Nadmierna potliwość u dziecka – przyczyny i leczenie

Choć pocenie się jest naturalną reakcją organizmu, to jednak w wielu przypadkach może być ono kłopotliwe. Najbardziej odczuwają to osoby dotknięte problemem nadmiernej potliwości (hiperhydrozy), na którą według statystyk cierpi 2,8%populacji. Tak samo, jak dorosłych, dotyczy to także dzieci i czasem może być u nich objawem m.in. chorób metabolicznych. Nadmierna potliwość u dziecka, a szczególnie u nastolatka może stać się prawdziwą udręką oraz stanowić poważną przeszkodę w nawiązywaniu oraz utrzymywaniu kontaktów towarzyskich. Dziś przyjrzymy się problemowi wzmożonej potliwości u dzieci poprzez poszukiwanie jego przyczyn oraz sposobów, które pomogą uporać się z tym nieprzyjemnym utrapieniem.

Dlaczego się pocimy?

Nasz organizm wykorzystuje pocenie, aby regulować i utrzymywać odpowiednią temperaturę ciała, która w przybliżeniu wynosi 36,6 o C. Organizm wydalając pot, poprzez zawartą w nim wodę ochładza naszą skórę, co ma zapobiegać przegrzaniu. Dlatego właśnie w upalne dni jesteśmy cali zlani potem.

Chociaż pot kojarzy się zwykle z nieprzyjemnym zapachem, to tak naprawdę nie ma on zapachu. W 98% składa się on z czystej wody oraz w 0,6-0,8% z soli. Pozostałe składniki to substancje, których organizm chce się pozbyć m.in. amoniak, kwas moczowy, tłuszcze,
węglowodany, kwas moczowy i minerały. Za przykrą woń odpowiedzialne są więc tak naprawdę bakterie, które bytują na powierzchni naszej skóry i rozkładają zawarte w nim substancje. Z tego powodu w przypadku walki z problemem nadmiernej potliwości zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, niezwykle ważna jest regularne i dokładne mycie oraz higiena ciała.

Nadmierna potliwość u noworodków i niemowląt

Problem nadmiernej potliwości może dotyczyć wszystkich, także najmłodszych dzieci – niemowląt, a nawet noworodków. Przyczyny hiperhydrozy w tej grupie wiekowej mogą być bardzo różne – od tych najbardziej prozaicznych do bardzo poważnych.

Jednym z najczęstszych powodów, wzmożonego pocenia się maluchów jest po prostu przegrzanie. Młodzi rodzice często nieco zbyt starannie ubierają swoje szkraby, co dzięki prawidłowej reakcji organizmu, doprowadza do wzmożonego pocenia. Warto więc pamiętać, aby
ubierać dziecko rozsądnie i na cebulkę. Tak aby w razie potrzeby można było zdjąć część ubrań i w ten sposób zapobiec przegrzaniu.

Oprócz tego należy pilnować, aby temperatura otoczenia była odpowiednia dla maluszka tzn. by mieściła się w przedziale 20-24 o C.

U noworodków i niemowląt nadmierna potliwość oraz męczliwość podczas karmienia może być objawem poważnych schorzeń, głównie kardiologicznych. Objawiać mogą się w ten sposób m.in. takie wady serca jak tetralogia Fallota czy wrodzone nadciśnienie płucne.

W przypadku występowania hiperhydrozy u niemowląt warto zbadać poziom witaminy D3. Jej niedobór powoduje krzywicę, a jednym z pierwszych objawów tej choroby może być właśnie nadmierna potliwość skóry głowy i karku maluszka.

Nadmierna potliwość u dziecka w wieku przedszkolnym i szkolnym

Przyczynami hiperhydrozy w wieku szkolnym i przedszkolnym mogą być m.in. wspomniane wcześniej przegrzanie oraz niedobór witaminy D3.

