnąć i się rozwijać i w takim układzie nie musi dziecka oddawać do żłobka na cały dzień. Z drugiej strony żłobek często oznacza dla kobiety utrudnienia: dziecko zazwyczaj częściej choruje, bywa bardziej marudne, a gdy wraca do domu niekiedy jest tak zdezorientowane, że nie jest w stanie opuścić mamy na krok, trzymając się przysłowiowej spódnicy, wykazując spory deficyt uwagi.

Dziecko około 1,5-roczne

Naukowcy ciągle nie są zgodni i trudno od nich tego wymagać, że będą przedstawiali jedno stanowisko w tym temacie. Istnieją dwa sprzeczne poglądy. Jeden z nich mówi, że dziecko do ukończenia trzeciego roku życia powinno pozostawać pod opieką mamy w domu. Jeśli jest to możliwe, rodzice nie powinni go wysyłać do żłobka.

Drugi natomiast pogląd głosi, że dzieci po żłobku wyprzedzają pod względem rozwoju języka i intelektu rówieśników, którzy byli jedynie pod opieką matki. Do takich wniosków doszli psychologowie amerykańscy, brytyjscy i szwedzcy.

Z drugiej strony w jednym i drugim wypadku można mówić o sporym uogólnieniu, bo…opieka nad dzieckiem w domu, jak i w żłobku może się różnić między sobą. Inaczej: są dobre żłobki i są mamy pełne pomysłów, które rzadko nudzą się zabawą z dzieckiem. Są też mamy, które pozostają w domu z powodu braku pracy, bo tego wymaga od nich rodzina i czują, że ta sytuacja im nie odpowiada, tym sposobem sprawując nad dzieckiem opiekę w taki sposób, że nikt w gruncie rzeczy z tego w pełni zadowolony nie jest. Nie trzeba przecież wspominać o tym, że dziecko bez trudu wyczuwa emocje swojego rodzica.

Podobnie żłobek żłobkowi nierówny. Są placówki, w których jedna „ciocia” ma pod opieką ośmioro dzieci, jak również takie, w których panuje „domowa” atmosfera, a „pani” opiekuje się maksymalnie trójką dzieci. Są placówki, w których dzieci generalnie czują się dobrze i takie, z których wracają w mocno osikanych pieluszkach, z odparzeniami oraz nienajedzone.

Decyzję o posłaniu dziecka do żłobka warto podjąć, obserwując swoją pociechę. Zdarza się bowiem, że już około półtora roczne dzieci wykazują bardzo silną potrzebę zabawy z rówieśnikami. Takie maluchy wręcz „trzęsą się z radości” na widok innej „dzidzi” i nawet przy dołożeniu wszelkich starań przez matkę w domu się po prostu nudzą. Bardzo trudno je czymś zadowolić i skupić uwagę na dłużej. Tymczasem wystarczy wyjść z nimi na plac zabaw, by mieć malucha „z głowy” na dłuższy czas.  Dla rodziców takich maluchów ulgę przyniesie wysłanie dziecka do przedszkola, żłobka czy klubiku dziecięcego. Niekoniecznie na cały dzień, ale na kilka godzin. Zwłaszcza zimą, kiedy trudno zaspokoić potrzeby malucha pod względem kontaktów z rówieśnikami na placu zabaw.

Czy żłobek jest konieczny?

Wróćmy do badań psychologów amerykańskich, którzy mówią, że dziecko po żłobku szybciej się rozwija. Zwracałam uwagę, że są one dość względne. Należałoby spojrzeć również na inny aspekt: mianowicie, jak długo widać wspomnianą różnicę?

