Przyczyny niepłodności kobiet

Niepłodność u kobiet uznawana jest obecnie przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za jedną z najczęściej występujących chorób społecznych. Lekarze coraz większą wagę przywiązują więc do diagnostyki i skutecznego leczenia tego schorzenia. Niepłodność stanowi bowiem bardzo poważny problem par w wieku produkcyjnym, nierzadko doprowadzając nawet do rozwoju zaburzeń psychicznych
u tych osób. Co dokładnie powoduje kłopoty z zajściem w ciążę u kobiet i jakie są bezpośrednie przyczyny tego zjawiska?

Na czym polega niepłodność u kobiet?

Za kobiecą niepłodność specjaliści uznają problemy z zajściem w ciążę, które trwają dłużej niż rok mimo regularnych starań (2-4 razy w tygodniu) i braku stosowania jakiejkolwiek antykoncepcji. Wystąpienie dolegliwości stanowi więc bezpośredni skutek nieprawidłowego funkcjonowania mechanizmów odpowiedzialnych za zapłodnienie.

Niepłodność jest chorobą dotykającą aktualnie około 10-20% kobiet w wieku rozrodczym. Jej leczenie polega głównie na wyeliminowaniu określonych przyczyn poprzez postawienie trafnej diagnozy. 

Niepłodność kobiet a gospodarka hormonalna

Za 1/3 wszystkich przypadków niepłodności u kobiet odpowiadają problemy hormonalne i zaburzenia jajeczkowania. Panie mające kłopot z zajściem w ciążę bardzo często bowiem zmagają się z nieregularnymi cyklami miesiączkowymi, nieprawidłowym funkcjonowaniem gospodarki hormonalnej bądź brakiem owulacji. Wśród innych przyczyn na tle hormonalnym lekarze wymieniają również przedwczesną menopauzę, wzrastanie pustego pęcherzyka, niezdolność jajeczka do pęknięcia bądź niepoprawne uwalnianie komórki jajowej z pęcherzyka w trakcie owulacji.

Choroby wpływające na kobiecą płodność

Ogromny wpływ na niepłodność u pań mają też niektóre choroby oraz zaburzenia. Jedną z najczęstszych jej przyczyn stanowi Zespół Policystycznych Jajników (PCOS). Szacuje się, że schorzenie odpowiada nawet za 10-15% wszystkich niepłodności wśród kobiet. Do innych chorób i dolegliwości, które mogą powodować problemy z zajściem w ciążę zaliczają się:

•  torbiele jajnika;
• endometrioza;
• niedrożność jajowodów;
• mięśniaki macicy;
• wodniaki jajowodu;
• choroby szyjki macicy;
• rak jajnika;
• choroby weneryczne;
• niedoczynność tarczycy;
• cukrzyca;
• choroby nadnerczy;
• schorzenia wątroby lub nerek;
• choroby przysadki mózgowej;
• stany zapalne dróg rodnych, jajników lub jajowodów.

Nieprawidłowości anatomiczne układu rozrodczego

Niepłodność może być także związana z nieprawidłowościami występującymi w budowie anatomicznej układu rozrodczego u kobiety. W niektórych przypadkach ważne dla zapłodnienia organy mogą posiadać określone wady uniemożliwiające zajście w ciążę. Należą do nich m.in. brak jajnika, zrost jamy macicy czy macica dwurożna. Dodatkowo część przebytych wcześniej zabiegów lub komplikacje związane z poprzednimi ciążami również zwiększają ryzyko niepłodności, w tym poronienia, ciąże pozamaciczne albo
zabiegi przeprowadzone na szyjce macicy.

Inne przyczyny niepłodności wśród kobiet

Kobieca płodność zależy też jednak od czynników środowiskowych, prowadzonego trybu życia czy predyspozycji genetycznych. Niezdrowa dieta, używki, nadmierny stres czy przyjmowanie niektórych leków także zaburzają prawidłową płodność. Wśród innych przyczyn powodujących problemy z zajściem w ciążę wymienia się:

• wiek po 35. roku życia;
• niedowagę, nadwagę lub otyłość;
• stosowanie używek (palenie papierosów, zażywanie narkotyków, nadużywanie alkoholu);
• brak aktywności fizycznej;
• niewłaściwą dietę;
• przyjmowanie niektórych leków;
• predyspozycje genetyczne;
• prowadzenie stresującego trybu życia;
• zbyt intensywne treningi;
• częsty kontakt z toksynami lub promieniowaniem jonizującym.

Warto również zwrócić uwagę na istnienie niepłodności idiopatycznej. Występuje ona wtedy, kiedy lekarze nie są w stanie zdiagnozować konkretnej przyczyny pojawiających się problemów z zajściem w ciążę u kobiety. 

Przyczyn niepłodności wśród kobiet jest wiele. W każdym przypadku należy zgłosić się na odpowiednie badania, które pomogą znaleźć źródło dolegliwości stanowiące podstawę do dalszego leczenia. W zależności od rodzaju problemu i indywidualnych preferencji kobieta może zdecydować się na leczenie zabiegowe, farmakologiczne, inseminację bądź in vitro.

Bibliografia:Łapecka-Klusek C., Pilewska-Kozak A.B., Jakiel G., Niepłodność w świetle definicji choroby podanej przez WHO, "Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu" 2012, Tom 18, Nr 2.Łukaszuk K., Kozioł K.,
Jakiel G., Diagnostyka i leczenie niepłodności – rekomendacje Polskiego Towarzystwa Medycyny
Rozrodu i Embriologii (ptmrie) oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGP),
„Ginekologia i Perinatologia Praktyczna” 2018, nr 3 (3).