Padaczka u dziecka – najczęstsza choroba neurologiczna

Padaczka jest najczęstszą chorobą neurologiczną w populacji pediatrycznej i dotyka około 4% dzieci. Wśród dorosłych chorych jest jedynie 1% populacji. Istotą schorzenia są zaburzenia w funkcjonowaniu mózgu, które prowadzą do występowania niekontrolowanych napadów padaczkowych. Zatem, w jaki sposób może objawiać się padaczka u dziecka? Jakie są najczęstsze przyczyny choroby oraz w jaki sposób się ją leczy?

Padaczka u dziecka – czym jest i jakie są jej najczęstsze przyczyny?

Padaczka jest chorobą, w której na skutek nieprawidłowej aktywności komórek nerwowych dochodzi do zaburzenia czynności bioelektrycznej mózgu. Z tego powodu różne narządy i części ciała otrzymują nieprawidłowe bodźce. Skutkuje to tym, iż działają one nie w taki sposób, w jaki powinny. Ponieważ nie dzieje się to cały czas, lecz tylko okresowo, choroba ma charakter napadowy.

Padaczka u dzieci może mieć wiele przyczyn. Spośród nich można wyróżnić między innymi:

• encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna,
• urazy głowy,
• neuroinfekcje (na przykład zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych),
• guzy mózgu.

Pomimo wciąż udoskonalanych metod diagnostycznych przyczyna padaczki pozostaje u wielu chorych nieodkryta. Dzieje się tak aż w 60% przypadków.

Padaczka u dziecka – objawy

Najbardziej charakterystycznym objawem choroby są napady drgawek, które występują na skutek nieprawidłowej aktywności mózgu pobudzającej układ mięśniowy. To jednak, w jaki sposób będzie objawiała się choroba, zależy od części mózgu, która działa nieprawidłowo. Tak więc w zależności od lokalizacji tak zwanego ogniska padaczkowego może dojść do wystąpienia między innymi takich objawów jak zaburzenia: mowy i połykania, widzenia, czucia. A do tego napady:

• zgięciowe,
• nieświadomości,
• napady śmiechu.

Warto zatem pamiętać, by każde dziwne, niepokojące rodziców zachowanie dziecka skonsultować z lekarzem. Po zebraniu wywiadu zadecyduje on o konieczności przeprowadzenia dalszej diagnostyki.

Diagnostyka padaczki u dzieci

Diagnoza padaczki stawiana jest na podstawie charakterystycznych objawów klinicznych oraz badania encefalograficznego oceniającego funkcje bioelektryczną mózgu. EEG, bo właśnie o nim mowa, jest badaniem całkowicie bezbolesnym i nieinwazyjnym.

W celu jego wykonania na głowę pacjenta nakładany jest specjalny czepek z kompletem elektrod, które rejestrują sygnały elektryczne nadawane przez neurony. Wszystkie zebrane informacje, ukazujące aktywność bioelektryczną mózgu, przedstawiane są w postaci wykresów nieco podobnych do wykresów EKG. Następnie, wynik badania jest oceniany przez specjalistę i porównywany do normy ustalonej dla danej grupy wiekowej.

Niekiedy diagnostykę rozszerza się dodatkowo o badania obrazowe mózgu. Zastosowanie mają na przykład rezonans magnetyczny, czy też tomografia komputerowa. Co więcej, u części pacjentów konieczne jest wykonanie badań krwi i moczu.

Metody leczenia padaczki u dzieci

Jedną z najbardziej optymistycznych informacji o padaczce jest fakt, że w ponad 2/3-przypadków można ją skutecznie leczyć. Terapia opiera się głównie na stosowaniu środków farmaceutycznych. Leczenie jednym lekiem jest skuteczne nawet u 60% pacjentów. W przypadku niepowodzenia konieczna jest zamiana leku na inny lub dołączenie substancji z innej grupy. U wielu pacjentów istotne jest również poradnictwo psychologiczne oraz okresowa ocena rozwojowa. Przydatna może być na przykład pomoc w wyborze szkoły oraz przyszłego zawodu W przypadku starszych dziewcząt zasadne natomiast może być poradnictwo dotyczące przyszłego macierzyństwa.

U części pacjentów występuje niestety tak zwana padaczka lekooporna. Mówi się o niej, gdy leczenie przynajmniej dwoma dobrze dobranymi i tolerowanymi lekami nie przynosi skutku. Według przeprowadzonych badań, w takim przypadku dobre efekty może przynieść zastosowanie diety ketogennej (dieta z dużą zawartością tłuszczu i ograniczeniem węglowodanów i białek). W niektórych przypadkach można rozważyć także użycie wczepianego podskórnie stymulatora nerwu błędnego lub zabieg operacyjny.

Celem leczenia padaczki jest ograniczenie ilości napadów do minimum. Jest to szczególnie istotne w przypadku małych pacjentów. Częste napady padaczkowe mogą bowiem hamować rozwój dziecka a niektóre doprowadzić nawet do jego regresji.

Wbrew obiegowej opinii, leczenie padaczki nie zawsze jest leczeniem na całe życie. Zazwyczaj u dzieci po 2-3-letnim okresie bez objawów podejmuje się próbę odstawienia leków. Nie oznacza to oczywiście, że pacjent jest w pełni zdrowy. Pomimo braku leków powinien on nadal pozostawać pod kontrolą lekarza.

Podsumowując, padaczka jest chorobą układu nerwowego, która doprowadza do jego nieprawidłowego funkcjonowania. W większości przypadków jej przebieg jest klasyczny i obejmuje występowanie drgawek. Leczenie padaczki jest zazwyczaj bardzo skuteczne i dobrze tolerowane.

Bibliografia:
Pediatric status epilepticus management – Nicholas S. Abend, Tobias Loddenkemper
Łosiowski Z.: Niepadaczkowe stany napadowe u dzieci i ich różnicowanie z padaczką na podstawie objawów klinicznych. Neurologia Dziecięca, 1992