Ropny katar u dziecka – kiedy potrzebne są antybiotyki?

Większości osób ropny katar u dziecka (gęsty, żółtawy lub zielonkawy) kojarzy się z infekcją bakteryjną oraz koniecznością włączenia antybiotykoterapii. W rzeczywistości jednak taka forma leczenia nie zawsze jest bezwzględnie konieczna. Zatem, jakie są najczęstsze przyczyny kataru ropnego u dzieci i jak się go leczy?

Katar ropny u dziecka – najczęstsze przyczyny

Katar ropny u dzieci występuje stosunkowo często. Wśród jego przyczyn można wymienić:

• Późna faza przeziębienia (wirusowego zapalenia nosogardła i zatok przynosowych) – w tym przypadku ropny charakter kataru nie jest dowodem na bakteryjne tło infekcji. Tym samym nie jest wskazaniem do włączenia antybiotykoterapii. Leczenie polega wyłącznie na nawadnianiu malucha oraz ewentualnym stosowaniu u niego leków obniżających gorączkę.
• Przerost migdałka gardłowego – wśród jego objawów można wymienić upośledzenie drożności nosa, wyciek śluzowej, śluzowo-ropnej lub ropnej wydzieliny. Bardzo charakterystyczne jest oddychanie przez usta, wady zgryzu. Ponadto warto zwrócić uwagę na nawracające zapalenia ucha środkowego (wynik niedrożności tak zwanej trąbki Eustachiusza). A także zespół zaburzeń oddychania podczas snu. Leczenie polega na próbie zmniejszenia migdałka za pomocą donosowych glikokortykosteroidów. W skrajnych przypadkach na zabiegu tonsillektomii (chirurgicznego usunięcia migdałka gardłowego).
• Zapalenie gardła i migdałków podniebiennych – zarówno wirusowe (blisko 70% przypadków), jak i bakteryjne (angina) zapalenie gardła i migdałków podniebiennych może objawiać się występowaniem u dziecka kataru o charakterze ropnym. Co więcej, infekcji towarzyszą zazwyczaj ból gardła, chrypka, kaszel oraz stan podgorączkowy lub gorączka. Leczenie w przypadku zapalenia wirusowego jest wyłącznie leczeniem objawowym. Jeśli natomiast chodzi o anginę to jest ona bezwzględnym wskazaniem do włączenia pilnej antybiotykoterapii (leczenie takie stanowi również profilaktykę gorączki reumatycznej, czy też popaciorkowcowego kłębuszkowego zapalenia nerek).

Katar ropny u dziecka – może to te przyczyny?

• Bakteryjny nieżyt nosa oraz zatok przynosowych – najczęściej jest wynikiem bakteryjnego nadkażenia błony śluzowej nosa oraz zatok w trakcie infekcji o pierwotnie wirusowej etiologii. Objawia się wyciekiem gęstej, ropnej, niejednokrotnie cuchnącej wydzieliny z nosa. Występuje wysoka gorączką (nawet powyżej 39 stopni Celsjusza), silne bóle głowy oraz bardzo złe samopoczucie dziecka. Leczenie polega na stosowaniu antybiotykoterapii, leków obniżających gorączkę, glikokortykosteroidów donosowych. Bardzo ważne jest odpowiednie nawadnianie dziecka.
• Ciało obce – zalegające w nosie ciało obce (na przykład mała figurka lub klocek) może być źródłem, zazwyczaj jednostronnego, wycieku ropnej, cuchnącej wydzieliny. Nieusunięte na czas może powikłać się ropnym zapaleniem zatok przynosowych. W skrajnych przypadkach ropnym zapaleniem opon mózgowo- rdzeniowych. Należy zatem pamiętać, że każde podejrzenie ciała obcego w nosie dziecka powinno skłonić rodziców do wizyty u lekarza. Specjalista będzie w stanie usunąć zalegający w nosie przedmiot. A następnie włączy odpowiednie leczenie przeciwbakteryjne oraz przeciwzapalne.
• Zębopochodne zapalenie zatoki szczękowej – u jego podłoża leży nieleczony proces zapalny zębów górnych (najczęściej ropień zęba), który ulega przebiciu do leżącej nieopodal zatok szczękowej. Objawia się silnymi bólami głowy, wysoką gorączką oraz często jednostronnym wyciekiem gęstej, cuchnącej wydzieliny z nosa. Leczenie polega na stosowaniu antybiotykoterapii, leczeniu stomatologicznym chorego zęba oraz objawowym stosowaniu leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. Nieleczone zębopochodne zapalenie zatoki szczękowej może prowadzić do groźnego dla życia zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.
• Nowotwory nosogardła – rak nosogardła jest stosunkowo rzadkim nowotworem, który może objawiać się wyciekiem ropnej wydzieliny z nosa (często jednostronnie), bólami głowy, jednostronnym upośledzeniem słuchu oraz widzenia. Jego leczenie, w zależności od stopnia zaawansowania, polega na zabiegu chirurgicznym i/lub radioterapii.

Ropny katar u dziecka – kiedy udać się do lekarza?

Jak wspominaliśmy wcześniej, katar ropny występuje u dzieci stosunkowo często. Niemniej jednak niepokój rodziców powinny wzbudzić sytuacje, gdy :

• Stan dziecka nagle się pogarsza.
• Katarowi towarzyszy wysoka gorączka (powyżej 39 stopni Celsjusza) lub inne niepokojące objawy (na przykład bóle zębów, czy też silne bóle głowy).
• Katar się przedłuża (trwa powyżej 5 dni).
• Katar jest jednostronny.

Podsumowując, katar ropny nie zawsze świadczy o infekcji bakteryjnej i nie zawsze jest wskazaniem do włączenia antybiotykoterapii. Niemniej jednak jego nietypowy, cięższy niż zwykle przebieg, przedłużający się czas trwania, czy też jednostronny charakter powinny skłonić rodziców do pilnej wizyty u lekarza.