Rozszerzanie diety — co zrobić, gdy niemowlę nie chce jeść?

Rozszerzanie diety to proces, w trakcie którego w jadłospisie malucha zaczynają pojawiać się nieznane mu dotąd produkty. Dziecko odkrywa bogactwo smaków i konsystencji oraz nabywa nowych umiejętności, takich jak żucie czy gryzienie. Kiedy rozpocząć rozszerzanie diety niemowlaka? Po jakie produkty sięgnąć na początku? Co zrobić, gdy maluch nie jest chętny do przyjmowania nowych pokarmów? Wyjaśniamy!

Kiedy rozpocząć rozszerzanie diety niemowlaka?

Eksperci do spraw żywienia niemowląt zalecają, aby rozszerzanie diety niemowlęcia rozpocząć nie wcześniej niż od ukończenia przez dziecko 17. tygodnia życia i nie później niż w 26. tygodniu życia[1]. Jednocześnie, zgodnie z rekomendacjami specjalistów ze Światowej Organizacji Zdrowia, niemowlę przez pierwsze pół roku życia powinno być karmione wyłącznie mlekiem matki. Zbyt wczesne podawanie posiłków stałych może prowadzić do tego, że maluch będzie mniej chętnie spożywał mleko mamy. Należy podkreślić, że pokarm kobiecy jest łatwo przyswajalny dla niemowlęcia, zawiera składniki niezbędne do prawidłowego rozwoju małego organizmu, w tym przeciwciała – potrzebne do stymulowania układu odpornościowego. Jednakże w niektórych sytuacjach konieczne jest wcześniejsze rozszerzanie diety niemowlaka – decyzja o wprowadzeniu nowych pokarmów powinna być skonsultowana z lekarzem pediatrą.

Między 17. a 26. tygodniem życia u większości niemowląt dojrzewa zdolność przyjmowania pokarmów stałych; dzieci nabywają umiejętność siedzenia z podparciem, osiągają dojrzałość nerwowo-mięśniową, pozwalającą kontrolować ruchy głowy i szyi oraz jedzenie z łyżeczki¹. Pozycja siedząca zmniejsza ryzyko zadławienia oraz sprawia, że przełykanie pokarmów stałych jest łatwiejsze. Jeśli dziecko nie siada samodzielnie, przygodę z rozszerzaniem diety może rozpocząć na kolanach rodzica, który zadba o prawidłową postawę ciała swojej pociechy. Gdy maluch zacznie stabilnie siadać bez pomocy dorosłych, bez chwiania się na boki, do przodu i do tyłu, można karmić dziecko w odpowiednim krzesełku (koniecznie z regulowanym podnóżkiem).

Warto również obserwować swojego malucha – wkładanie palców, zabawek i innych przedmiotów do buzi, wyciąganie rączek po posiłki dorosłych, cmokanie i mlaskanie na widok jedzenia to częste oznaki gotowości do próbowania nowych pokarmów.

Rozszerzanie diety niemowlaka krok po kroku

Pierwsze posiłki uzupełniające powinny mieć gładką konsystencję, łatwą do przyjęcia przez dziecko. Stopniowo konsystencja pokarmów powinna stawać się mniej gładka. Nie ma jednoznacznych danych dotyczących rodzaju i kolejności wprowadzania posiłków o różnych konsystencjach. W 8. m.ż. niemowlęciu można podać przekąski do samodzielnego jedzenia, a pod koniec 12. m.ż. może już jeść posiłki o dowolnej konsystencji¹.

Zaleca się, aby rozszerzanie diety niemowlaka rozpocząć od warzyw (szczególnie tych zielonych), a dopiero w kolejnym kroku podawać owoce. Słodki smak jest bardziej akceptowalny, dlatego owoce najlepiej wprowadzać dopiero po 2 tygodniach od podania dziecku pierwszego warzywa. Możesz sięgnąć warzywne lub owocowe słoiczki, np. BoboVita, których składniki pochodzą z kontrolowanych upraw i spełniają rygorystyczne normy jakości.

Po warzywach i owocach można zaproponować niemowlęciu pierwsze produkty zbożowe, np. w formie kaszek na śniadanie. Z czasem można już przyrządzać maluszkowi posiłki z dodatkiem jajka, a także mięs oraz ryb.

Podczas rozszerzania diety należy unikać dodawania do posiłków soli i cukru, ponieważ nie są one wskazane dla niemowląt.

Pamiętaj, aby nowe produkty wprowadzać do diety niemowlęcia pojedynczo i obserwować reakcję jego organizmu. W przypadku wystąpienia reakcji alergicznej będziesz mieć pewność, że to właśnie dany produkt wywołał nieprzydaną reakcję organizmu malucha.

Rozszerzając dietę niemowlęcia, podawaj mu wodę źródlaną lub niskozmineralizowaną, niskosodową, niskosiarczanową.

W drugim półroczu życia zapotrzebowanie na wodę wynosi około 800-1000 ml/24 h i obejmuje wodę z wszelkiego rodzaju napojów, w tym wodę pitną i mineralną oraz wodę obecną w żywności.

Jak przekonać dziecko do rozszerzania diety i nowych pokarmów?

Rozszerzanie diety to proces, w którym niemowlę uczy się nowych konsystencji i smaków. Trzeba jednak pamiętać, że do ukończenia przez dziecko 1. roku życia podstawą jego żywienia nadal jest mleko – mamy lub modyfikowane (jeśli mama z jakichś powodów nie karmi piersią).

Nie martw się, jeśli początkowo Twoje dziecko nie zjada dużych ilości nowych produktów. Ważne, aby próbowało nowości, nawet po 1-2 łyżeczki. Nie zrażaj się, jeśli maluch od razu nie polubi jakiegoś smaku. Specjaliści podkreślają, że niektóre dzieci dopiero po kilku, a nawet kilkunastu próbach podania nowego produktu zaczynają akceptować jego smak.

W trakcie rozszerzania diety niemowlaka należy kierować się zasadą: rodzic decyduje co i kiedy dziecko będzie jadło, a ono decyduje czy i jak dużo zje. Jeżeli jednak maluszek uparcie odmawia przyjmowania jakichkolwiek nowych produktów lub wymiotuje po ich zjedzeniu, koniecznie skonsultuj się z pediatrą.

Wiele dzieci chętniej spożywa posiłki, gdy wraz z nim jedzą również rodzice. Podczas jedzenia nie należy zabawiać malca i rozpraszać jego uwagi.

Nowe posiłki powinny być urozmaicone i różnorodne. Warto zadbać również, aby były one ciekawe dla maluszka.

[1]Szajewska, H., Socha, P., Horvath, A., Rybak, A., Zalewski, B. M., Nehring-Gugulska, M., … & Jackowska, T. (2021). Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Pediatria, 11, 321-338.