Poporodowe zapalenie tarczycy

Poporodowe zapalenie tarczycy jest zespołem trwałych bądź przemijających zaburzeń związanych z autoimmunizacją choroby tarczycy. Dolegliwość występuje lub zaostrza się w ciągu roku od narodzin dziecka albo poronienia. Poporodowe zapalenie tarczycy w zależności od postaci może objawiać się zarówno nadczynnością, jak i niedoczynnością gruczołu. Specjaliści przyjmują, że z chorobą zmaga się około 10% świeżo upieczonych mam. Jak dokładnie przebiega poporodowe zapalenie tarczycy i czym się objawia?

Czym jest poporodowe zapalenie tarczycy?

Poporodowym zapaleniem tarczycy (PZT) nazywane są przemijające lub trwałe zaburzenia czynności gruczołu tarczowego, które rozwinęły się w ciągu 12. miesięcy od narodzin dziecka. Dolegliwość jest przypadłością o charakterze autoimmunologicznym klasyfikowaną jako jeden z wariantów zapalenia tarczycy typu Hashimoto. Choroba może przebiegać w różny sposób. Wyróżnia się więc postać przejściową nadczynności tarczycy, przejściową niedoczynności tarczycy, a także nadczynność przechodzącą w przejściową niedoczynność tarczycy. Nadczynność tarczycy przeważnie występuje około 1-4 miesiąca po porodzie i trwa mniej więcej cztery tygodnie. Z kolei niedoczynność tarczycy rozwija się nieco później, bo około 2-6 miesiąca po narodzinach maluszka i potrafi występować nawet przez rok.

Objawy poporodowego zapalenia tarczycy

Ze względu na to, że choroba może mieć różny przebieg jej objawy nie są specyficzne i zależą wyłącznie od postaci dolegliwości. W przypadku nadczynności tarczycy dochodzi do rozwinięcia hipermetabolizmu i nadmiernego wydzielania hormonów tarczycowych. Temu zjawisku towarzyszą takie symptomy jak utrata masy ciała, nadmierne pocenie się, drżenia mięśniowe, przyśpieszenie akcji serca, drażliwość i nerwowość, zaburzenia snu, drżenie rąk, wilgotność skóry, problemy z koncentracją, ogólne zmęczenie i osłabienie, a także zaburzenia cyklu menstruacyjnego. W przebiegu niedoczynności tarczyca wytwarza zbyt małą ilość hormonów, co z kolei objawia się wzrostem masy ciała, zaburzeniami koncentracji i kłopotami z pamięcią, obrzękami, pogorszeniem kondycji włosów, skóry i paznokci, zaparciami, brakiem energii, nietolerancją zimna, sennością oraz zmęczeniem, spadkiem energii, suchością skóry czy stanami depresyjnymi.

Warto zauważyć, że większość tych symptomów zbiega się z objawami, które towarzyszą połogowi. Dlatego takie dolegliwości mogą być przez świeżo upieczone mamy ignorowane i uznawane za naturalny stan związany z dochodzeniem do zdrowia po narodzinach dziecka.

Poporodowe zapalenie tarczycy może przebiegać zarówno jednofazowo (nadczynność albo niedoczynność), jak i obie fazy mogą występować jedna po drugiej. 

Kto jest narażony na PZT?

Chociaż u każdej kobiety po urodzeniu dziecka mogą wystąpić zaburzenia czynności gruczołu tarczowego to jednak istnieje grupa pacjentek, która jest w większym stopniu narażona na rozwój dolegliwości. Ryzyko okaże się więc dużo wyższe u pań chorujących na cukrzycę typu 1 lub różnego rodzaju choroby autoimmunologiczne (w tym, np. toczeń rumieniowaty, reumatoidalne zapalenie
stawów czy przewlekłe zapalenie wątroby). Do tego grona należą również kobiety, które mają wśród najbliższych członków rodziny przypadki występowania chorób tarczycy. Ryzyko pojawienia się poporodowego zapalenia tarczycy zwiększa się także u pań, u których w przeszłości doszło do poronienia bądź przedwczesnego porodu. Trudności z zajściem w ciążę też mogą w dużym stopniu przyczynić się do rozwoju PZT. Oczywiście na wystąpienie poporodowego zapalenia tarczycy narażone są również kobiety, które już wcześniej miały problemy z prawidłowym funkcjonowaniem tarczycy.

W większości przypadków poporodowe zapalenie tarczycy nie wymaga leczenia. Jeżeli objawy ze strony tarczycy nie są mocno nasilone, a odchylenia w badaniach laboratoryjnych nie okażą się zbyt duże to dolegliwość pozostawia się do samoistnego wygaśnięcia. Kiedy jednak choroba przybiera nasilony charakter to lekarz może zadecydować o wdrożeniu leczenia farmakologicznego.

Bibliografia:Gietka-Czernel M., Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu zapaleń tarczycy, Borgis – Postępy Nauk Medycznych 2/2008.Gietka-Czernel M., Jastrzębska H., Rozpoznawanie i leczenie chorób tarczycy, Biblioteka Lekarza Praktyka, Warszawa 2002.Krysiak R., Okopień B., Szkróbka W., Choroby tarczycy w ciąży i po porodzie, "Przegląd Lekarski" 2007, 64(3).