Wpływ telewizji na rozwój mowy

Na rozwój dziecka już od najmłodszych lat mają wpływ różne czynniki otaczającego je świata. Na początku będą to osoby z najbliższego otoczenia, później rówieśnicy i nauczyciele w przedszkolu i szkole, a także media, w tym w dominującej części telewizja.
Wiele godzin i brak kontroli to za dużo…

Według naukowców, wielogodzinne i niekontrolowane spędzanie czasu przed telewizorem przyczynia się do ograniczenia rozwoju mowy oraz znacznego upośledzenia zdolności komunikowania się. Wiąże się to brakiem aktywnego spędzania czasu, okazji do rozmów i zabaw z rodzicami.

Należy podkreślić, jak wielka jest rola rodziców w kształtowaniu się mowy u dzieci. Zabawami, które stymulują rozwój mowy jest wspólne śpiewanie, recytowanie wierszyków, czytanie, oglądanie obrazków, zabawy tematyczne (np. w dom, w sklep), ogólnie mówiąc rozmawianie z dziećmi i cierpliwe słuchanie.

Telewizja a wiek dziecka

Kontakt dziecka z telewizją rozpoczyna się bardzo wcześnie, a każda godzina spędzona w obecności włączonego telewizora oznacza, że rodzice mniej mówią do swoich małych dzieci, a te w rezultacie rzadziej gaworzą i później uczą się mówić – ostrzegają naukowcy z USA na łamach pisma „Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine”. Zdaniem specjalistów dzieci przed ukończeniem drugiego roku życia w ogóle nie powinny mieć styczności z telewizorem ani oglądać bajek na DVD czy wideo.

Tymczasem jak podaje Maria Kolowca na portalu www.szkolnictwo.pl, dziecko dwuletnie spędza przed telewizorem średnio 45 min, 5 -6 letnie 2,5 godziny, a w dni świąteczne nawet 4, natomiast dzieci 7 – 10 letnie wybierają programy o różnych porach dnia, także przed wyjściem do szkoły, oglądając łącznie około 4 godzin każdego dnia.

Telewizja a zaburzenia rozwoju mowy

Za naukę języka odpowiedzialna jest lewa półkula mózgu. Szybko zmieniające się obrazy telewizyjne i wszechobecne reklamy aktywują prawą półkulę, jednocześnie hamując działanie lewej, co skutkuje zaburzeniami w rozwoju języka.

Nadmierne korzystanie z telewizji przyzwyczaja dziecko do mało aktywnego, ubogiego w różnorodne bodźce życia, dostarcza atrakcyjnej rozrywki, bez angażowania potencjału intelektualnego. Wywołuje schematyczne i stereotypowe zachowania, niewymagające myślenia i analizowania przyczynowo – skutkowego. Pytania stawiane przez dzieci są powierzchowne, a udzielane odpowiedzi nie wzbudzają zainteresowania. Dzieci przyswajają język bohaterów i posługują się nim, nie rozumiejąc wszystkich używanych słów.

Dlatego nie należy:

• pozwalać na wielogodzinne spędzanie czasu przed telewizorem i oglądanie reklam
• kupować małym dzieciom urządzeń elektronicznych takich jak telefon komórkowy czy laptop
• puszczać bajek przed snem, gdyż może to utrudnić zasypianie.

Na pewno ograniczymy negatywny wpływ telewizji, wypełniając czas ciekawymi propozycjami dla naszych dzieci, takimi jak gra na instrumencie, zajęcia plastyczne, sportowe i oczywiście zabawy w gronie rodzinnym.

Kiedy telewizja może pomóc?

Telewizja może mieć także twórczy wpływ na kształtowanie się mowy, zwłaszcza w zakresie przyswajania nowych i trudnych słów. Pomaga w rozbudowywaniu słownictwa czynnego i biernego oraz w wiązaniu zdarzeń w logiczne całości. Z dzieckiem należy rozmawiać na temat oglądanych filmów i zachęcać do swobodnego mówienia na temat obejrzanego programu. W ten sposób dziecko nabywa umiejętności dyskutowania, poprawnego i jasnego wypowiadania się, zabierania głosu, uzasadniania swoich sądów. W czasie rozmowy przedłuża się kontakt z odbieranym programem .

Telewizja ma zarówno negatywny jak i pozytywny wpływ na rozwój mowy dziecka, zatem to rodzice powinni mieć wpływ na ilość czasu spędzanego przed telewizorem, dobór programów i pory dnia. Wybór programu telewizyjnego dla dziecka powinien być uzależniony od jego: wieku, wiedzy, dojrzałości poznawczej oraz zainteresowań.