Szyjka macicy w ciąży – prawidłowy wygląd i leczenie niewydolności pessarem

Ocena stanu szyjki macicy to podstawowe badanie, jakie wykonuje się u każdej kobiety w ciąży. Pozwala ono na wykrycie nieprawidłowości w jej strukturze oraz zapobieganie przedwczesnemu porodowi, a nawet poronieniu. Rolą szyjki macicy jest bowiem zabezpieczenie płodu przed oddziaływaniem na niego czynników zewnętrznych. Dlatego przez cały okres ciąży szyjka macicy jest długa i szczelnie zamknięta. Jej skrócenie i rozwarcie następuje dopiero na krótki czas przed rozwiązaniem.

Jak wygląda szyjka macicy w ciąży?

Prawidłowo wyglądająca szyjka macicy w ciąży ma długość od 3 do 5 cm. Jako, że nie jest ona szczelnie zamknięta, to przez nią wydostaje się na zewnątrz krwawienie miesiączkowe, w trakcie ciąży jej ujście szczelnie zalepia tzw. czop śluzowy. Jest to mieszanina gęstych wydzielin, która ma za zadanie ochraniać rozwijający się w macicy płód przed bakteriami i innymi zagrożeniami z zewnątrz. Zbliżający się poród można rozpoznać m. in. przez wydostanie się na zewnątrz czopa śluzowego.

Badanie szyjki macicy dokonywane jest przez ginekologa podczas każdej wizyty kontrolnej w ciąży. Manualnie lub za pomocą USG ocenia on jej długość, kształt oraz stopień rozwarcia. Prawidłowa szyjka macicy w ciąży jest zamknięta, twarda i długa. Dopiero pod koniec III trymestru zachodzą w niej zmiany, które przygotowują ciało kobiety do zbliżającego się rozwiązania.

Szyjka macicy w ciąży – zmiany przygotowujące do porodu

W III trymestrze ciąży ciało kobiety intensywnie przygotowuje się do zbliżającego porodu. Dziecko waży już sporo i swoim ciężarem uciska na ujście szyjki macicy, co wraz ze zmianami hormonalnymi jest sygnałem do przekształcania się samej szyjki. Pod koniec III trymestru ciąży szyjka macicy staje się więc krótsza i zaczyna się powoli rozwierać. Rozwarcie w szyjce macicy jest niezbędne, aby dziecko mogło bezpiecznie opuścić macicę i przyjść na świat. Sygnałem zbliżającego się porodu jest także wydalenie czopa śluzowego. Jego wydostanie się na zewnątrz zapowiada rozpoczęcie porodu.

Skracająca się szyjka macicy w ciąży – co oznacza?

Niekiedy pomimo tego, że do porodu zostało jeszcze wiele tygodni, lekarz stwierdza u przyszłej mamy przedwczesne skrócenie i rozwarcie szyjki macicy. Największe ryzyko tego powikłania powstaje pod koniec II i na samym początku III trymestru ciąży, kiedy dziecko jest już na tyle duże, że zaczyna uciskać na szyjkę. Jest to niebezpieczne, gdyż postępujące zmiany w obrębie szyjki macicy we wczesnej ciąży mogą nieść za sobą ryzyko przedwczesnego porodu, a nawet poronienia. Dlatego w razie wykrycia skrócenia szyjki macicy w ciąży lekarz zwykle zaleca pacjentce prowadzenie bardzo oszczędnego trybu życia, a nawet leżenie do końca ciąży. Ma to za zadanie zmniejszenie ryzyka dalszych zmian w szyjce macicy, które mogłyby doprowadzić do zbyt wczesnego urodzenia dziecka.

Niewydolność szyjki macicy – leczenie pessarem kołnierzowym

Wiele kobiet w ciąży dotyka problem niewydolności szyjki macicy. Polega on na przedwczesnym jej skracaniu i rozwarciu, które nieleczone prowadzi do przedwczesnego porodu. Na szczęście, współczesna medycyna opracowała skuteczny sposób na powstrzymanie zmian w szyjce macicy. Tym sposobem jest tzw. pessar kołnierzowy. Jest to niewielki, wykonany z silikonu krążek, który lekarz umieszcza u ujścia szyjki macicy. Jego zadaniem jest powstrzymanie zmian zachodzących w szyjce i tym samym zmniejszenie ryzyka przedwczesnego porodu. Pessar zakłada się na kilka tygodni, a jego umieszczenie w szyjce macicy jest całkowicie bezbolesne i bezpieczne zarówno dla mamy, jak i jej dziecka.

Czy można samodzielnie ocenić stan szyjki macicy w ciąży?

Wiele kobiet w ciąży zastanawia się nad samodzielnym badaniem szyjki macicy. Lekarze nie zalecają jednak robienia tego na własną rękę, gdyż istnieje poważne ryzyko przeniesienia infekcji lub po prostu nieumiejętnej oceny stanu szyjki macicy. Najlepiej jest więc pozostawić wykonanie tego badania swojemu lekarzowi prowadzącemu ciążę i ograniczyć się jedynie do uważnej obserwacji swojego organizmu. Przedwczesny poród lub poronienie może zwiastować bowiem nie tylko skracająca się szyjka macicy w ciąży, ale także inne symptomy. Należą do nich:

• regularne skurcze macicy (mogą być bolesne);
• krwawienie lub plamienie;
• intensywny ból w podbrzuszu i w plecach;
• odejście wód płodowych i czopa śluzowego.

Jeśli więc zaobserwujemy u siebie któreś z tych objawów, a do porodu pozostało jeszcze sporo czasu, należy niezwłocznie udać się do szpitala, gdzie lekarz oceni także stan szyjki macicy i stopień jej rozwarcia oraz poczyni dalsze działania, które mają na celu jak najdłuższe utrzymanie dziecka w łonie matki.