Prawidłowy rozwój dziecka oraz opanowanie przez niego nowych umiejętności zawsze stanowi ogromny powód radości dla rodziców. Dotyczy to zarówno stawiania pierwszych kroków przez pociechę, jak i nauki słów, czy czytania. Czasami zdarza się jednak, że u malucha, który do tej pory właściwie się rozwijał nagle następuje regres. Podopieczny może nie tylko zapomnieć o już zdobytych zdolnościach, ale też cofnąć się do zachowania znanego sprzed wcześniejszego etapu. Czym jest regres u przedszkolaka i jakie są jego przyczyny?
Na czym polega regres u przedszkolaka?
Regres to znany z psychologii termin, który oznacza nagły nawrót zachowań kojarzonych z poprzednim etapem rozwoju. Tego typu zjawisko może jednak przybierać różną formę, począwszy od nieznacznego odchylenia spowodowanego chęcią powrotu do tego, co znane, aż po poważne sytuacje, kiedy rozwój zostaje całkowicie zatrzymany, a maluch traci opanowane wcześniej umiejętności. W przypadku przedszkolaków może dojść do regresu funkcji poznawczych lub ruchowych.
Pierwszy z nich dotyczy sytuacji, kiedy dziecko jest już dobrze rozwinięte w pewnym zakresie np. mowy, a nagle milknie lub ma kłopot z poprawnym zbudowaniem całego zdania. Z kolei podczas wystąpienia drugiego rodzaju regresu, maluch ma problem z zachowaniem zdolności ruchowych, np. woli raczkować, podczas gdy od kilku lat potrafi chodzić. Regresja w wielu obszarach nie stanowi jednak powodu do zmartwień i przeważnie mija po kilku tygodniach.
Najczęstsze przyczyny regresu u dzieci
Wbrew pozorom regres to zjawisko, z którym prawie każde dziecko ma do czynienia. Zazwyczaj takie zachowanie spowodowane jest frustracją, stresem, bądź traumatycznym wydarzeniem. Powrót do poprzednich nawyków może więc być związany z przeprowadzką, trudniejszą sytuacją rodzinną, pójściem do przedszkola, napięciem panującym między rodzicami czy kłótnią z najlepszą koleżanką. Warto zauważyć, że regres behawioralny często pojawia się też u dzieci, które doczekały się rodzeństwa.
Sytuacja, kiedy rodzice nagle zaczynają poświęcać więcej czasu młodszej siostrze lub bratu, u starszych pociech może wywoływać niepokój i złość, co ukazują właśnie poprzez przywrócenie zachowań charakterystycznych dla wcześniejszego etapu rozwojowego. Koniecznie trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że regres jest całkowicie nieświadomym mechanizmem obronnym malca, spowodowanym przez jakąś konkretną okoliczność. Pociecha potrzebuje więc czasu, aby w pełni oswoić się z nową sytuacją i zaakceptować zmiany zachodzące w jej życiu. Najczęściej wystarczy zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa oraz komfortu, a uwstecznione zachowanie samoistnie ustąpi.
Jak pomóc dziecku z regresem? Regres u przedszkolaka
Wszelkie nieprawidłowości w rozwoju malca mogą powodować u rodziców frustrację i zdenerwowanie. Pociecha właśnie w tym momencie potrzebuje jednak naszej większej uwagi oraz wsparcia. Przede wszystkim należy zachować spokój, cierpliwość i podchodzić do dziecka z ogromną życzliwością. Warto rozmawiać z przedszkolakiem, nawet jeśli milczy lub odpowiada pół słowami.
Dobrą opcją okaże się również czytanie bajek lub książek terapeutycznych. Nie powinno się też zbytnio koncentrować na odmienionym zachowaniu malca, ponieważ zbyt duża presja może doprowadzić do tego, że dziecko jeszcze bardziej się zamknie. Pociecha czasami poprzez regres behawioralny próbuje także wyrazić swoją potrzebę bliskości. Koniecznie trzeba więc pamiętać o częstym przytuleniu, głaskaniu i zapewnieniu poczucia bezpieczeństwa. Specjaliści sugerują, aby używać takich sformułowań jak: „Nie martw się, jestem tutaj, żeby Ci pomóc”, „Jesteśmy w tym wszystkim razem” czy „Masz teraz ciężkie chwile, ale to minie”.
W większości przypadków regres jest tymczasową zmianą zachowania, która mija i nie powinna wzbudzać dużego niepokoju. Zdarzają się jednak sytuacje, że takie zjawisko ma o wiele poważniejsze podłoże, przez co wymaga konsultacji ze specjalistą. Jeśli dziecko przestaje się komunikować, nie nawiązuje kontaktu wzrokowego, ma problemy z samodzielnym załatwianiem się, bądź jest obojętne na otaczającą rzeczywistość to należy natychmiastowo poszukać pomocy u psychologa lub neurologa dziecięcego.
Komentarze