Ostre nadgłośniowe zapalenie krtani – objawy i leczenie

Ostre nadgłośniowe zapalenie krtani jest zagrażającą życiu, bakteryjną infekcją górnych dróg oddechowych. Jej śmiertelność sięga współcześnie do 7% u maluchów oraz 1% u dorosłych. Choroba występuje głównie u dzieci, a szczyt jej zachorowań przypada na 2-6 rok życia. Zatem, jak objawia się ostre nadgłośniowe zapalenie krtani i jakie są sposoby jego leczenia?

Ostre nadgłośniowe zapalenie krtani u dzieci – etiologia oraz częstość występowania

Ostre nadgłośniowe zapalenie krtani w odróżnieniu od zapalenia podgłośniowego (krupu) jest wywoływane przez bakterię. Spośród nich za infekcje najczęściej odpowiadają H. influenza typu B (70-92% przypadków) oraz S. pneumoniae. Czynnikiem, który może sprzyjać zakażeniu są uszkodzenia błony śluzowej nagłośni wywołane na przykład ostrymi kęsami pokarmu.

Ostre nadgłośniowe zapalenie krtani jest w Polsce chorobą stosunkowo rzadką. Jej częstość szacuje się na 9-15 przypadków na 100 tysięcy mieszkańców w skali roku. Tak niska zapadalność wynika w głównej mierze z dużego odsetka dzieci zaszczepionych na HiB oraz pneumokoki. Co warte zaznaczenia, szczepienie na H. influenza typu B (4 dawki) oraz S. pneumoniae (3 dawki) są w naszym kraju obowiązkowe.

Objawy ostrego nadgłośniowego zapalenia krtani u dzieci

Objawy ostrego nadgłośniowego zapalenie krtani u dzieci rozwijają się bardzo szybko. Początkowo pojawia się gorączka oraz cechy infekcji górnych dróg oddechowych (ból gardła, czy też osłabienie i apatia). Po około 6-12 godzinach u części pacjentów dochodzi do pojawienia się duszności krtaniowej (słyszalny jest stridor). W tych przypadkach narasta także niewydolność oddechowa. Rodzice mogą obserwować u swojej pociechy między innymi wzmożony wysiłek oddechowy, szybki i płytki oddech oraz znaczny niepokój.

Na obraz ostrego nadgłośniowego zapalenia krtani składają się również ślinienie wynikające z problemów z połykaniem oraz stłumienie barwy głosu. Ten ostatni symptom jest często określany, jako tak zwany bawoli głos. Co więcej, chory maluch przyjmuje zazwyczaj pozycję z pochylonym tułowiem, podpartymi rękoma, otwartą buzią i głową odchyloną do tyłu. W przebiegu infekcji nie występuje charakterystyczny dla krupu wirusowego szczekający kaszel.

Zważywszy na wąskie światło nagłośni u dzieci, jej obrzęk może szybko doprowadzić do niedrożności dróg oddechowych. To z kolei, przy niepodjęciu odpowiedniego leczenia, prowadzi do zgonu w przebiegu uduszenia (asfiksji). W bardzo ciężkich przypadkach i przy zbyt późno wdrożonej terapii śmiertelność może sięgać nawet 50%.

Ostre nadgłośniowe zapalenie krtani u dzieci – pierwsza pomoc

Ostre nadgłośniowe zapalenie krtani u dzieci stanowi stan bezpośredniego zagrożenia życia i wymaga podjęcia natychmiastowych działań. Z tego też względu zaobserwowanie u swojej pociechy objawów sugerujących rozwijającą się niewydolność oddechową jest wskazaniem do wezwania pogotowia ratunkowego.

Priorytetowym działaniem, które muszą podjąć przybyli ratownicy, jest zabezpieczenie drożności dróg oddechowych dziecka. W części przypadków może to wymagać intubacji dotchawiczej lub konikopunkcji jeszcze przed transportem. Ta pierwsza metoda polega włożeniu giętkiej rurki przez usta chorego do jego tchawicy. Jeśli chodzi o kinokopunkcję, to opiera się ona na wykonaniu małego nacięcia na szyi chorego. Przez powstały utwór wprowadza się giętką rurkę do jego dróg oddechowych. Kinokopunkcję wybiera się w momencie, kiedy obrzęk nagłośni jest na tyle duży, że intubacja staje się niemożliwa. W warunkach szpitalnych, jako zabieg zabezpieczający drożność dróg oddechowych wykonuje się również tracheotomię. Procedura ta wiąże się z nacięciem tchawicy w warunkach sali operacyjnej. Wykonuje się ją w momencie, gdy u chorego planowana jest dłuższa wentylacja mechaniczna.

Co warte zaznaczenia, choremu dziecku należy zapewnić pełny spokój. Każdy stres (na przykład przy pobieraniu krwi) może bowiem doprowadzić do odruchowego zamknięcia nagłośni. Z tego też powodu u dzieci z nasiloną dusznością wszystkie działania odracza się do czasu zapewnienia pełnego zabezpieczenia dróg oddechowych. Diagnostykę, jako działanie pierwszoplanowe można rozważyć u dzieci, u których infekcja przebiega łagodnie.

Ostre nadgłośniowe zapalenie krtani u dzieci – leczenie

Ostre nadgłośniowe zapalenie krtani wymaga bezwzględnej hospitalizacji. Wskazana jest również podaż dożylnych antybiotyków. Średni czas intubacji wynosi około 2-3 dni. Antybiotykoterapię utrzymuje się przez minimum 10 dni. Postawienie wczesnej diagnozy i zabezpieczenie dróg oddechowych wiąże się z dosyć dobrym rokowaniem. Większość ośrodków notuje śmiertelność na poziomie 1% u dzieci.

Słowem zakończenia, ostre nadgłośniowe zapalenie krtani występuje dosyć rzadko. Należy jednak pamiętać, iż wykonywane obowiązkowo szczepienia nie chronią przed nim całkowicie. Co więcej, w przypadku wystąpienia objawów kluczowe jest wezwane karetki i jak najszybsze zabezpieczenie drożności dróg oddechowych.

Bibliografia:
Ostre zapalenie nagłośni – dr n. med. Mariola Zagor, lek. med. Paulina Czarnecka, lek. med. Marlena Janoska-Jaździk
Zapalenie nagłośni – lek. med. Leszek Grabowski