Kłucie w podbrzuszu w ciąży. Jakie są przyczyny?

Ból brzucha jest jednym z najczęściej zgłaszanych objawów przez kobiety ciężarne. Wśród jego przyczyn wyróżnić można te całkowicie fizjologiczne, związane ze wzrostem płodu i naturalnym rozwojem ciąży, ale i te będące bezpośrednim zagrożeniem dla życia matki i jej nienarodzonego jeszcze dziecka. Zatem, kiedy kłucie w podbrzuszu w ciąży jest niepokojące i jakie przyczyny mogą go wywoływać?

Kłucie w podbrzuszu jako objaw fizjologicznych zmian w ciele ciężarnej

Ciało kobiety w trakcie ciąży dynamicznie się zmienia oraz nieustannie dostosowuje do wciąż rosnącego i rozwijającego się płodu. U części przyszłych mam może to doprowadzić do całkowicie niegroźnych i przemijających bólów brzucha. Spośród nich można wymienić:

• Bóle brzucha związane ze wzdęciami i zaparciami – zmiany w gospodarce hormonalnej ciężarnej (hormony ciążowe wpływają na spowolnienie perystaltyki jelitowej) oraz ucisk powiększającej się macicy na jelita i żołądek mogą skutkować pojawieniem się uporczywych zaparć, czy też wzdęć brzucha. Te z kolei objawiać się mogą kłuciami lokalizującymi się w podbrzuszu.
• Bóle brzucha związane z seksem i orgazmem – krótkotrwałe, niezbyt nasilone kłucie w podbrzuszu może występować naturalnie po stosunku oraz orgazmie i nie powinno budzić niepokoju ciężarnej.
• Bóle brzucha związane z rozciąganiem więzadła obłego macicy – więzadło obłe jest jedną ze struktur podtrzymujących macicę w jamie miednicy. W przebiegu prawidłowo rozwijającej się ciąży ulega ono znacznemu rozciągnięciu, co może skutkować pojawieniem się dosyć charakterystycznych bólów brzucha. Najczęściej pojawiają się one w drugim trymestrze ciąży i są związane z dużą aktywnością kobiety w trakcie dnia. Mają one charakter ostrego, kłującego lub tępego dyskomfortu  zlokalizowanego najczęściej po jednej stronie podbrzusza oraz głęboko w pachwinach.
• Bóle brzucha związane ze skurczami Braxtona-Hicksa – skurcze te to tak zwane skurcze przepowiadające, a ich pojawienie się jest wyrazem przygotowywania się ciała kobiety do porodu. Ich cechą charakterystyczną jest nieregularność, samoczynne ustępowanie po określonym czasie i brak przybierania na sile. Właściwe skurcze porodowe nasilają się wraz z postępem akcji porodowej).

W każdym przypadku, gdy wyżej przedstawione bóle brzucha się przedłużają wskazana jest pilna wizyta u lekarza ginekologa. Warto udać się do ginekologa, gdy bólowi towarzyszą inne objawy: lub towarzyszą im inne objawy, na przykład upławy, plamienie, gorączką, Można się też udać bezpośrednio na szpitalny oddział ratunkowy.

Kłucie w podbrzuszu – kiedy wskazana jest pilna konsultacja lekarska?

Istnieje cały szereg stanów zagrażających życiu matki i/lub jej jeszcze nienarodzonego dziecka, które objawiają się bólami podbrzusza. Spośród nich można wymienić między innymi:

• Ciąża pozamaciczna (ektopowa) – jest stanem, gdy do zagnieżdżenia się zarodka dochodzi poza jamą macicy (najczęściej w jajowodzie). Nieleczona może doprowadzić nawet do śmierci w wyniku krwawienia wewnętrznego (zazwyczaj w przebiegu pęknięcia jajowodu). Wśród objawów ciąży pozamacicznej może wymienić zatrzymanie miesiączki, silny, kłujący ból podbrzusza, krwawienie z pochwy. W  skrajnych przypadkach występują objawy wstrząsu (spadek ciśnienia, tachykardia oraz zaburzenia świadomości). Leczenie polega na terapii farmakologicznej (metotreksat) lub postępowaniu chirurgicznym.
• Poronienie – mówimy o nim, gdy do przedwczesnego zakończenia ciąży dochodzi przed 22 tygodniem jej trwania. Pierwszym jego objawem jest najczęściej plamienie lub krwawienie z pochwy oraz ból w dole brzucha o różnym nasileniu i charakterze. Bezbolesne krwawienie może sugerować poronienie zagrażające, które przy odpowiednim leczeniu daje szanse na utrzymanie ciąży. Postępowaniem z wyboru w przypadku poronienia jest wyłyżeczkowanie jamy macicy.

Kłucie w podrzuszu – inne przyczyny

• Poród przedwczesny – rozpoznawany jest w momencie, gdy poród rozpoczyna się pomiędzy 23, a 37 tygodniem trwania ciąży. Może objawiać się bólami brzucha, bólami w dole pleców, odejściem wód płodowych, plamieniem lub krwawieniem z pochwy, czy też regularną aktywnością skurczową macicy. Za porodem przedwczesnym silnie przemawia występowanie minimum 6 skurczów na godzinę. Leczenie polega głównie na próbie zahamowanie akcji porodowej oraz podaniu kortykosteroidów w celu przyspieszenia dojrzewania płuc płodu.
• Przedwczesne odklejenie łożyska – jest to stan bezpośredniego zagrożenia życia dla matki i płodu i polega na całkowitym lub częściowym oddzieleniu się łożyska od jamy macicy. Objawia się zazwyczaj bardzo silnym bólem brzucha, napięciem macicy oraz krwawieniem z pochwy o różnym nasilenie. Przedwczesne odklejania łożyska odpowiada za 31% krwawień pochwowych w drugim i trzecim trymestrze. Leczeniem z wyboru jest jak najszybsze zakończenie ciąży drogą cięcia cesarskiego.
• Zakażenie układu moczowego – najbardziej niebezpieczne jest ostre odmieniczkowe zapalenie nerek, które objawia się wysoką gorączką, bólem okolicy lędźwiowej, nudnościami i wymiotami oraz objawami dyzurycznymi (między innymi częstomoczem, skąpomoczem, czy też bólem podczas oddawania moczu). Zalecanym leczeniem jest leczenie szpitalne i podaż antybiotyków.

Bóle brzucha w ciąży są objawem bardzo mało charakterystycznym.  Dlatego jeśli zauważysz, że się przedłużają, mają nietypowy przebieg lub też występują inne objawy, udaj się do lekarza, a najlepiej od razu do szpitalnego oddziału ratunkowego.

Bibliografia:

• Położnictwo i ginekologia autorstwa Grzegorza Bręborowicza

• Interna Szczeklika 2017/18