Kreatynina to marker biochemiczny służący do monitorowania stanu nerek. Jej podwyższony poziom może świadczyć o ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek, a obniżony – o utracie masy mięśniowej. Dowiedz się więcej na temat badania kreatyniny we krwi.
Co to jest kreatynina?
Kreatynina to organiczny związek chemiczny obecny we krwi i w moczu. Poza mocznikiem stanowi kluczowy związek azotowy w ludzkim organizmie. Jest produktem przemian metabolicznych białka. Wydala się ją przez nerki razem z moczem. Pomiar kreatyniny należy do podstawowych badań diagnostycznych. Parametr ten służy do monitorowania stanu nerek i wykorzystywany jest w diagnostyce chorób przemiany materii.
Jakie są wskazania do badania kreatyniny?
Ocena stężenia kreatyniny pozwala nie tylko na sprawdzenie, jak funkcjonują nerki, lecz także na określenie, czy u danego pacjenta można zastosować środek cieniujący (powszechnie znany jako kontrast) podczas badań obrazowych, takich jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny. Rozchodzenie się kontrastu po organizmie pozwala na dokładniejsze zobrazowanie patologicznych zmian. Oznaczenie kreatyniny jest konieczne z uwagi na usuwanie środka cieniującego z organizmu razem z moczem.
Oznaczenie kreatyniny wykonywane jest też jako element kontroli niewydolności krążenia, cukrzycy czy nadciśnienia tętniczego krwi oraz do monitorowania stanu osób zmagających się z chorobami, które mogą wpływać na funkcjonowanie nerek (np. wstrząs, marskość wątroby, niewydolność trzustki). Ocena tego parametru wykonywana jest u osób poddawanych dializom w celu oceny skuteczności tych zabiegów.
Wśród wskazań do badania kreatyniny wymienia się m.in.:
- wzmożone wydzielanie potu;
- choroby przebiegające z wymiotami i biegunką;
- objawy zakażenia dróg moczowych;
- posocznicę.
Na czym polega badanie kreatyniny?
Oznaczenia stężenia kreatyniny dokonuje się na podstawie badań krwi. Materiałem do analizy jest krew żylna, pobrana najczęściej z żyły łokciowej. Pacjent powinien pamiętać o specjalnym przygotowaniu do badania kreatyniny. Z uwagi na dobowe zmiany jej poziomu w organizmie na badanie należy zgłosić się rano, najlepiej w godzinach od 7.00 do 10.00. Jest ono wykonywane na czczo. Ostatni posiłek przed badaniem pacjent powinien spożyć do godziny 18.00 w dniu poprzedzającym oznaczenie stężenia kreatyniny. Wynik podaje się w przeliczeniu na kilogram masy ciała. Określa to ilość kreatyniny wydalanej z organizmu w czasie doby. Razem z wynikiem stężenia kreatyniny podawana jest wartość wskaźnika GFR. Skrót ten oznacza wielkość przesączania kłębuszkowego.
O czym świadczą nieprawidłowe wartości kreatyniny?
Podwyższone wartości kreatyniny obserwuje się przy upośledzonej filtracji kłębuszkowej. To jeden z etapów powstawania moczu. Wśród możliwych przyczyny wzrostu tego parametru wymienia się ostrą lub przewlekłą niewydolność nerek i odwodnienie. Obniżony poziom kreatyniny może z kolei świadczyć o utracie masy mięśniowej, ponieważ wielkość tego związku determinowana jest właśnie masą mięśniową. Nieco obniżone wartości fizjologicznie obserwuje się u kobiet w ciąży i osób na diecie wegetariańskiej lub wegańskiej. Spadek poziomu tego parametru występuje przy znacznym obniżeniu masy ciała, niedożywieniu, urazach i chorobach neurologicznych.
Komentarze