Jest ona zauważalna na pewno podczas adaptacji w przedszkolu, co oczywiście jest zrozumiałe, ale kiedy się zacierają? Dzieci po żłobku przyzwyczajone do rozstań z rodzicami, zostają w przedszkolu chętniej. Nie marudzą tak oraz nie wykazują całej sfery problemów charakterystycznych dla maluchów, które zaczynają od przedszkola. Jednak naukowcy są zgodni, że już po kilku tygodniach, maksymalnie kilku miesiącach różnice się zacierają. Czy jest zatem sens wysyłać dziecko do żłobka, uwzględniając tylko to kryterium? Na pewno nie.

Co daje dom?

Dom to miejsce, w którym dziecko czuje się bezpieczne. Pozwalające zachować dzieciństwo na dłużej. Gdy maluchem opiekują się rodzice w domu, to zazwyczaj tryb dnia dostosowany jest do potrzeb malucha. Nie trzeba przeżywać nerwowych poranków, gdzie wszyscy się gdzieś spieszą, a czas ucieka nieubłaganie. Maluch może spać aż się wyśpi. Pewne rotacje mogą też dotyczyć pór drzemek, które nie muszą być równe dla wszystkich dzieci, a wszystkie potrzeby są zaspokajane dużo szybciej niż w placówce, w której pod opieką jednej osoby znajduje się co najmniej kilkoro dzieci.

Zyskuje również kobieta (o ile ma oczywiście taką potrzebę). Może obserwować rozwój dziecka z bliska, a nie poznawać go w dużym stopniu w relacji co by nie mówić obcych ludzi. Najprawdopodobniej nie przeżyje tego, co doświadcza wiele mam, kiedy maluch nie chce do niej wrócić i za bliższą osobę uznaje opiekunkę w żłobku.

Opieka nad dzieckiem w domu daje spokój oraz poczucie panowania nad sytuacją. Pozwala podjąć najważniejsze decyzje w odpowiednim czasie i być pewnym, że na wiele rzeczy ma się po prostu wpływ. Nie brak głosów, że dziecko nauczone korzystać z nocniczka, w żłobku niedopilnowane, czy pozbawione odpowiedniej uwagi traci tę umiejętność i powraca do pieluch. Podobnie maluch dobrze śpiący, ma problemy z zaśnięciem, itd. Oczywiście nie oznacza to, że tak być musi, ale tak często bywa i trzeba mieć tego świadomość.

Każdy powinien podjąć swój dobry wybór

Nie ma w życiu rozwiązań idealnych. Wystarczy porozmawiać z pierwszą lepszą mamą, która jest z dzieckiem w domu, by usłyszeć, że często jest zmęczona, sfrustrowana i że ma przeczucie, że wzięła na swoje barki za wiele. Z kolei rozmowa z mamą, która wysłała dziecko do żłobka może skutkować tym, że usłyszymy, że tak wiele ją ominęło, że dni w pracy wlęką się okrutnie, a dziecko   już jej nie potrzebuje.

Każda sytuacja wymaga indywidualnego potraktowana. Dlatego tylko świadoma, dobrze przemyślana decyzja pozwala wierzyć, że wszystko ułoży się po naszej myśli. Jednak przy zachowaniu realnego spojrzenia na rzeczywistość oraz pamiętania o tym, że nic nie trwa wiecznie: zarówno trudy wychowania w domu w pewnym stopniu odciążą mamę, gdy dziecko pójdzie do przedszkola, a wysłanie do żłobka zyska na zaletach, gdy maluch przejdzie okres adaptacyjny.

Zatem dom czy żłobek? To nie pierwszy i nie ostatni dylemat, przed jakim jako rodzice staniemy. Najważniejsze, by uwzględnić własne potrzeby i gotowość dziecka. Jeśli będziemy pewni swojej decyzji, łatwiej zaakceptuje ją cała rodzina. Można być szczęśliwą mamą, posyłając dziecko do żłobka i opiekując się nim w domu.

A Wy jak sądzicie? Dziecko lepiej wysłać do żłobka, czy pozostać z nim w domu? Zauważacie tu jakąś barierę wiekową? Jak było u Was? Co sądzicie o poniższych opiniach: