Krztusiec – jak wygląda leczenie?

Krztusiec znany również jako koklusz jest ostrą chorobą zakaźną dróg oddechowych wywołaną przez bakterię Bordetella pertussis. Głównym objawem infekcji jest uporczywy, napadowy kaszel, który może trwać tygodniami, a nawet miesiącami. Wśród innych symptomów dolegliwości wymienia się także nieżyt nosa, zapalenie gardła,  zmęczenie i wymioty. Na ciężki przebieg choroby narażone są jednak przede wszystkim małe dzieci oraz niemowlęta do 6. miesiąca życia. Czym dokładnie jest krztusiec i jak
wygląda jego leczenie?

Krztusiec – co to za choroba?

Krztusiec to poważna choroba charakteryzująca się wysoką zakaźnością. Do zarażenia dochodzi drogą kropelkową poprzez zainfekowanie gram-ujemnymi bakteriami Bordetella pertussis (pałeczka krztuśca).

Bakterie po wniknięciu do organizmu szybko się namnażają, co skutkuje pojawieniem się pierwszych symptomów choroby. W początkowym stadium krztuśca występują objawy podobne do przeziębienia, w tym katar, ból gardła, kaszel. Następnie patogen atakuje układ oddechowy człowieka poprzez wytwarzanie toksyn, które powodują martwicę komórek w obrębie błon śluzowych.

Uszkodzony w ten sposób nabłonek dróg oddechowych doprowadza do wydzielania gęstego, lepkiego śluzu pobudzającego silny odruch kaszlowy. Napady uciążliwego, długotrwałego suchego kaszlu zazwyczaj kończą się głośnym wdechem, bezdechem, a nawet wymiotami. Taki stan może utrzymywać się nawet przez kilka miesięcy.

Diagnostyka krztuśca

W przypadku podejrzenia infekcji należy natychmiastowo skonsultować się z lekarzem rodzinnym w celu uzyskania prawidłowej diagnozy. Szybkie wykrycie choroby okaże się bowiem kluczowe dla skuteczniejszego wdrożenia odpowiedniego leczenia. Lekarz rozpoznaje dolegliwość na podstawie dokładnego wywiadu medycznego, badania pacjenta oraz wyników badań laboratoryjnych. Szczególnie istotny w diagnostyce choroby jest czas trwania i charakter kaszlu oraz historia przebytych szczepień przeciwko krztuścowi. W celu potwierdzenia infekcji konieczne okaże się również wykonanie badań laboratoryjnych, które obejmują:

•  posiew z wymazu z nosogardzieli – badanie wykonuje się we wczesnej fazie choroby. Obecność bakterii potwierdzają specjalne podłoża mikrobiologiczne;
• test PCR – wykrywa materiał genetyczny bakterii Bordetella pertussisw w wymazie z gardła lub nosa. Badanie przeważnie przeprowadza się w przypadku objawów utrzymujących się do dwóch tygodni;
• test serologiczny – pomaga wykryć obecność przeciwciał w surowicy krwi pacjenta. Test zazwyczaj wykonuje się w późniejszych stadiach choroby i przy bardziej rozwiniętych objawach.

Jak przebiega leczenie krztuśca?

Leczenie krztuśca obejmuje zarówno antybiotykoterapię, jak i wsparcie objawowe. Ze względu na bakteryjne podłoże choroby zalecane jest wdrożenie antybiotyku do trzech tygodni od pojawienia się kaszlu. Wczesne rozpoczęcie terapii wspomaga efektywniejsze leczenie i znacząco zmniejsza ryzyko rozprzestrzeniania się bakterii. Na późniejszym etapie infekcji antybiotyk skraca okres zaraźliwości, ale nie będzie miał już wpływu na przebieg choroby czy jej objawy. Do najczęściej podawanych przy krztuścu
antybiotyków zalicza się azytromycynę, kotrimoksazol oraz klarytromycynę. W zależności od indywidualnego przebiegu choroby preparat należy przyjmować od 5 do 14 dni.

W leczeniu krztuśca nie bez znaczenia jest także wsparcie objawowe. Lekarz może więc dodatkowo przepisać lekarstwa przeciwkaszlowe, które chociaż w pewnym stopniu pomogą złagodzić uporczywy kaszel. Przydatne mogą okazać się również środki mukolityczne – rozrzedzające wydzielinę w drogach oddechowych.

Oczywiście nie należy też zapominać o odpoczynku, większej ilości snu, lekkostrawnej diecie i przyjmowaniu dużej ilości płynów. W złagodzeniu kaszlu mogą także pomóc nawilżacze powietrza. W cięższych przypadkach, zwłaszcza u niemowląt oraz młodszych dzieci nierzadko konieczna okaże się hospitalizacja, leczenie tlenem czy wentylacja mechaniczna. 

Krztusiec to poważna choroba, której zachorowalność w ostatnich latach znowu znacząco wzrosła. Specjaliści przyjmują, że najlepszą formą profilaktyki są szczepienia ochronne. Ponadto trzeba pamiętać o utrzymaniu odpowiedniej higieny, wzmacnianiu odporności, izolacji w przypadku wykrycia objawów infekcji i bieżącego monitorowania swojego stanu zdrowia.

Bibliografia:Dziubek Z., Choroby zakaźne i pasożytnicze, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2010.Łętowska I., Grzesiowski P., Walory J., Nowe trendy w epidemiologii i immunoprofilaktyce krztuśca, Borgis – Nowa Medycyna" 1999, nr 9.