Ospa wietrzna u dzieci – wiesz, jak ją rozpoznać i leczyć?

Ospą wietrzną bardzo prosto się zarazić, szybko rozprzestrzenia się w małych środowiskach, wśród rodzeństwa, w przedszkolu, szkole. Źródłem zarażenia jest zawsze drugi człowiek chorujący na ospę lub półpasiec – choroba rozprzestrzenia się drogą kropelkową, może zostać przeniesiona z powietrzem na odcinku kilkudziesięciu metrów.To właśnie z powodu łatwości jej rozprzestrzeniania ospa zyskała określenie „wietrzna” a na chorobę mówi się też „wiatrówka”. Na szczęście ospa wietrzna u dzieci ma przeważnie łagodny przebieg i przechorowana w dzieciństwie rzadko prowadzi do powikłań.

Kilka słów o ospie

Ospa wietrzna to choroba zakaźne wywoływana przez wirusa ospy wietrznej i półpaśca (Varicella-zoster virus). Okres wylęgania choroby jest dość długi – wynosi od 10 do 21 dni po kontakcie z chorym. Choroba może trwać od kilku dni do kilku tygodni.

Ospa wietrzna zdjęcie dziecka

Ospa wietrzna u niemowląt

Najbardziej niebezpieczna jest ospa u noworodków, która w skrajnych sytuacjach może być wrodzona – przeniesiona z matki na dziecko. W takim wypadku może prowadzić do opóźnienia rozwoju dziecka, wad rozwojowych, niskiej wagi urodzeniowej. Zachorowanie noworodka lub matki w kilka dni po porodzie jest bardzo niebezpieczne, może prowadzić do zgonu maluszka.

Ospa wietrzna u dorosłych

Ospa wietrzna u dorosłych daje takie same objawy jak u dzieci, niestety ma zazwyczaj poważniejszy przebieg, z tego powodu najlepiej jeśli  przechorujemy ospę w dzieciństwie, co daje trwałą odporność. Jest też druga ewentualności –  szczepienia kilkoma dawkami, przypominającymi (choć niepraktykowanymi) także jako osoby dorosłe, zmniejszającymi ryzyko choroby przez całe życie. Szczepionka nie daje jednak 100% odporności, inaczej – osoba zaszczepiona może zachorować. Poza tym jak każdy lek stosowanie szczepionki wiąże się ze skutkami ubocznymi. Wielu lekarzy pozostaje sceptycznych w stosunku do szczepionki na ospę. Co ciekawe szczepionka, która jeszcze niedawno była niezalecana, potem zalecana, teraz ma zostać wpisana do obowiązkowego kalendarza szczepień.

Ospa wietrzna u dzieci: objawy

Ospę wietrzną wywołuje  herpeswirus VZV (Varicella Zoster Virus). Choroba zaczyna się zazwyczaj od gorączki i złego samopoczucia, bólu głowy, osłabienia. Objawy mogą być pomylone z symptomami przeziębienia czy grypy. Wszystko wyjaśnia się w drugiej dobie, kiedy na skórze dziecka pojawia się charakterystyczna wysypka – na początku plamki, potem grudki, a na końcu pęcherzyki. Pęcherzyki zasychają, zamieniają się w krotki, robią się strupy, które odpadają i skóra się goi.

Zmiany w przebiegu ospy pojawiają się na całym ciele (mogą pojawić się nawet na podniebieniu i języku) – silnie swędzą, bardzo trudno ich nie drapać, bo to może prowadzić do powstania trudnych w usunięciu blizn.

Rozpoznanie choroby jest zazwyczaj proste, zmiany są charakterystyczne dla ospy. Jednak w razie wątpliwości można wykonać badanie krwi czy też wyizolować wirusa z płynu znajdującego się w pęcherzykach na skórze.

Warto dodać, że ospa często przebiega u małych dzieci bezobjawowo (92% dzieci objętych badaniem do 10 roku życia posiadało przeciwciała przeciwko ospie i tym samym wykształconą odporność, mimo, że 62% z nich nigdy nie wykazało objawów, źródło dr wg dr. Kotok).

Ospa wietrzna u dzieci – kiedy zaraża?

Ospa wietrzna rozprzestrzenia się za pośrednictwem chorej osoby na 2-3 dni przed wystąpieniem u niej objawów, czyli charakterystycznej wysypki.

Osoba zarażona może nie wiedzieć, że jest chora i będzie źródłem kolejnych zakażeń. Dopiero po wyschnięciu wszystkich pęcherzyków i odpadnięciu strupków chory przestaje zarażać. Może to trwać nawet przez tydzień od zniknięcia objawów.

Ospa wietrzna u dzieci – czy to jest groźne?

Ospa wietrzna u dziecka jest na pewno uciążliwą chorobą, trwa od 14 dni do 21 dni, a u osób z obniżoną odpornością nawet 28 dni. U najmłodszych dzieci ma zazwyczaj łagodny przebieg, a jej przechorowanie daje odporność do końca życia.

Gorzej sytuacja wygląda, gdy ospa zaatakuje młodzież lub osoby dorosłe. Przebieg choroby jest wtedy znacznie cięższy i może być groźny.

Jakie są powikłania po ospie? Najczęściej dochodzi do powikłań w postaci nadkażenia skóry i pozostawienia na jej powierzchni blizn. Bardzo rzadko może dojść do zapalenia płuc, ucha środkowego i mięśnia sercowego.

Ospa wietrzna u dzieci: leczenie

Ospę wietrzną leczy się objawowo. Na początku choroby, gdy występuje gorączka, zaleca się dziecku przebywanie w łóżku. Do obniżenia gorączki stosujemy specyfiki na bazie paracetamolu (nie ibuprofenu, który może spowodować zwiększone ryzyko zapalenia tkanek miękkich! Ibuprofen zwiększa ryzyko powstania powikłań po ospie)

Poza tym można stosować maści, które wysuszają wykwity oraz działają przeciwświądowo (dawne zalecenia to np. puder płynny z anestezyną lub pudroderm, jednak stosowanie ich może sprzyjać namnażaniu bakterii, dlatego dzisiaj się poleca  oktenidynę. opatrunek Octenilin żel, Octenisept, PoxClin – piankę chłodzącą dedykowaną dzieciom chorym na ospę). Warto stosować również o fiolecie gencjanowym, który może być stosowany również na błonę śluzową. Pomóc mogą również kropelki antyhistaminowe, na przykład Fenistil. Dziecku obcinamy paznokcie, by uniknąć skutków nadmiernego drapania skóry.

Gdy obawiamy się, że po ospie powstaną blizny, warto smarować skórę po zagojeniu „Contractubexem” lub olejkiem arganowym.

Ulgę przynoszą również codzienne kąpiele, nie warto z nich rezygnować. Jednak powinny być one krótkie i można je przygotować inaczej niż zazwyczaj – z nadmanganianem potasu (do kupienia w aptece) – wystarczy kilka kryształków wsypanych do wanny. Można również wykąpać dziecko w naparze z kory dębu.

W trakcie choroby zaleca się obfite pojenie dziecka – umożliwienie maluchowi picie w takich ilościach jak tego potrzebuje. Warto zadbać o posiłki bogate w witaminy A i C oraz suplementację witaminą D.

W ostrym przebiegu można podać choremu dziecku leki przeciwwirusowe (Heviran – u dorosłego podawany właściwie zawsze), które skracają czas choroby. Tylko w nielicznych przypadkach niezbędna jest hospitalizacja.