Nastolatki i poranne wstawanie – to nie wróży dobrze

Małe dzieci lubią się budzić o nieludzkich porach, na przykład o 4 nad ranem lub 6 rano w weekend. Gdy dorastają, sytuacja zazwyczaj się zmienia. I wstawanie o poranku staje się dużym wyzwaniem. W naturalny sposób dzieci w okresie nastoletnim kładą się spać później, i wstają też później. Gdy nie muszą iść na pierwszą czy drugą lekcję, lubią sobie pospać dłużej rano. Tym samym wyciągnięcie ich z łóżka o wczesnej porze bywa trudne. Gdy jednak w końcu się to udaje, przez pierwsze godziny po przebudzeniu nastolatek bywa zmęczony, senny i drażliwy. Pierwsze lekcje to dla niego spore wyzwanie.

• Dzieci w wieku od 6 do 13 lat potrzebują 9 do 11 godzin snu na dobę.
• Dzieci w wieku od 14 do 17 lat potrzebują 8 do 10 godzin snu na dobę.

Dlaczego nastolatki miewają problemy ze snem?

Dzieci w okresie nastoletnim często miewają problemy z zasypianiem. Wieczorem nie czują się zmęczone, a gdy w końcu zasypiają, przychodzi czas na poranne wstawanie. Bywają senne, roztargnione, a nawet rozdrażnione.

Okres nastoletni to czas ogromnych zmian. W ciele i mózgu dziecka sporo się dzieje. Czas przejścia w dorosłość prowadzi do zmian w obrębie osobowości, zachowań, potrzeb. Swoista rewolucja dotyczy życia rodzinnego i społecznego. Młoda osoba poddawana jest wielu wyzwaniom i próbom.

Badania pokazują, że ogromna grupa nastolatków śpi zbyt krótko. Tymczasem wystarczająca ilość snu pozwalana zachowanie dobrego zdrowia fizycznego, psychicznego i odpowiedniego samopoczucia.

Sen jest bardzo ważny

Dobry sen jest ważny w każdym wieku. Szczególnie w okresie nastoletnim:

• poprawia koncentrację,
• korzystnie wpływa na pamięć,
• sprzyja analitycznemu myśleniu,
• sprawia, że mózg szybciej przyswaja informacje,
• sen pobudza kreatywność,
• odpowiednia ilość snu zmniejsza ryzyko drażliwości i nadmiernych reakcji emocjonalnych,
• sen wzmacnia układ odporności,
• pomaga w regeneracji,
• zapewnia odpowiednie funkcjonowanie tkanek,
• i sprawne działanie układu hormonalnego.

Sen a zaburzenia psychiczne

Odpowiednia ilość i jakość snu pozwala nastolatkowi zmierzyć się z wyzwaniami dnia codziennego. Poprawia samopoczucie oraz pozwala zadbać o zdrowie fizyczne i psychiczne.

Na podstawie badań można stwierdzić, że niewystarczająca ilość snu ma negatywny wpływ na płat czołowy, który odpowiada za zachowania impulsywne. Brak odpowiedniego wypoczynku sprawia w praktyce, że nastolatki dużo częściej angażują się w zachowania ryzykowne, częściej ulegają wypadkom i doświadczają uszkodzeń ciała.

Odpowiedni sen a profilaktyka chorobowa

Badania pokazały, że dobry jakościowo sen wzmacnia i chroni ciało przed dolegliwościami. Pozwala zmniejszyć ryzyko otyłości. Nieprawidłowe wzorce tymczasem zwiększają ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 i chorób serca.

Nastolatki a sen – dlaczego to takie trudne?

Nastolatki miewają problem z wysypianiem się. Przyczyny tego stanu są złożone.

W okresie nastoletnim panuje silna potrzeba bycia „nocną sową”. Naturalne staje się późne chodzenie spać i wczesne wstawanie, z uwagi na wczesne godziny lekcji. Poza tym nadmiar obowiązków, a także rosnące potrzeby towarzyskie sprawiają, że czas na sen się kurczy. Problemem może być czas spędzany nad urządzeniami elektronicznymi. Niestety światło emitowane przez smartfony i tablety może utrudniać zasypianie. Inna przyczyna zaburzeń snu to kłopoty z bezdechem sennym.

Rytm dobowy ulega zaburzeniu, a momenty snu i czuwania nie są uregulowane w prawidłowy sposób. Organizm nastolatków polega zmianom hormonalnym. Melatonina, niezbędna do zasypiania, zaczyna być produkowana w późniejszych godzinach. Stąd większość nastolatków czuje potrzebę snu od 23 godziny lub północy do 8-9 rano. Niestety te godziny nie bardzo pasują do planu dnia przeciętnego nastolatka.

Biologiczne opóźnienie cyklu snu sprawia, że wielu nastolatków nie jest w stanie zasnąć wcześniej, by móc wstać wypoczętym o poranku. Stąd coraz głośniejsze apele, by lekcje dla nastolatków zaczynały się później.

Jak pomóc dziecku?

• zadbaj o higienę snu – najlepiej, gdy dziecko kładzie się spać w dzień i w weekend o tej samej godzinie i o tej samej godzinie wstanie (bez odsypianie w weekend). Tak, to nie jest proste.
• praktykowanie spokojnych aktywności przed snem, wyciszenia,
• nieużywanie urządzeń elektronicznych, w tym zwłaszcza smartfonów na pół godziny przed pójściem spać,
• unikanie napojów kofeinowych,
• dbanie o aktywność fizyczną na świeżym powietrzu w ciągu dnia,
• warto zwrócić uwagę na wygodny materac i poduszkę – może czas na zmianę miejsca snu?
• przed pójściem spać warto dobrze wywietrzyć sypialnie. Najlepsza temperatura do snu wynosi około 18-19 stopni.

Jeśli rodzic widzi, że problemy dziecka są poważne, warto udać się do lekarza. Mądra mama i mądry tata warto, żeby znaleźli czas na rozmowę i wspieranie dorastającej córki czy syna.