Obowiązki domowe. Czy dwulatek powinien wykonywać prace domowe?

Obowiązki są istotnym elementem naszej codzienności. Wielu rodziców chcąc zapewnić swoim dzieciom jak największą swobodę, często wyręcza je w wykonywaniu nawet najprostszych prac domowych. Dbając o efektywny rozwój pociech, warto jednak stopniowo zlecać im różne zadania.

Ważne, aby dostosować trudność obowiązków do aktualnego wieku dziecka. Czy dwulatkom powinno się już powierzać proste prace domowe?

Obowiązki domowe niezbędne dla rozwoju dziecka

Jednym z kluczowych filarów odpowiedzialnego rodzicielstwa jest dbanie o właściwy rozwój swojej pociechy. Każde dziecko od najmłodszych lat powinno więc poznawać i przede wszystkim uczyć się, na czym polega obowiązkowość, zaradność i samodzielność.

To właśnie te cechy okażą się niezwykle istotne w przyszłości, jednocześnie ułatwiając dziecku odpowiednie funkcjonowanie w przedszkolu, a potem w szkole. Wyrobienie w maluchu nawyków wykonywania określonych prac domowych wskazuje mu również jego rolę w rodzinie oraz społeczeństwie.

Pierwsze obowiązki można powierzać już dwulatkowi. Koniecznie trzeba przy tym zdawać sobie sprawę, że muszą to być wyłącznie proste zadania, które nie obciążą malucha oraz nie zabiorą mu czasu przeznaczonego na zabawę i rozrywkę. Ponadto zlecone prace nie mogą przekraczać obecnych możliwości dziecka i nie powinny być ponad jego siły. Na początku czynności wykonywane przez kilkulatka zazwyczaj są niedokładne bądź nieskrupulatne. Nie wolno jednak karać malucha, tylko pokazywać mu, co i w jaki sposób należy poprawić.

Wraz z rozwojem pociechy można sukcesywnie rozszerzać listę powierzanych obowiązków oraz wprowadzać większą dyscyplinę i systematyczność w tym zakresie.

Jakie obowiązki powinien mieć dwulatek?

Na tak wczesnym etapie życia dziecka zlecane obowiązki mogą być traktowane jako forma zabawy. Można powoli uczyć malucha odpowiedzialności za wspólną przestrzeń, ale nie powinno to mieć jeszcze charakteru przymusu czy nieustępliwego nakazu. Wskazane jest chwalenie dwulatka za każdą próbę podjęcia wyzwania, nawet jeśli skończy się ona porażką. Trudność powierzanych zadań należy dostosować do wieku dziecka i nabytych do tej pory umiejętności. Jakie obowiązki powinien więc mieć dwulatek?

• odkładanie brudnych ubrań do pralki lub kosza;
• wyrzucanie śmieci do kosza;
• pomaganie w karmieniu zwierząt domowych;
• szczotkowanie zębów (przy pomocy rodziców);
• odkładanie naczyń do zlewu;
• układanie książeczek na półkach;
• wybieranie ubrań (można ograniczyć dziecku wybór np. do dwóch koszulek czy spodenek);
• sprzątanie zabawek;
• podawanie rodzicom lekkich przedmiotów przy sprzątaniu;
• rozkładanie serwetek na stole.

Dwuletnie maluchy powinny wykonywać wszystkie zadania pod nadzorem rodziców. Przeważnie ich rola polega tutaj na naśladowaniu ruchów dorosłych. Pomaganie mamie w odkładaniu ubrań do pralki, czy tacie w porządkowaniu książeczek w pierwszych latach życia dziecka będzie kojarzyło mu się wyłącznie z zabawą i wspólnym spędzaniem czasu z najbliższymi. Jednocześnie zacznie już uczyć malucha odpowiedzialności za siebie, rodzinę, a także przestrzeń, w której funkcjonuje.

Jak włączyć dwulatka do prac domowych?

Pierwsze obowiązki domowe nie mogą kojarzyć się dziecku z nieprzyjemnymi powinnościami. Nawet jeśli będą przybierać formę zabawy, to koniecznie trzeba przy tym tłumaczyć dwulatkowi sens całego przedsięwzięcia. Dzięki temu maluch zacznie powoli rozumieć, dlaczego należy sprzątać rozrzucone zabawki czy odkładać naczynia do zlewu i jak ważne są to czynności dla prawidłowego funkcjonowania rodziny oraz domu. Warto również pamiętać, aby co jakiś czas zmieniać powierzone dziecku zadania. Kilkulatki szybko się nudzą, ale regularna modyfikacja obowiązków może zachęcić ich do efektywniejszego podejmowania się nowych prac. Dla wielu dzieci dobrą motywacją okaże się też używanie słowa „pomocnik”. Opiekunowie, którzy proszą pociechę, żeby została ich „pomocnikiem”; często spotykają się z większą chęcią współpracy, niż w przypadku sztywnego wydawania poleceń.

Chociaż z pozoru mogłoby się wydać, że na powierzanie obowiązków domowych dziecku przyjdzie jeszcze czas to jednak już na tym etapie można uczyć malucha samodzielności i zaradności. Wczesne wdrożenie podstawowych zasad funkcjonowania rodziny oraz wypracowanie określonych nawyków nie tylko przełoży się na efektywniejszy rozwój kilkulatka, ale również znacząco ułatwi mu późniejszy start w przedszkolu lub szkole.

Bibliografia:
1. Barszcz-Skowronek J. (2019). Obowiązki domowe w świadomości dzieci w wieku przedszkolnym, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”, vol. 14, nr 1(51), s. 83–94.
2. Brzezińska, A., Burtowy, M.. Psychopedagogiczne problemy edukacji przedszkolnej (s. 78-94), Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1992.

3. Truskolaska J., „Wychowanie w Rodzinie” t. VIII (2/2013), Katolicki
Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, s. 301-305.

4. Kuszczak K., „Dynamika rozwoju samodzielności dziecka w wieku
przedszkolnym” Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2012.