Rozwój stopy u dziecka. Jak zmieniają się stopy u dziecka?

Stopy malucha zmieniają się wraz z jego rozwojem. Przemiany te rozpoczynają się już w pierwszych tygodniach po urodzeniu dziecka i trwają, aż do 8-10 roku życia, kiedy to stopy naszej pociechy osiągają zazwyczaj wygląd spotykany u osób dorosłych. Zatem, jak dokładnie, rok po roku, przebiega rozwój stóp dziecka i na co należy zwracać uwagę, obserwując ten proces?

Jak wyglądają stopy malucha zaraz po urodzeniu?Rozwój stopy u dziecka

Maluch przychodzi na świat z charakterystycznie ustawionymi nóżkami oraz stopami. Te pierwsze tworzą kształt litry O (kolana są wygięte na zewnątrz – ustawienie takie funkcjonuje w medycynie pod terminem kolana szpotawe i w tym okresie życia malucha jest całkowicie fizjologiczne). Te drugie natomiast zrotowane są lekko do wewnątrz, co sprawia, że palce wydają się skierowane ku sobie (określa się to mianem supinacji stóp). Co więcej, stopa noworodka ma bardzo wyraźnie zaznaczony łuk sklepienie i przez niedojrzałość aparatu kostno-stawowego (kości w stopie mają jeszcze postać delikatnych chrząstek) jest jeszcze całkowicie niezdolna do utrzymania ciężaru dziecka.

Pierwszy rok życia – pierwsze kroki malucha. Rozwój stopy u dziecka

Pierwszy rok życia jest dla samego dziecka, jak i jego rodziców momentem przełomowym. To właśnie bowiem około 10 miesiąca życia (norma zakłada, że maluszek powinien zacząć raczkować pomiędzy 5,5, a 13,5 miesiącem życia oraz chodzić z pomocą pomiędzy 6, a 14 miesiącem życia) maluch zaczyna stawiać swoje pierwsze kroki z pomocą rodziców.

W tym czasie stopy dziecka pozostają nadal zrotowane lekko do wewnątrz (pozycja supinacyjna), łuk sklepienia stopy jest ukryty przez poduszeczkę tłuszczową (daje to obraz płaskostopia, które w tym okresie jest fizjologiczne i powinno wraz z wiekiem zanikać), a palce są ułożone promieniście.

W tym miejscu warto zaznaczyć, że okres nauki chodzenia jest kluczowy dla prawidłowego rozwoju stóp dziecka i może rzutować na całe jego przyszłe życie. Kształtują się prawidłowe wzorce ruchowe, obciążone chrząstki stopy zaczynają kostnieć, a więzadła, ścięgna oraz mięśnie osiągają pełną wytrzymałość, która jest konieczna do prawidłowego i w pełni sprawnego chodzenia.

Drugi rok życia – dziecko chodzi oraz stoi w pełni samodzielnie

W drugi rok życia rozpoczyna się proces prostowania kolan (zwykle trwa on pomiędzy 18 a 36 miesiącem życia), stopniowego zanikania poduszeczek tłuszczowych na podeszwach (u niektórych dzieci może do tego dochodzić później – norma mówi, że proces ten powinien rozpocząć się nie później niż w 3 roku życia) oraz przechodzenia stóp z pozycji supinacyjnej do pronacyjne (stopy zrotowane na zewnątrz).

Trzeci oraz czwarty rok życia – stopniowy zanik płaskostopia fizjologicznego

W trzecim oraz czwartym roku życia kontynuowane są procesy rozpoczęte na wcześniejszych etapach rozwoju dziecka. Okres ten powinien zakończyć się całkowitym zanikiem płaskostopia oraz pronacyjnym ustawieniem stóp malucha. U części dzieci kolana, które prostowały się na przełomie 2 i 3 roku życia mogą zacząć przyjmować ustawienie koślawe (w ustawieniu tym kolana są skierowane do wewnątrz – nogi tworzą kształt litery X).

Piąty do dziesiątego roku życia – okres ostatecznego kształtowania stopy dziecka

Okres ten charakteryzuje się o wiele mniejszą dynamiką zachodzących zmian. Niemniej jednak u dziecka można zaobserwować, z roku na rok, lepiej widoczny łuk sklepienia stopy oraz stopniowe zmniejszanie koślawości kolan.

Całość procesów rozwojowych stopy zazwyczaj kończy się między 8 a 10 rokiem życia, kiedy to stopa przyjmuje kształt spotykany u osób w pełni dojrzałych.

Warto jednak zaznaczyć, iż rozpoczęte w momencie postawienia przez dziecko pierwszych kroków procesy kostnienia chrząstek oraz wzmacniania aparatu kostno-więzadłowego nie kończą się wraz z osiągnięciem wspomnianego 8-10 roku życia. W rzeczywistości bowiem zmiany te są kontynuowane, aż do dorosłości (stopa osiąga pełną wytrzymałość dopiero około 18 do 21 roku życia).

Podsumowując, rozwój stopy dziecka jest procesem bardzo dynamicznym oraz wieloetapowym, a jego znajomość pozwala zwrócić uwagę na pewne nieprawidłowości, które wychwycone na wczesnym etapie są dosyć łatwe do skorygowania (z pomocą lekarza oraz fizjoterapeuty).

Bibliografia:
Pediatria autorstwa Wandy Kawalec