W tej grupie wiekowej nadmierna potliwość może wiązać się jednak także z mocnymi emocjami oraz stresem, który maluchy przeżywają w swoim środowisku lub w przypadku jego nagłej zmiany. Wzmożona potliwość często występuje np. w przypadku konieczności wystąpienia przed rówieśnikami lub rodzicami albo podczas pytania przez nauczyciela lub sprawdzianu. Szacuje się, że to właśnie przyczyny emocjonalne stanowią aż 90% przypadków hiperhydrozy. Jeżeli oprócz nadmiernego pocenia  u dziecka występują inne objawy jak np. drżenie, jąkanie czy wybuchy płaczu lub agresji, wtedy warto odwiedzić psychologa dziecięcego i poszukać źródła problemu.

U dzieci w tym wieku może wystąpić także patologiczne nadmierne pocenie nocne. Mówimy o nim w przypadku, gdy konieczna jest kilkukrotna zmiana piżamki w trakcie snu. W takim przypadku warto bacznie obserwować malucha, ponieważ nocne poty są częstym objawem przewlekłych infekcji lub poważniejszych chorób układu krwiotwórczego m.in. chłoniaków.

Nierzadko mówi się również o tzw. rodzinnym występowaniu nadmiernej potliwości, która to pojawia się u zupełnie zdrowych dzieci rodziców, którzy kiedyś sami doświadczyli tego problemu.

Nadmierna potliwość wśród nastolatków

Problem wzmożonego pocenia się wśród nastolatków występuje dość często i prawdopodobnie każdy z nich doświadczył go choć raz w życiu. Jest on szczególnie kłopotliwy w tej grupie wiekowej ze względu na współistniejące problemy młodzieży z akceptacją wśród rówieśników i niską samooceną. Oprócz emocjonalnych przyczyn nadmiernej potliwości, często jest ona objawem chorób takich jak:

•  cukrzyca,
• zaburzenia gospodarki hormonalnej,
• mukowiscydoza,
• nadczynność tarczycy,
• grzybica,
• gruźlica,
• choroby nowotworowe.

Jeżeli więc oprócz wzmożonej potliwości u nastolatka występują inne niepokojące objawy np. stany podgorączkowe, męczący kaszel czy wahania wagi – konieczna będzie wizyta u specjalisty.

Niekiedy hiperhydroza może być też wynikiem utrudnionej termoregulacji spowodowanej noszeniem ubrań z tkanin trudno przepuszczających powietrze np. poliestru. W takich przypadkach warto zmienić elementy garderoby na wykonane z naturalnych materiałów np. bawełny czy lnu.

Nadmierna potliwość u dziecka – jak sobie radzić?

Sposoby terapii nadmiernej potliwości zależą przede wszystkim od przyczyny problemu, jego nasilenia oraz wieku pacjenta. Podstawą w walce z tym problemem powinna być odpowiednia higiena osobista. Po drugie wyeliminowanie przyczyny – np. walka ze stresem lub zrezygnowanie z noszenia sztucznych ubrań. W przypadku dużego nasilenia tej przykrej przypadłości konieczne
może być sięgnięcie po środki farmakologiczne. Do leczenia nadmiernej potliwości specjaliści wykorzystują m.in. leki uspokajające czy beta-blokery, które popularnie stosuje się w chorobach układu krążenia. W celu wyeliminowania hiperhydrozy szczególnie w rejonie pach, stosowana jest także toksyna botulinowa. Popularny botoks wstrzyknięty śródskórnie odwracalnie blokuje gruczoły potowe, zmniejszając w ten sposób wydzielanie potu aż o 87%. Pierwsze efekty zabiegu widoczne są po ok. 2 tygodniach, a efekt utrzymuje się ok. 6-9 miesięcy.

Nadmierna potliwość jest dokuczliwym i wstydliwym problemem, a walka z nią niestety nie należy do łatwych. Najważniejsze jest jednak by odnaleźć istotę problemu, działać przyczynowo oraz szczególnie dbać o higienę osobistą.