Kiedy z dzieckiem do logopedy?

Rozwój mowy dziecka jest niezwykle długim procesem, który rozpoczyna się już na etapie życia płodowego. Następnie trwa przez cały okres niemowlęcy i wczesnodziecięcy, aż do ukończenia przez malca 7. roku życia. Do tego czasu mowa naszej pociechy powinna być w pełni ukształtowana, wyraźna oraz poprawna pod względem artykulacji. Niestety ze względu na różnorodne czynniki zewnętrzne proces ten nie u wszystkich dzieci zachodzi prawidłowo. W wielu przypadkach konieczna okaże się więc wizyta u specjalisty. Kiedy dokładnie, warto udać się ze swoją pociechą do logopedy?

Jak wygląda prawidłowy rozwój mowy u dziecka?

Standardowo rozwój mowy dziecka trwa do około 6. roku życia. Po siódmych urodzinach każdy malec powinien już potrafić umiejętnie porozumieć się z otoczeniem oraz wiedzieć jak stosować prawidłowe formy gramatyczne. Dzięki rozbudowanemu słownictwu musi umieć układać dłuższe zdania i wypowiedzi, opisywać obrazki bądź opowiadać wcześniej usłyszaną bajkę. Siedmiolatek powinien również efektywnie używać słów związanych z przestrzenią oraz wiedzieć, kiedy stosować przymiotniki. Niezwykle ważne dla właściwego rozwoju kilkulatka jest też nabycie umiejętności rozumienia poleceń i bardziej złożonych instrukcji. Jeśli dziecko w wieku wczesnoszkolnym do tej pory nie nabyło tak cennych sprawności językowych, to koniecznie trzeba skonsultować się wtedy z logopedą.

Przyhamowanie rozwoju mowy, które nie zostało na wczesnym etapie zdiagnozowane może bowiem potem znacząco utrudnić dziecku start w szkole.

Kiedy z dzieckiem do logopedy?

Każde dziecko rozwija się w swoim tempie, a niewielkie odchylenia od podręcznikowej normy nie muszą od razu stanowić poważnego powodu do niepokoju. Specjaliści przyjmują, że opóźnienia rozwojowe w zakresie kompetencji językowych nie powinny przekraczać jednak pół roku. Istnieją za to konkretne przesłanki świadczące o tym, że malec może mieć problemy z progresem związanym z mową. W zależności od wieku, w którym obecnie znajduje się nasza pociecha są to:

• do 12. miesiąca – niemowlak nie wypowiada żadnych słów, nawet najprostszych typu „baba”;, „mama”; maluch nie potrafi prawidłowo ssać lub odmawia spożywania pokarmów innych, niż papki;
• do 24. miesiąca – dziecko nie umie łączyć sylab bądź nie wypowiada kilka słów w jednym zdaniu;
• do 3. roku życia – mowa malca jest niezrozumiała dla otoczenia; dziecko w wymowie zamienia głoski dźwięczne na bezdźwięczne;    nie potrafi prawidłowo wymawiać samogłosek ustnych i nosowych; w trakcie mówienia wkłada język między zęby;                             pociecha mówi bardzo mało bądź niewyraźnie:
• do 4. roku życia – dziecko głoski „s”; „z”; „c”;, „dz”; wypowiada jako „ś”; „ź”; „ć”;”dź”; maluch do tej pory nie podjął próby wypowiedzenia głosek „sz”, „rz”; „cz”;, „dż”; nie naśladuje gestów typu „buzi”, „pa pa”;  pociecha ma trudności z wykonywaniem prostych ćwiczeń języka, np. oblizywanie ust bądź podnoszenie języka do górnych zębów;
• do 5. roku życia – maluch nagminnie myli głoski i litery;
• do 6. roku życia – dziecko podczas czytania przestawia litery w wyrazie, pomija elementy zdania bądź myli podobne litery (np. P-B).

Konsultacja logopedyczna po postawionej diagnozie

W niektórych przypadkach terapia logopedyczna jest następstwem innego, zdiagnozowanego wcześniej już schorzenia. Koniecznie trzeba więc udać się z dzieckiem do logopedy, jeśli wykryto u niego:

• afazję dziecięcą;
• mutyzm;
• zaburzenia słuchu;
• zespół Aspergera;
• autyzm;
• niepełnosprawność umysłową;
• zaburzenia ze spektrum autyzmu;
• jąkanie;
• opóźniony rozwój mowy;
• wady wymowy;
• inne choroby genetyczne.

Oczywiście rodzice nie powinni odwlekać wizyty u logopedy, zwłaszcza jeśli coś w zachowaniu lub mowie pociechy rzeczywiście ich zaniepokoi. Wczesne wykrycie problemu i szybkie rozpoczęcie terapii logopedycznej pomoże lepiej uporać się z nieprawidłowościami i skuteczniej osiągnąć zamierzone efekty.

Warto również pamiętać, że do logopedy można udać się z dzieckiem, nawet jeśli nie występują ku temu konkretne przesłanki. Na wizycie specjalista dokładnie obejrzy malca, pobawi się i porozmawia z nim, jednocześnie fachowo oceniając, czy na pewno rozwój jego mowy przebiega prawidłowo.

Bibliografia:Grabias S., Kurkowski M., Logopedia – teoria zaburzeń mowy. Podręcznik akademicki, UMCS 2014.Jeżewska-Krasnodębska E., Skałbania B., Diagnoza i terapia w pracy logopedy i nauczyciela terapeuty. Konteksty teoretyczne i praktyka, Impuls 2018.