Zapalenie wyrostka u dziecka to schorzenie, które mimo częstego występowania (dotyka nawet 7% całej populacji), niestety jest trudne do rozpoznania. Wynika to z faktu, iż nawet u 30–50% pacjentów przypadłość ta może objawiać się nieco inaczej 1 . Zaniedbanie jego pierwszych sygnałów może doprowadzić jednak do powstawania bardzo ważnych powikłań. Dlatego też w poniższym artykule podpowiadamy, jak rozpoznać zapalenie wyrostka robaczkowego u dziecka oraz jak wygląda jego leczenie.
Wyrostek robaczkowy – co to?
Wyrostek robaczkowy to część jelita grubego, która często opisywana jest w literaturze jako „ślepo zakończone uwypuklenie początkowej części jelita grubego” .
Rozwija się on w miejscu, gdzie schodzą się 3 taśmy jelita grubego i jest zbudowany z kępek tkanki chłonnej, których ilość zmienia się w zależności od wieku. Najwięcej jest ich pomiędzy 10 a 20 r.ż., co niestety zwiększa ryzyko powstawania zapalenia wyrostka robaczkowego. Sam wyrostek natomiast odpowiada za symbiozę pomiędzy florą bakteryjną w jelitach a organizmem człowieka.
Zapalenie wyrostka robaczkowego u dziecka – przyczyny
Prawdopodobieństwo zapalenia wyrostka robaczkowego dotyczy ok. 7% populacji. Dolegliwość ta może wydarzyć się w każdym wieku, jednak najczęściej dotyka dzieci pomiędzy 6. a 12. r.ż. Znacznie rzadziej na zapalenie wyrostka chorują noworodki, dzieci poniżej 2 r.ż. oraz osoby starsze.
Jak dowodzą badania, znacznie częściej zapadają na nie u mężczyźni (8,6%) niż kobiety (6,7%). Co ciekawsze częściej cierpią nią nie również osoby żyjące w krajach wysokorozwiniętych. Jak natomiast dochodzi do tego schorzenia?
Zapalenie wyrostka robaczkowego powstaje na skutek zatkania ujścia tego narządu kamieniami kałowymi, co powoduje wzrost ciśnienia w jego wnętrzu. W efekcie dochodzi więc do zaburzenia przepływu krwi oraz martwicy. Znacznie rzadziej przyczyna tego staja się pasożyty, guzy, czy przerost grudek limfatycznych. Niezależnie od przyczyny zapalenia – wymaga ono szybkiej interwencji chirurgicznej. W przeciwnym wypadku może bowiem dojść do zapalenia otrzewnej, co stanowi bezpośrednie zagrożenie życia.
Zapalenie wyrostka u dzieci – objawy
Do najważniejszych objawów zapalenia wyrostka robaczkowego zalicza się:
- Ostry ból w centralnej części brzucha – które wraz z upływem czasu przemieszcza się ku dołowi prawego biodrowego. W przypadku dzieci ból ten jest często trudny do zlokalizowania.
- Wysoka gorączka – na początku utrzymuje się ona na poziomie 37–38 o C, aczkolwiek przy ostrym zapaleniu gorączka wzrasta.
- Przyspieszone tętno, dreszcze oraz drżenie ciała – zwłaszcza gdy dziecko przechyla się na prawą stronę lub próbuje się wyprostować.
- Brak apetytu i wymioty.
- Biegunka oraz wzdęcia – w połączeniu z brakiem apetytu może prowadzić do odwodnienia organizmu, co przyspiesza rozwój zapalenia.
Jak się jednak okazuje, u 30 do nawet 50% pacjentów (zwłaszcza u dzieci) objawy zapalenia wyrostka mogą przybierać dość nietypowe formy. Najmłodsi miewają często problem ze wskazaniem dokładnego miejsca bólu. Ponadto również ich narządy nie są jeszcze umiejscowione tam, gdzie znajdują się u dorosłych. Ból może więc często pojawiać się po drugiej stronie brzucha. Dlatego tez w celu jego
rozpoznania należy niezwłocznie udać się do lekarza.
Jak rozpoznać zapalenie wyrostka robaczkowego?
Pełne objawy zapalenia wyrostka rozwijają się zwykle po upływie od 2 do 3 dni. Nie należy jednak zwlekać z wizytą u lekarza – pełne rozpoznanie schorzenia jest możliwe w trakcie tzw. aktywnej obserwacji w warunkach szpitalnych. W trakcie pobytu w szpitalu pacjentowi podaje się leki przeciwbólowe, które nie zmieniają obrazu klinicznego (np. paracetamol). Jeżeli lek nie działa i bóle nie ustępują, oznacza to, że pacjentowi dolega zapalenie wyrostka. Część lekarzy może jednak wcześniej ustalić rozpoznanie choroby, co pozwala na natychmiastowe wdrożenie leczenia. Tu należy zaznaczyć, że żadne badania laboratoryjne czy obrazowe nie są w stanie umożliwić pełnego i
jednoznacznego rozpoznania schorzenia. Należy jednak wykonać badanie morfologiczne moczu i krwi oraz USG jamy brzusznej, co pomoże w wykluczeniu innych chorób (zakażenia bakteriami Shigella lub Salmonella, zapalenia przydatków lub węzłów chłonnych itp).
Z kolei w ramach badań obrazowych (USG jamy brzusznej) wyklucza się ryzyko występowania torbieli jajników, kamicy nerkowej itd. Badania te nie są jednak wystarczającą podstawą do postawienia diagnozy, dlatego też dla uzupełnienia wyników badań wykonuje się tomografię komputerową z użyciem kontrastu. Nie da się jednak ukryć, że w trakcie TK dochodzi do napromienieniowania jamy brzusznej, co może mieć swoje konsekwencje w przyszłości. Dlatego też TK stosuje się jedynie w wyjątkowych przypadkach. Szacuje się jednak, że na podstawie samego USG możliwe jest prawidłowe rozpoznanie zapalenia wyrostka aż u 80–90% pacjentów, co sprawia, że wykonanie TK często okazuje się zbędne .
Zapalenie wyrostka – przebieg leczenia
Jedynym skutecznym sposobem na wyleczenie wyrostka jest jego usunięcie. Wyrostek usuwa się chirurgicznie (metodą klasyczną lub laparoskopową) w możliwe jak najszybszym czasie od rozpoznania jego pierwszych objawów. W przeciwnym wypadku może bowiem dojść u dziecka do poważnych powikłań, np. zgorzelinowego zapalenia wyrostka lub jego przedziurawienia. W sytuacji, gdy na wyrostku dochodzi do powstania ropnia, konieczne jest także założenie drenu. Po zabiegu konieczna jest również antybiotykoterapia.
Zabiegu nie należy się bać – wycięcie wyrostka powoduje całkowite wyleczenie. Ryzyko zgonu wynosi zaledwie 0,1–1%, a powikłania pooperacyjne mogą pojawiać się u 10–15% wszystkich pacjentów. Dlatego też po zabiegu tak ważne jest podawanie dziecku antybiotyków oraz stosowanie się do zaleceń lekarza.
Wyrostek robaczkowy i jego zapalenie u dziecka. Jak wcześnie rozpoznać objawy?
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – objawy i leczenie
Ból brzucha i gorączka u dziecka – na co wskazują te dwa objawy?
Zapalenie ucha zewnętrznego u dziecka – o objawach i leczeniu
Komentarze