Wody płodowe: jaki mają kolor i kiedy odchodzą?

Odejście wód płodowych to sygnał rozpoczęcia porodu. Nie zawsze poród zaczyna się jednak tak spektakularnie. Wody płodowe najczęściej odchodzą dopiero po kilku godzinach intensywnej akcji porodowej. Co właściwie oznacza ta chwila i na co zwrócić uwagę?

Czym są wody płodowe?

Dziecko rozwija się w macicy w pęcherzu płodowym zwanym również workiem owodniowym, który składa się z dwóch warstw membran.

Wody płodowe znajdują się w środku pęcherza płodowego i otaczają dziecko. Inaczej nazywane są płynem owodniowym, składają się z białek, enzymów, hormonów, witamin, tłuszczy. Ich rolą jest ochrona dziecka przed urazami, hałasem, bakteriami, a także udział w przemianie materii płodu.

Produkcja wód płodowych odbywa się na bieżąco. Część wód jest wchłaniana. Ich ilość zmienia się również na skutek połykania wód przez dziecka i oddawania moczu.

Wraz z upływem ciąży ilość wód płodowych wzrasta. Tuż przed porodem jest ich od 1 litra do 1,5 litra.

Skład i ilość wód płodowych wiele mówi o stanie zdrowia płodu. Dlatego czasami bada się wody płodowe jeszcze w ciąży w celach diagnostycznych.

Jak wyglądają wody płodowe?

Prawidłowe wody płodowe są przezroczyste, pod koniec ciąży trochę bardziej mętne. Mogą nie mieć zapachu lub pachnieć dość specyficznie – słodko-rybio.  Często porównuje się ich wygląd do wody z mydlinami.

Co się dzieje, gdy wody płodowe odchodzą?

Skutkiem przerwania ciągłości pęcherza płodowego jest odejście wód płodowych przez szyjkę macicy i pochwę.  Najczęściej proces ten jest dość gwałtowny i jednoznaczny w ocenie (trudny w pomyleniu z czymkolwiek innym, na przykład z oddaniem moczu). Większość kobiet czuje po prostu mocny strumień między nogami. W nielicznych przypadkach wody płodowe wyciekają bardzo powoli, co niekiedy utrudnia rodzącej jednoznaczne stwierdzenie, co naprawdę się dzieje.

Zawsze po odejściu wód skurcze stają się częstsze i bardziej bolesne i to one zmuszają rodzącą do udania się do szpitala. Trzeba jednak pamiętać, że płyn owodniowy nie wypływa od razu w całości. Pozostałości wód płodowych usuwane są z pochwy w trakcie porodu, w aktywnej fazie parcia i wydobywania noworodka.

Niestety zdarza się też tak, że wody płodowe zaczynają pomału się sączyć kilka tygodni przed porodem, a przyszła mama nie ma o tym pojęcia (uznaje, że to upławy lub mocz). Dlatego ważne jest, by obserwować swój organizm i przy minimalnym podejrzeniu, że z pochwy może wypływać płyn owodniowy, udać się do lekarza.

Kiedy odchodzą wody płodowe?

U 2 na 100 kobiet wody płodowe odchodzą przed 37 tygodniem ciąży. U pozostałych dochodzi do tego o czasie, czyli w 38 tygodniu ciąży lub później. Zdarza się, że ten moment następuje na skutek działania lekarza, który w trakcie porodu przebija pęcherz płodowy. Ginekolog może zdecydować się to zrobić znacznie wcześniej, by w ten sposób wywołać  poród.

Wody płodowe mogą odejść w ciągu dnia lub w nocy. Dlatego jeśli obawiasz się skutków zabrudzenia łóżka, warto pod koniec ciąży podłożyć pod prześcieradło ochraniacz. Niektóre przyszłe mamy praktykują jazdę autem z ręcznikiem (na wszelki wypadek, gdyby akcja porodowa zaczęła się poza domem). Po odejściu wód płodowych nie wolno wkładać niczego do pochwy (nie używać tamponów) !

Odejście wód a rola skurczy

Wody płodowe zazwyczaj odchodzą, gdy kobieta ma regularne skurcze. Innymi słowy wtedy, kiedy rozpocznie się akcja porodowa. Może to nastąpić w dowolnym momencie podczas pierwszego lub drugiego etapu porodu.

Czasami wody płodowe odchodzą już na początku porodu na skutek mocnego napierania dziecka schodzącego do kanału rodnego, co nie jest idealnym momentem, choć zdarza się dość często (u 1 na 10 rodzących).

Najlepiej jeśli do pęknięcia dochodzi pod koniec pierwszego etapu porodu. Dlaczego? Ponieważ działają one ochronnie na płód, a dodatkowo pozwalają minimalizować bolesność odczuwanych skurczy. Poza tym szybkie odejście wód płodowych wiąże się z ryzykiem wypadnięcia pępowiny w trakcie porodu, czego szczególnie obawiają się lekarze. Niestety rodząca nie ma żadnej kontroli nad tym, kiedy wody płodowe odejdą i nie może w żaden sposób tego momentu zaplanować.

Czy od razu do lekarza?

Odejście wód płodowych to moment, który wymusza natychmiastową podróż do szpitala.

• Jeśli wody płodowe są prawidłowe (przezroczyste lub lekko mętne) – zaleca się przyjazd do szpitala w przeciągu maksymalnie dwóch godzin od odejścia wód, można normalnie chodzić,
• jeśli wody płodowe są zielone, żółtawe, czerwonawe, brunatne – należy pozostać w pozycji leżącej i wezwać karetkę pogotowia, by możliwie jak najszybciej dostać się do lekarza. Nieprawidłowy wygląd wód płodowych może być sygnałem zagrożenia, dlatego trzeba reagować szybko i zdecydowanie.