Jak przebiega rozwój wcześniaka?

Wcześniaki to noworodki, które urodziły się pomiędzy 22. a 37. tygodniem ciąży. Takie maluszki przede wszystkim cechują się osłabionym układem oddechowym, co sprzyja problemom z wymianą gazową od pierwszych chwil życia dziecka. Należy też jednak pamiętać, że rozwój wcześniaka zasadniczo różni się od ewolucji, jaką przechodzą niemowlęta urodzone o czasie. Jak przebiega rozwój wcześniaka i czy jest się o co martwić?

Poniżej:

1. Wcześniactwo a prawidłowy rozwój dziecka

2. Jak przebiega rozwój wcześniaka?

3. Skoki rozwojowe u wcześniaków

Wcześniactwo a prawidłowy rozwój dziecka

Faktyczny rozwój wcześniaka zależy głównie od masy jego ciała i tygodnia porodu. Mózg przedwcześnie narodzonego dziecka jest jednak jeszcze nie do końca dojrzały, przez co potrzebuje nieco więcej czasu, aby efektywnie ewoluować. Większość przedterminowo urodzonych maluszków przeważnie musi się  borykać z niedojrzałością anatomiczną. Ponadto brakiem odruchu ssania niemowlęcego, niedorozwojem skóry bez tkanki tłuszczowej, niedojrzałym układem nerwowym oraz kłopotami ze wzrokiem. Do jednych z najistotniejszych problemów wcześniaków zaliczają się również zaburzenia rozwoju psychoruchowego oraz niewydolność oddechowo-krążeniowa. Ponadto takie dziecko może rozwijać się nieharmonijnie. Może zdobywać niektóre umiejętności później, niż jego rówieśnicy bądź pokonywać kolejne stopnie rozwojowe w wolniejszym tempie.

Jak przebiega rozwój wcześniaka?

Rozwój wcześniaków przebiega inaczej, niż noworodków urodzonych o czasie. Wymaga też ciągłej kontroli, większej pomocy rodziców i częstszych wizyt u lekarza.

Warto zdawać sobie sprawę, że wszystkie podstawowe pomiary takiego malca muszą być konfrontowane z siatką centylową, opracowaną specjalnie dla przedterminowo urodzonych niemowląt.

Na początkowym etapie, rozwój wcześniaka przejawia się stopniowym powiększaniem masy ciała dziecka, jego wzrostu, obwodu klatki piersiowej oraz głowy. Z czasem dziecko zaczyna skupiać wzrok na konkretnych przedmiotach, reagować na dźwięki i odpowiadać na zaczepki podczas przewijania.

W późniejszych tygodniach życia wcześniak powinien już samodzielnie chwytać zabawki lub inne przedmioty, sprawnie pobierać pokarm mamy oraz układać ciałko symetrycznie, a nie tylko w jedną stronę. Występowanie wszystkich tych symptomów świadczy o prawidłowym rozwoju pociechy, co nie powinno niepokoić rodziców. Jeśli jednak wraz z upływem czasu maluszek nadal jest ospały, apatyczny, nie podejmuje prób trzymania głowy, a jego ciałko jest zbyt wiotkie, to koniecznie należy już wtedy skonsultować się z lekarzem.

Skoki rozwojowe u wcześniaków

U wcześniaków, tak jak u innych właściwie ewoluujących dzieci można zauważyć intensywne skoki rozwojowe. Maluch zaczyna wtedy zdobywać nowe umiejętności, począwszy od trzymania prostej postawy, poprzez samodzielne siadanie, mówienie czy stawianie pierwszych kroków.

Koniecznie należy tutaj pamiętać, że w odróżnieniu od rówieśników skoki rozwojowe wcześniaków mogą pojawić się nieco później. Obserwując rozwój przedwcześnie urodzonego dziecka, trzeba również wziąć pod uwagę tzw. wiek korygowany. Jego wartość oblicza się poprzez odjęcie od aktualnego wieku malca czasu, który dzielił jego narodziny od prawidłowego terminu porodu podanego przez lekarza.

Przykładowo, jeżeli nasza pociecha ma 6 miesięcy, a urodziła się 8 tygodni przed czasem, to na obecnym etapie powinna zdobywać umiejętności charakterystyczne dla 4-miesięcznego dziecka. Tego typu skala obejmuje zarówno rozwój psychoruchowy oraz poznawczy wcześniaków, jak i ich budowę fizyczną, stan emocjonalny czy funkcjonowanie układu nerwowego. Rozwój wcześniaków cechuje się okresami przyśpieszeń i zahamowań, które należy potem uwzględniać przy ogólnej ocenie kondycji malca. 

Chociaż rozwój wcześniaków przebiega inaczej, niż u dzieci urodzonych o czasie, to w większości przypadków te różnice zostają szybko zatarte. Bardzo dużo zależy jednak od danego środowiska, wdrożonej rehabilitacji i opieki rodziców. Wprawdzie wcześniak może niektóre umiejętności zdobywać z niewielkim opóźnieniem, ale do 2. roku życia powinien skutecznie nadrobić już wszelkie zaległości. 

Bibliografia:
Borszewska-Kornacka M., Kompendium wiedzy o wcześniaku, Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka, Uniwersytet Medyczny w Warszawie 2013.Chrzan-Dętkoś M., Wcześniaki. Rozwój psychoruchowy w pierwszych latach życia, Wydawnictwo Harmonia 2012.