Od jakiego wieku dziecko może pracować?

Wielu rodziców ma obawy i wątpliwości przed puszczeniem swojego niepełnoletniego dziecka do pracy. Praca może być nowym doświadczeniem dla młodego człowieka, doskonałą formą nauki odpowiedzialności i samodzielności, a przede wszystkim źródłem dodatkowych pieniędzy. Rozpoczęcie pracy w młodym wieku jest więc doskonałą szkołą życia.

Aspekt prawny pracy dla nieletnich

Nie trzeba być osobą pełnoletnią, by móc legalnie pracować. W prawie polskim, dziecko, które nie ukończyło 13 lat, może podjąć pracę. Jednak dla każdej grupy wiekowej istnieją określone zasady.

Zatrudnienie dzieci do 13-go życia – zasady

Dziecko poniżej 13 lat, nie może samo podpisać umowy z pracodawcą, robią to w jego imieniu rodzice lub prawni opiekunowie. Z reguły umowa proponowana dziecku w tym wieku ma charakter cywilno-prawny. Dodatkowo należy pamiętać, że zatrudnienie dziecka może obejmować jedynie określone branże – jak występowanie w reklamach, teledyskach, sesjach zdjęciowych czy filmach. Wynagrodzenie za pracę otrzymują rodzice, jednak nie mogą oni dowolnie dysponować tymi środkami. Zgodnie z Kodeksem Rodzinnym i Opiekuńczym (art. 101 i 103) rodzice mogą wydać te pieniądze na rzeczy związane z wychowaniem dziecka.

Zatrudnienie dzieci w wieku 13-14 lat – zasady

Dzieci w tym wieku mogą już samodzielnie podpisać umowę o dzieło lub zlecenie, jednak wymagana jest do tego zgoda rodziców lub prawnych opiekunów. Branże, w których dziecko może zostać zatrudnione to: reklamowa, sportowa, artystyczna lub kulturalna. Umowa musi zostać zatwierdzona przez Inspektora pracy (uwzględniając orzeczenia lekarza, dyrektora szkoły i poradni psychologiczno-pedagogicznej). Dziecko w tym wieku nie może pracować w porze nocnej, powyżej 6h na dobę (wliczając czas nauki w szkole) i w godzinach nadliczbowych.

Zatrudnienie młodzieży w wieku 15 lat – zasady

Od 1.09.2018 można zatrudniać na umowę o pracę dziecko, które ukończyło 15 rok życia. Jednak konieczne jest, by ukończyło szkołę podstawową (ośmioletnią), otrzymało zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy. 15-latek może otrzymać zatrudnienie w ramach przygotowania zawodowego lub lekkich prac, czyli takich, które nie powodują zagrożenia dla jego życia, zdrowia i rozwoju, a przy tym dodatkowo, nie kolidują z wypełnianiem obowiązku szkolnego.

Zatrudnianie młodzieży w wieku 16 lat – zasady

Młodzież w wieku 16 lat może pracować 8h dziennie, w oparciu o umowę o pracę, jednak warunkiem takiego zatrudnienia jest praca w ramach przygotowania zawodowego. Dziecko w tym wieku może także być zatrudnione do prac lekkich (podobne zasady dotyczą 17- latków i osób, które nie ukończyły 18 roku życia).

Propozycje prac dla nieletnich

Idealną formą pracy dla dzieci jest praca w reklamie czy modelingu dziecięcym. Osoby nieco starsze mogą wykonywać prace lekkie – jak roznoszenie ulotek, sprzedaż na portalach typu Allegro, konsultacje w branży kosmetycznej. Dobrym rozwiązaniem dla osób młodych, które szukają pracy z elastycznym grafikiem, są wszelkiego typu prace w restauracjach, punktach gastronomicznych czy fast foodach. Doskonałą formą pracy na własnych rachunek dla osób nieletnich jest wykonywanie usług fotograficznych. Pozostałe opcje zarobku to, np.: merchandising (prezentacja produktów w sklepie), prace inwentaryzacyjne, copywriting, statystowanie w filmach, praca hostessy, transkrypcja tekstów, wyprowadzanie psów.

Jeśli młoda osoba, chce się kształcić i nie będzie w stanie skupić się jednocześnie na nauce i pracy, dobrym rozwiązaniem może być praca sezonowa, zwłaszcza w okresie letnim. Oprócz wyżej wymienionych propozycji prac, które również można wykonywać głównie latem,  jest zbiór owoców. Trzeba być jednak świadomym, że taka praca nie należy do najłatwiejszych, ale za to bywa dobrze płatna.

Ochrona pracy osób niepełnoletnich

Lista prac zabronionych do wykonywania osobom młodocianym zawarta jest w Rozporządzeniu w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudnienia przy niektórych z tych prac. Ograniczenia dotyczą prac:

• związanych z wysiłkiem fizycznym – najczęściej przy pracach transportowych,
• związanych z wymuszoną pozycją ciała,
• które zagrażają prawidłowemu rozwojowi psychicznemu (jak np. ubój zwierząt, obsługa zakładów kąpielowych, produkcja i sprzedaż wyrobów tytoniowych lub alkoholowych),
• które stwarzają zagrożenie wypadku,
• które narażają na szkodliwe działanie czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych.

Każda praca uszlachetnia, dlatego jeśli dziecko chce rozpocząć ją już w młodym wieku, powinniśmy mu to umożliwić. Zawsze jednak warto wcześniej skontrolować i sprawdzić przyszłe miejsce pracy dziecka, by uchronić je przed oszustami i nieuczciwymi pracodawcami.