Jak ustalić datę poczęcia?

Nieczęsto zdarza się, że kobieta potrafi określić dzień, w którym miało miejsce zapłodnienie. Jeśli wcześniej nie obserwowała swojego cyklu miesiączkowego, z pomocą mogą przyjść kalkulatory, które obliczają przybliżony termin poczęcia. Wiek płodu bardziej precyzyjnie określi lekarz w czasie badań ultrasonograficznych. I chociaż data poczęcia jest właściwym początkiem ciąży, dla lekarza większe znaczenie ma tak zwany wiek ciąży. To na jego podstawie wyznacza się termin porodu. Jak ustalić datę poczęcia?

Zacznijmy jednak od początku. Do zapłodnienia może dojść jedynie w czasie około jednej doby, w fazie owulacji, która przebiega zwykle w 14 dniu cyklu. Należy przy tym pamiętać, że dni płodne zaczynają się wcześniej – plemniki mogą przeżyć w organizmie kobiety od 3 do 5 dni, a jajeczko nawet dwie doby od momentu opuszczenia jajnika.

Jak rozpoznać owulację?

Wiele kobiet może wyczuć moment owulacji – pojawia się wtedy ból w dolnej części brzucha i nadwrażliwość piersi. Może też dojść do nieznacznego wzrostu temperatury w okolicach szyjki macicy, a zaraz po owulacji – do niewielkiego wzrostu temperatury całego ciała.

Zauważalne są zmiany w śluzie z szyjki macicy – na kilka dni przed owulacją staje się przeźroczysty, a tuż przed samą owulacją bardziej gęsty. Warto więc prowadzić obserwacje cyklu i zapiski w kalendarzu, ponieważ pozwoli to później z większym prawdopodobieństwem określić datę poczęcia.

Wiek ciąży i termin porodu

Miesiączkę jest znacznie łatwiej zauważyć niż owulację i to na jej podstawie wyznacza się tzw. wiek ciąży. Jest to reguła Naegelego zgodnie z którą ciąża trwa 280 dni czyli 9 miesięcy od rozpoczęcia ostatniej miesiączki. W rzeczywistości jest o dwa tygodnie krótsza i trwa 266 dni od owulacji. Zakłada się przy tym, że cykle miesiączkowe były regularne i trwały 28 dni, a owulacja miała miejsce w 14 dniu. To właśnie wiekiem ciąży lekarz posługuje się prowadząc kartę ciąży i wyznaczając termin porodu. Wiek zapłodnieniowy określa z kolei dokładny wiek płodu i jest liczony od momentu, gdy rzeczywiście miało miejsce poczęcie.

Warto zaznaczyć, że w terminie porodu wyznaczonym na podstawie wieku ciąży rodzi się tylko około 5% dzieci. 90% rodzi się w okresie 2 tygodni przed i do 2 tygodni po terminie. Dokładne wyznaczenie daty porodu ma jednak ogromne znaczenie dla kobiety, aby mogła wiedzieć kiedy spodziewać się rozwiązania, a także dla bezpieczeństwa dziecka, aby poród nie odbył się za późno lub nie został wywołany zbyt wcześnie.

Jak samodzielne obliczyć datę poczęcia?

W serwisach internetowych dostępnych jest wiele kalkulatorów ciąży, które pomogą obliczyć przybliżoną datę poczęcia. Najczęściej potrzebne są do tego dane takie jak: data rozpoczęcia ostatniego krwawienia, długość cyklu miesiączkowego a czasami także długość fazy lutealnej. Umożliwiają one też określić datę poczęcia na podstawie daty porodu.  Są to jednak wszystko szacunkowe obliczenia, w których zakłada się, że ciąża trwa 280 dni od daty ostatniej miesiączki lub 266 dni od daty owulacji. Trzeba je odpowiednio zmodyfikować, jeżeli cykle są nieregularne i nie trwają 28 dni.

Wiek płodu określony przez lekarza

Większą pewność, co do momentu rozpoczęcia ciąży daje badanie ultrasonograficzne (USG) przeprowadzane przez ginekologa. Dotyczy to zwłaszcza badania w pierwszym trymestrze ciąży. Później płody rosną w różnym tempie przez co badania USG w II i III trymestrze ciąży nie umożliwiają już tak dokładnego i wiarygodnego określenia wieku. W przypadku badań USG, do uzyskanego wieku płodu dodaje się 2 tygodnie, które zwykle upływają od pierwszego dnia miesiączki do owulacji (i zapłodnienia) uzyskując w ten sposób zawyżony wiek płodu.

Im dłużej trwa ciąża, tym większa może być rozbieżność między wiekiem płodu a wiekiem ciąży, nawet 3-4 tygodnie. Jeżeli w badaniu USG w I trymestrze okaże się, że wiek ciąży różni się od tego liczonego na podstawie ostatniej miesiączki o więcej niż tydzień, lekarz zmieni sposób liczenia wieku ciąży na ten wyznaczony w badaniu USG. Taka sytuacja występuje szczególnie wtedy, gdy cykle miesiączkowe przed ciążą były bardzo nieregularne.

Ustalenie ojcostwa na podstawie daty poczęcia?

Gdy kobieta dowiaduje się, że jest w ciąży, a wcześniej nie analizowała dokładnie cyklu, często chce dowiedzieć się, w którym dokładnie dniu nastąpiło poczęcie. Zdarza się, że chce ustalić w ten sposób ustalić, kto jest ojcem dziecka, na przykład w sytuacji gdy miała więcej niż jednego partnera.  Należy jednak pamiętać, że najczęściej dokładny termin poczęcia nie jest możliwy do ustalenia ze 100% pewnością. Zwykle można wyznaczyć jedynie przedział czasu, w którym mogło dojść do zapłodnienia.  Data poczęcia nie musi też wcale pokrywać się z datą stosunku. Nie jest możliwe więc, aby w ten sposób wiarygodnie ustalić ojcostwo. Jednoznaczną odpowiedź w tym przypadku dadzą badania genetyczne, wykonywane jeszcze w czasie ciąży lub po narodzeniu dziecka.