Toczeń u dziecka – jak się objawia i jak leczyć?

Toczeń, czyli autoimmunologiczna choroba tkanki łącznej często objawia się występowaniem rumieniowych zmian skórnych. Do dziś nie są do końca znane przyczyny występowania tej choroby. W jaki sposób rozpoznać toczeń u dziecka i jak można leczyć tę chorobę? Czy schorzenie powinno być powodem do zmartwień?

Toczeń – co to takiego?

Toczeń jest jedną z chorób autoimmunologicznych, czyli powiązanych z zaburzeniami funkcjonowania układu odpornościowego. Zdrowy organizm produkuje przeciwciała, mające za zadanie rozpoznawać i eliminować nieprawidłowe elementy. W przypadku osób chorych na toczeń następuje upośledzenie tej funkcji, przez co dochodzi do atakowania różnych elementów komórkowych np. DNA czy białka SM.

Proces ten może więc doprowadzić do degradacji w obrębie różnych narządów oraz całych układów. Z tego powodu osoby dotknięte chorobą często uskarżają się na szereg różnorodnych objawów. Do najczęstszych można zaliczyć wysoką temperaturę, bóle głowy czy różnego rodzaju wykwity skórne.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że toczeń nie jest chorobą zakaźną. Istnieje jednak ryzyko, że obarczony genetycznie rodzic może przekazać dziecku gen odpowiedzialny za wyższe prawdopodobieństwo zapadnięcia na tę chorobę.

Jakie są przyczyny występowania tocznia?

Aktualna wiedza na temat schorzenia jest wciąż szczątkowa. Nieznana jest bowiem konkretna przyczyna występowania tocznia. Podejrzewa się, że głównym czynnikiem są predyspozycje genetyczne, w połączeniu z dodatkowymi czynnikami: hormonami, przyjmowaniem niektórych leków, a także aspektami środowiskowymi tj. promieniowanie słoneczne. Potencjalną przyczyną wystąpienia tocznia może być również kontakt ze związkami krzemu lub rozpuszczalnikami, palenie papierosów czy dieta wysokotłuszczowa. Każdy z tych czynników może bowiem stymulować do rozwoju chorób autoimmunologicznych.

Toczeń diagnozowany jest najczęściej po 16. roku życia. Choroba może ujawnić się jedna w wieku młodzieńczym, a nawet u dzieci przed 10. rokiem życia. Warto też wspomnieć o bardzo rzadkim schorzeniu o łagodnym przebiegu występującym u noworodków i niemowląt. Toczeń rumieniowaty, podobnie jak inne odmiany tej choroby wymaga podjęcia leczenia.

Jak rozpoznać toczeń u dziecka?

Istnieją różne rodzaje tocznia, a co za tym idzie – może się on objawiać na różne sposoby. Istnieją jednak stałe elementy towarzyszące schorzeniu w różnych wariantach. Objawy skórne, które mogą świadczyć o występowaniu tocznia w różnej odmianie to:

• intensywny rumień na twarzy,
• złuszczające się plamy na tułowiu, kończynach, dekolcie lub szyi,
• guzy o charakterze zapalnym obecne pod skórą,
• widoczne krążki na skórze twarzy i szyi, pozostawiające blizny.

Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów tocznia jest rumień na twarzy w kształcie motyla. Często towarzyszy mu również rumień krążkowy, umiejscowiony w okolicach palców i paznokci. Oprócz reakcji skórnych, toczeń objawia się również różnego rodzaju dolegliwościami, takimi jak:

• powiększenie węzłów chłonnych,
• gorączka,
• nudności,
• wymioty,
• utrata masy ciała,
• anemia,
• zapalenie mięśni,
• problemy z nerkami,
• arytmia serca,
• zaburzenia krążenia,
• problemy z funkcjonowaniem układu pokarmowego.

Jak leczy się toczeń u dziecka?

Zmiany skórne wywołane przez schorzenie są możliwe do skutecznego wyleczenia. W terapii stosuje się miejscowe leczenie sterydami, a w przypadku silniejszych zmian: preparatami doustnymi lub lekami przeciwko malarii. Popularnymi środkami podczas kuracji tocznia są również retinoidy, azatiopryna czy cyklosporyna.

Rodzaj zastosowanych leków jest zależny od intensywności wykwitów skórnych oraz od rodzaju objawów towarzyszących chorobie. Każdorazowo specjalista dobiera preparaty na podstawie szeregu czynników, takich jak wiek osoby chorej czy wariant schorzenia. Aby rozpocząć leczenie tocznia niezbędnym jest więc wizyta w gabinecie lekarza, celem przeprowadzenia wywiadu oraz wykonania badań.

Toczeń – jakie są rokowania?

Nieleczona choroba autoimmunologiczna może znacząco skrócić życie. Szybkie rozpoznanie i podjęcie leczenia tocznia wiąże się za to z bardzo dobrymi rokowaniami. Obecnie 85% pacjentów cierpiących na toczeń rumieniowaty układowy przeżywa co najmniej 10 lat od rozpoznania choroby. Co więcej, szanse na przeżycie 20 lat i więcej od momentu rozpoznania schorzenia wynoszą aż 75%.

Czy toczeń można pomylić z inną chorobą?

Z uwagi na dość specyficzny charakter choroby, bywa ona mylona z innego rodzaju schorzeniami. Po przeprowadzeniu badań, toczeń bardzo często okazuje się tak naprawdę:

• trądzikiem różowatym,
• łuszczycą,
• zapaleniem skórno-mięśniowym,
• reakcją fotouczuleniową,
• atopowym zapaleniem skóry,
• kiłą wrodzoną,
• zespołem Blooma,
• zespołem Rothmunda-Thomsona.

Przed wpadnięciem w panikę należy więc zachować zimną krew i udać się z dzieckiem do lekarza. Specjalista będzie w stanie potwierdzić lub zaprzeczyć przypuszczeniom rodzica, a dodatkowo wskazać konkretny sposób na poradzenie sobie z dolegliwościami.

Toczeń stanowi poważną chorobę, którą często można pomylić z innego rodzaju schorzeniem. Choroba autoimmunologiczna wymaga podjęcia leczenia pod okiem specjalisty. Dzięki postępom w medycynie oraz możliwym formom terapii, długie i szczęśliwe życie z chorobą jest możliwe.