Tachykardia u dziecka – o objawach i leczeniu

Tachykardia zatokowa, czyli przyspieszona akcja serca jest najczęstszym zaburzeniem rytmu występującym w populacji dzieci oraz osób dorosłych. Szacuje się, iż okresowo można ją stwierdzić nawet u 100% badanych. Zatem, czy tachykardia u dziecka jest faktycznie objawem aż tak niepokojącym?

Tachykardia u dzieckal tachykardia zatokowa, a tachyarytmie – definicja

Prawidłowa częstość akcji serca mieści się granicach od 60 do 100 uderzeń na minutę. Rytmy wolniejsze są określane mianem bradykardii, a szybsze mianem tachykardii. Nie odnosi się to jednak do dzieci, które nie ukończyły jeszcze 10 roku życia. U maluchów bowiem akcja serca jest fizjologicznie o wiele szybsza i waha się w zależności od wieku:

• 0-3 miesiąc życia – akcja serca w trakcie czuwania może się wahać w zakresie od 85 do 205 uderzeń na minutę (średnio 140).
• 3-24 miesiąc życia – akcja serca w trakcie czuwanie może się wahać w zakresie od 100 do 190 uderzeń na minutę (średnio 130).
• 2-10 rok życia – akcja serca w trakcie czuwania może się wahać w zakresie od 60 do 140 uderzeń na minutę (średnio 80).

Jeśli chodzi o tachyarytmie, to w odróżnieniu od tachykardii są one związane z różnego stopnia dezorganizacją pracy serca. Ich przykładami mogą być między innymi migotanie i trzepotanie przedsionków, częstoskurcz nadkomorowy, czy też będące przyczyną nagłego zatrzymania krążenia migotanie komór. Częstość występowania tachyarytmii jest stosunkowa niska – szacuje się, iż na przykład częstoskurcz nadkomorowy stwierdza się u 0,1 do 0,4% maluchów.

Tachykardia zatokowa – najczęstsze przyczyny

W ponad 90% przypadków tachykardia zatokowa jest objawem wtórnym do innych schorzeń, z których większość ma podłoże niekardiologiczne. Spośród nich najczęstsze są:

• Infekcje przebiegające z podwyższoną temperaturą ciała – tachykardia może być jednym z objawów ciężkiego zapalenia płuc, czy też posocznicy (uogólnionego zakażenia).
• Odwodnienie – tachykardia jest w tym przypadku mechanizmem kompensującym zmniejszoną objętość płynu znajdującego się w naczyniach krwionośnych. Należy bowiem pamiętać, iż ciśnienie jest iloczynem objętości krążących w układzie krwionośnym płynów i częstości akcji serca
• Niedokrwistość – organizm poprzez tachykardie próbuje kompensować zmniejszoną ilość hemoglobiny krążącej we krwi. Większa częstość akcji serca bowiem wymusza szybszy obrót krwi pomiędzy płucami a tkankami docelowymi.
• Nadczynność tarczycy – nadmiar hormonów tarczycy indukuje przyspieszenie tempa metabolizmu. Skutkiem tego jest nadmierne pocenie, utrata masy ciała, uczucie gorąca, czy też tachykardia.
• Używki oraz leki pobudzające – silnie pobudzające działanie, szczególnie u dzieci, ma kofeina oraz narkotyki z grupy stymulantów (amfetamina, czy też kokaina). Tachykardia może być także jednym z objawów zespołu odstawienia – na przykład popularnej wśród młodzieży marihuany.
• Choroby kardiologiczne – tachykardia zatokowa lub tachyarytmie mogą być elementami obrazu klinicznego niewydolności serca, kardiomiopati arytmogennej, czy też wrodzonych wad serca.
• Tachykardia zatokowa nieadekwatna – w rzadkich przypadkach tachykardia zatokowa może występować spontanicznie. Jest to zazwyczaj wyrazem nadmiernej pobudliwości naturalnego rozrusznika serca.

Tachykardia zatokowa – objawy oraz leczenie

W większości przypadków tachykardia zatokowa jest sama w sobie objawem i nie niesie za sobą żadnych uchwytnych konsekwencji. U części maluchów jednak przedłużająca się przyspieszona akcja serca może odpowiadać za uczucie kołatania serca, ból w klatce piersiowej, duszność, czy też omdlenia.

Tachykardia zatokowa powinna być leczona przyczynowo. Wyeliminowanie niedokrwistości, odwodnienia, czy też nadczynności tarczycy zazwyczaj skutkuje normalizacją częstości akcji serca. Wyjątek stanowi tachykardia nieadekwatna, w przypadku której u części maluchów wskazane jest leczenie farmakologiczne.

Słowem zakończenia, tachykardia zatokowa nie jest zazwyczaj dla dziecka niebezpieczna. W każdym przypadku jej wystąpienia należy jednak poszukiwać jej przyczyny, która może wymagać leczenia.

Bibliografia:
Pediatria autorstwa Wandy Kawalec
Interna Szczeklika 2018/19
Dziecko z tachykardią – dr n. med. Maciej Pitak