Przepuklina pachwinowa u dzieci częściej rozwija się u chłopców

Przepuklina pachwinowa jest najczęściej stwierdzaną wadą wrodzoną u dzieci wymagającą leczenia metodami chirurgicznymi. Dotyka około 1-5% pacjentów populacji pediatrycznej, z czego w przeważającej części (bo aż 3-10 razy częściej) dotyczy chłopców. Wykryta przepuklina wymaga zaopatrzenia chirurgicznego, gdyż w jej przebiegu istnieje ryzyko uwięźnięcia, mogące doprowadzić np. do martwicy uwięźniętych w niej jelit. Z czym dokładnie mamy do czynienia, mówiąc o przepuklinie pachwinowej oraz kiedy i jak przeprowadza się leczenie, dowiesz się w tym artykule.

Przepuklina pachwinowa – co to takiego?

Przepuklina pachwinowa manifestuje się w postaci miękkiego guzka zlokalizowanego w pachwinie, schodzącego w kierunku zewnętrznych narządów płciowych maluszka. Worek przepuklinowy tworzy się z niezarośniętego uchyłku otrzewnej – błony, która wyściela od wewnątrz jamę brzuszną i jej narządy. Uchyłek ten przedostaje się na zewnątrz poprzez kanał pachwinowy, który położony jest nieco nad pachwiną i dlatego właśnie przepuklina lokalizuje się właśnie w tej okolicy. Prawidłowo uchyłek otrzewnej powinien zarosnąć w trakcie życia płodowego, jednak u wielu dzieci tak się nie dzieje, w związku z czym dochodzi do powstania u nich przepukliny. W takim przypadku do jej worka może przedostawać się płyn i narządy pochodzące z jamy brzusznej. Najczęściej w przypadku dziewczynek przedostaje się tam jajnik, a u chłopców pętle jelita cienkiego, lecz mogą znaleźć się tam również jelito grube, wyrostek robaczkowy czy wiotki fragment pęcherza moczowego.

Jakie objawy może dać przepuklina pachwinowa u dziecka?

Przepuklina pachwinowa objawia się jako miękki guzek nieco powyżej pachwiny, ulegający powiększeniu podczas płaczu, krzyku lub kaszlu. Spowodowane jest to podwyższonym ciśnieniem, jakie powstaje w jamie brzusznej w trakcie wykonywania tych czynności. W ten sposób dochodzi do wypychania treści jamy brzusznej do uchyłku, czyli worka przepukliny, który wydostaje się kanałem pachwinowym na zewnątrz. Guzek ten może się cofać w trakcie uspokajania się dziecka lub też pod wpływem delikatnego naciskania i masowania np. w trakcie kąpieli.

Uwaga na groźne powikłania!

Zdecydowanie najgroźniejszym powikłaniem przepukliny pachwinowej jest sytuacja jej uwięźnięcia. Oznacza to, że wcześniej odprowadzalny worek przepuklinowy nie może już dostać się z powrotem do jamy brzusznej. Jest to poważne zagrożenie, bowiem uwięźnięte narządy są pozbawione dopływu krwi, przez co po czasie mogą ulec martwicy. Tak dzieje się np. w przypadku uwięźnięcia w worku jelita – maluch jest wtedy niespokojny i drażliwy, ma niechęć do przyjmowania pokarmu, nudności i wymioty. Sam guzek w pachwinie staje się natomiast twardy i tkliwy podczas dotyku. Długotrwale uwięźnięta przepuklina może doprowadzić niekiedy nawet do rozwoju uogólnionego zakażenia, czyli sepsy.

W przypadku, gdy nie dochodzi do uwięźnięcia przepukliny, wraz ze wzrostem i rozwojem malucha powiększeniu ulega również worek przepuklinowy, co może dawać uczucie dyskomfortu. Mimo to zawsze istnieje ryzyko, że taki powiększony worek uwięźnie na zewnątrz kanału razem z zawartością, czego konsekwencje niekiedy mogą być bardzo tragiczne.

W jaki sposób leczy się przepuklinę pachwinową?

Przepuklinę pachwinową zarówno u dorosłych, jak i u dzieci leczy się metodami chirurgicznymi. W przypadku uwięźniętego worka przepukliny lub uwięźnięcia jajnika u dziewczynek zabieg operacyjny przeprowadzany jest w trybie pilnym – w innych przypadkach dzieje się to planowo. Planowe zabiegi są najczęściej przeprowadzane w ramach „chirurgii jednego dnia”, dzięki czemu pobyt malucha w szpitalu minimalizowany jest do zaledwie kilku godzin.

Zabieg można wykonać dwiema metodami: poprzez bezpośrednie nacięcie skóry pachwiny i odprowadzenie przepukliny oraz za pomocą metody laparoskopowej. Wybór metody zależy od kwalifikacji pacjenta przez chirurga oraz możliwości danego ośrodka.
Przeprowadzenie operacji chirurgicznej prowadzi do wyleczenia. Nawroty występują w zaledwie 3% przypadków i najczęściej dotyczą wcześniaków oraz pacjentów poddawanych zabiegowi laparoskopowemu.

Zabieg chirurgicznego zaopatrzenia przepukliny niesie za sobą bardzo niewielki stopień powikłań, wśród których najczęstsze to:

• zakażenie rany operacyjnej (3%)
• uszkodzenie nasieniowodu (<1%)
• krwiak na skórze moszny.

Po przeprowadzonym zabiegu w celu poprawy komfortu małego pacjenta wykonuje się miejscowe znieczulenie rany operacyjnej. W razie występowania bólu podawane są także środki przeciwbólowe w postaci doodbytniczej lub doustnej. Z uwagi na zastosowanie szwów wchłanialnych nie ma potrzeby ich wyciągania.

Do czasu zdjęcia opatrunku (standardowo do otrzymania „czystego opatrunku”, zwykle ok. 3-4 doby) dziecko nie może brać kąpieli, ani moczyć rany. Po wytworzeniu na ranie strupa można to już robić bez przeszkód. Przez okres około 2 tygodni należy ograniczać podejmowanie aktywności ruchowej, gdyż może to powodować dolegliwości bólowe i nasilać obrzęk okolicy rany. Z uwagi też na duże ciśnienie wywierane na nią w pozycji siedzącej, dziecko nie powinno w niej zbyt długo przebywać, ale często i pomału je zmieniać.

Choć przepuklina pachwinowa jest jedną z najczęstszych wad wrodzonych u dzieci, to jej powikłania mogą być dla cierpiących na nie maluszków bardzo niebezpieczne. W przypadku wykrycia u swojej pociechy guzka w pachwinie udaj się na konsultację do lekarza – zbada on dokładnie dziecko i postawi odpowiednią diagnozę.

W przypadku przepukliny pachwinowej leczenie odbywa się przy pomocy metod chirurgicznych, co doprowadza do jej całkowitego wyleczenia. Zarówno powikłania, jak i nawroty po takich zabiegach są niezwykle rzadkie, a sama procedura wykonywana jest najczęściej w ramach „chirurgii jednego dnia”, dzięki czemu pobyt w szpitalu jest dla malucha mniej traumatyczny i trwa zaledwie kilka godzin.