Na czym polega badanie słuchu u noworodka?

Słuch to jeden z najważniejszych zmysłów, który ma też ogromny wpływ na prawidłowy rozwój każdego maluszka. Dzieci borykające się z uszkodzeniem słuchu mają bowiem potem poważne problemy z właściwym rozwojem językowym oraz mową. Na szczęście już noworodkom przeprowadza się rutynowe badania przesiewowe słuchu. Dzięki nim można na wczesnym etapie życia niemowlaka wykryć ewentualne wady słuchu i natychmiastowo wdrożyć odpowiednie leczenie bądź rehabilitację. Na czym dokładnie polega jednak badanie słuchu u noworodka?

Czym są badania przesiewowe słuchu?

Badania przesiewowe słuchu są rodzajem testu diagnostycznego pozwalającego efektywnie wykryć ewentualne nieprawidłowości w zakresie słyszenia u noworodków. Pomagają również zdiagnozować chorobę lub wadę w przypadku, kiedy jeszcze nie ma żadnych konkretnych objawów. Cała procedura polega na przeprowadzeniu prostego testu słuchu wykorzystującego dźwięki o niskiej częstotliwości. Jeśli dziecko reaguje na dźwięk to oznacza, że jego słuch funkcjonuje poprawnie. Badanie przesiewowe słuchu jest elementem uruchomionego w Polsce w 2002 roku Programu Powszechnych Przesiewowych

Badań Słuchu u Noworodków. Warto zauważyć, że sama procedura jest całkowicie bezpłatna i powinna być zawsze realizowana w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia.

Na czym polegają badania przesiewowe słuchu?

W Polsce standardowo wykonuje się dwa rodzaje badań słuchu u noworodków – otoakustyczne (OAE) bądź test impedancji akustycznej (ABR). Obydwa badania przeprowadzane są w celu wykrycia wrodzonych zaburzeń słuchu. Polegają one na aktywnym wysyłaniu serii dźwięków bezpośrednio do ucha maluszka, a następnie monitorowaniu parametrów odpowiedzi ucha na dane sygnały.

Badanie OAE rejestruje odpowiedź słuchową dziecka na dźwięki przekazywane przez sondy bądź słuchawki wprowadzone do uszu. Z kolei metoda ABR opiera się na sprawdzaniu potencjałów słuchowych pnia mózgu w odpowiedzi na poszczególne dźwięki. Obie procedury są dla noworodka całkowicie bezbolesne i najczęściej przeprowadzane w ciągu kilku minut, gdy maluszek śpi.

Jeśli noworodek przejdzie testy pozytywnie to otrzymuje niebieski certyfikat wklejany na pierwszą stronę książeczki zdrowia. W przypadku jakichkolwiek nieprawidłowości dziecko dostaje żółty certyfikat stanowiący podstawę do wykonania dodatkowych badań w placówce laryngologicznej bądź audiologicznej.

Etapy przeprowadzania badań przesiewowych słuchu

Badania przesiewowe słuchu noworodków składają się z trzech etapów znanych jako poziomy referencyjności. Pierwszy poziom opiera się na wspomnianym badaniu otoaskutycznym przeprowadzanym w ciągu kilku dni po narodzinach dziecka. Jeżeli procedura wykazała jakiekolwiek nieprawidłowości, to lekarze wdrażają drugi poziom referencyjności. Obejmuje on przede wszystkim
diagnostykę wykonywaną w specjalistycznych ośrodkach laryngologiczno-audiologicznych. Oprócz ponawiania poprzednich badań dodatkowo przeprowadza się tympanometrię oraz badania behawioralne.

Uzyskane wyniki oceniane są również w kontekście medycznej historii rodzinnej. Trzeci poziom referencyjności dotyczy już dzieci, które mają potwierdzoną wadę słuchu, niedosłuch lub głuchotę. Na tym etapie planuje się szczegółową rehabilitację, a także przygotowuje protezy dla małych pacjentów dotkniętych którąś z dolegliwości słuchu. 

Czynniki ryzyka wystąpienia niedosłuchu u noworodka

Istnieje szereg czynników, które mogą doprowadzić do wystąpienia niedosłuchu u noworodka. Należą do nich:

• przedwczesne urodzenie się dziecka;
• wrodzone wady słuchu powstałe na skutek urazów narządu w życiu płodowym malca;
• choroby, np. zespół Downa;
• zażywanie przez mamę niektórych leków w ciąży;
• urazy porodowe;
• wystąpienie niedotlenienia okołoporodowego;
• niska masa urodzeniowa dziecka;
• genetyczne wady słuchu;
• wystąpienie nasilonej żółtaczki o wysokim poziomie bilirubiny.

Przesiewowe badanie słuchu u noworodków to standardowa procedura w postępowaniu położniczym.

Chociaż u niektórych świeżo upieczonych rodziców konieczność takiego badania może wzbudzać niepokój to jest to jak najbardziej pożądane działanie, które być może ułatwi szybkie wykrycie wady, a tym samym pozwoli na natychmiastowe wdrożenie leczenia pozwalającego zaniechać dalszemu rozwojowi choroby.

Bibliografia:Gumienny J.D., Badanie przesiewowe noworodków w populacji Polskiej, “Medycyna Ogólna i
Nauki o Zdrowiu”, nr 3 (22) 2016.Pucher B., Jończyk-Potoczna K. i inni, Zdrowa mama, zdrowy
noworodek – czynniki ryzyka uszkodzenia słuchu u niemowląt, "Nowiny Lekarskie", nr 4 (81) 2012.