Montessori w szkole – plusy i minusy

Montessori jest jednym z powszechnie stosowanych systemów edukacyjnych na świecie. To nieco bardziej niekonwencjonalne podejście do nauki bazuje na założeniach, że każde dziecko powinno być traktowane indywidualnie w sposób opierający się na tempie jego rozwoju, zdolności oraz zainteresowań. Tego typu metoda kształcenia ma zarówno swoich zwolenników, jak i przeciwników. Doceniana jest jednak przez rodziców, którzy stawiają w wychowaniu na samodzielność oraz indywidualne podejście do edukacji. Montessori w szkole – jakie są plusy i minusy tego rozwiązania?

Czym jest szkoła Montessori?

Montessori to system wychowawczo-dydaktyczny zakładający, że każde dziecko jest indywidualną jednostką, która uczy się poprzez samodzielne odkrywanie świata. Autorką tego modelu jest wywodząca się z Włoch lekarka, pedagog i antropolog Maria Montessori. Ponad 50-letnie doświadczenie w pracy z różnego rodzaju dziećmi pozwoliło jej opracować całkiem nowy system kształcenia, kładący większy nacisk na naturalny rozwój ucznia bez konieczności zamykania go w sztywnych ramach edukacyjnych.

W metodyce Montessori każde dziecko postrzegane jest jako aktywny oraz główny uczestnik swojego procesu nauczania. Takie holistyczne podejście do kształcenia ma pomagać w rozwijaniu umiejętności praktycznych, intelektualnych i emocjonalnych każdej pociechy. Opiekunowie oraz nauczyciele w szkole mają więc za zadanie bacznie przyglądać się rozwojowi dziecka, a następnie dostosowywać lekcje i poziom nauczania do jego aktualnych umiejętności bez względu na obecny wiek.

Pedagogika Montessori jednocześnie wyklucza rywalizację między uczniami, odchodzi od systemu kar i nagród (czyli ocen), nie wykorzystuje w edukacji podręczników, ani książek, a także nie stosuje sprawdzianów czy kartkówek jako metody weryfikacji wiedzy. Istotne również, że w klasach Montessori nie ma podziału wiekowego – w niektórych grupach występuje nawet po kilka lat różnicy między uczniami. Takie rozwiązanie ma pomóc dzieciom uczuć się od siebie nawzajem bez zbędnej presji ze strony nauczycieli.

Plusy systemu Montessori

Zdecydowanie największą zaletą szkoły Montessori jest wspieranie indywidualnego rozwoju dziecka. Każdy uczeń traktowany jest personalnie, co pomaga w doskonaleniu jego mocnych stron i szybszym osiąganiu szczytu własnych możliwości. Ponadto takie elastyczne podejście do nauki zachęca do efektywniejszego rozwoju, bowiem nad dziećmi nie ciąży wtedy widmo kary. Dzięki temu uczniowie unikają stresu, krytyki i frustracji, a bardziej skupiają się na rozwijaniu talentów, pracy w grupie oraz uczeniu odpowiedzialności czy samodzielności. W szkole Montessori zamiast klasycznych lekcji dzieci uczą się poprzez doświadczenia, zadawanie pytań bądź własne obserwacje. Młodzi ludzie lepiej opanowują przez to materiał oraz łatwiej utrzymują koncentrację. Taki system spory nacisk kładzie również na kształcenie praktycznych umiejętności życiowych. Można więc spotkać się z zajęciami dotyczącymi sprzątania, gotowania czy zarządzania finansami. Dużym plusem okaże się też możliwość nawiązywania lepszych więzi, nabywania umiejętności społecznych i szacunku do różnych osób (ze względu na to, że w grupie znajdują się dzieci z kilku roczników).

Minusy kształcenia Montessori

Dzieci, które uczęszczały do szkoły Montessori mogą mieć w przyszłości niemałe problemy z zaadaptowaniem się do zasad panujących na innych etapach edukacji. Nagłe wrzucanie z idyllicznej placówki do liceum czy na studia może wywołać w dziecku ogromny stres i presję, która okaże się barierą nie do przeskoczenia. Istotną wadą może okazać się również zbyt duża swoboda w doborze materiału nauczania, co czasami sprawi, że dziecko nie będzie robiło żadnych postępów. Dodatkowo dla niektórych rodziców problematyczna jest też kwestia bezpieczeństwa. Dzieci w szkole Montessori mogą korzystać z prawdziwych narzędzi, sztućców czy sprzętów ogrodniczych, co znacząco zwiększa ryzyko możliwości zranienia podczas lekcji. 

Montessori jest metodą kształcenia, która skupia się na nauce poprzez samodzielną pracę i działanie. Chociaż system ceniony jest za indywidualne podejście do każdego ucznia to jednocześnie posiada również sporo wad. Rodzice sami muszą więc zadecydować, czy założenia szkoły Montessori są zgodne z ich zasadami wychowywania dzieci.

Bibliografia:Buk-Cegiełka M., Pedagogika Montessori – elementy teorii i praktyki, „Roczniki Pedagogiczne”, 2013, tom 5(41), nr 2.Zwierzchowska I., (Nie)świadoma decyzja, czyli o motywach wyboru przedszkola Montessori, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2018, nr 1(37).