Jak odróżnić krztusiec od przeziębienia?

Krztusiec to choroba, która może dotknąć każdego. I w zależności od wieku chorego może mieć różny przebieg. Najbardziej dramatyczny w przypadku niemowląt i małych dzieci oraz nieswoisty w przypadku starszych dzieci i dorosłych. Im starsza osoba, tym objawy krztuśca mogą być bardziej zbliżone do mocnego przeziębienia, z charakterystycznym symptomem, jakim jest przedłużający się kaszel. Jak odróżnić krztusiec od przeziębienia?

Krztusiec zaczyna się łagodnie

Krztusiec (choroba studniowa) jest bardzo zaraźliwą infekcją bakteryjną. Jedna osoba chora może zarazić nawet osiemnaście kolejnych. Dla porównaniu osoba chora na grypę zaraża średnio cztery kolejne osoby.

Przebieg krztuśca można podzielić na kilka etapów. Początkowo, w przeciągu 1-2 tygodni występuje nieżyt nosa, czyli katar. Następnie w ciągu 4 do 6 tygodni osoba chora mierzy się z napadowym kaszlem. Ostatni etap to zdrowienie, który zajmuje od kilku tygodni do kilku miesięcy.

Krztusiec, czyli brak gorączki

Zazwyczaj w przebiegu krztuśca nie odnotowuje się gorączki. Podwyższona temperatura ciała jest charakterystyczna z kolei dla infekcji wirusowej (przeziębienia), która może dawać objawy podobne do krztuśca.

Jak objawia się krztusiec? Charakterystyczny kaszel

To, co zwraca uwagę w przypadku krztuśca to przedłużający się kaszel. U starszych dzieci i dorosłych nie musi brzmieć on jak typowy kokluszowy kaszel. Jedyną cechą charakterystyczną może być fakt, że trwa on po prostu długo i jest bardzo trudny w klasycznym leczeniu.

W przypadku młodszych dzieci najczęściej można usłyszeć typowy kaszel dla krztuśca, który porównuje się do piania koguta. Dlaczego? Ponieważ w trakcie kaszlu dziecko nie nabiera powietrza, dochodzi do bezdechów. Gdy atak mija, dziecko wdycha zachłannie powietrze, czemu może towarzyszyć głośny wdech, pisk.

Jednak uwaga, kaszel krztuścowy pojawia się dopiero dwa tygodnie od wystąpienia pierwszych objawów choroby!

Krztuścowi towarzyszą długie ataki kaszlu, zwłaszcza nocą, prowadzące nawet do duszności i prawdziwych problemów z oddychaniem. Dziecko może sinieć na twarzy, w spojówkach mogą powstać wybroczyny, niekiedy kaszel jest tak silny, że dochodzi do złamania żeber i udarów u osoby dorosłej. Kaszlowi towarzyszy odkrztuszanie gęstej, lepkiej wydzieliny. Dziecko może nawet wymiotować.

Brak reakcji na leczenie

To, po czym można odróżnić krztusiec od przeziębienia, czy nawet grypy to brak reakcji na leczenie. Przeziębienie mija samo, leczone objawowo, w przeciągu tygodnia. Katar zmniejsza się, kaszel staje się coraz rzadszy. Grypa również reaguje na leczenie, nawet w najbardziej paskudnej formie w końcu przechodzi, średnio po dwóch tygodniach.

Krztusiec nie reaguje niestety na leczenie, zwłaszcza na podanie antybiotyków, do czego nierzadko dochodzi po wizycie u lekarza w przypadku przedłużającej się infekcji. Nie do końca skuteczne jest także podawanie syropów na kaszel.

Leczenie antybiotykami mogłoby być pomocne na początku rozwoju choroby, zwłaszcza wtedy, kiedy chory wie, że może chorować na koklusz (bo przykładowo miał styczność z chorą osobą, krztusiec roznosi się za pośrednictwem drogi kropelkowej).

Niestety gdy choroba jest już zaawansowana, to pałeczka krztuśca doprowadziła do uszkodzenia dróg oddechowych, stąd podanie antybiotyku nie odwróci zmian, które nastąpiły.

Im starsza osoba, tym lżejsze objawy krztuśca?

Najczęściej krztusiec u starszego dziecka i osoby dorosłej ma stosunkowo łagodny przebieg. Oczywiście dużo zależy od indywidualnych cech jednostki, jej odporności i stanu organizmu. Najczęściej jednak koklusz to w praktyce dwutygodniowy okres napadowego kaszlu, który może utrudniać nocny wypoczynek, osłabiać, sprawiać, że normalna aktywność fizyczna będzie trudniejsza. Dodatkowe objawy to katar, ból
gardła, czy oskrzeli. Jedynie badania pozwalają na odróżnienie krztuśca od silniejszego przeziębienia. Należy wykonać wymaz z gardła do badań mikrobiologicznych lub pobrać krew na obecność przeciwciał igG wskazujących na obecność toksyny krztuścowej.

Choroba sama przechodzi?

Najtrudniejszy, bo najbardziej niebezpieczny jest krztusiec dla niemowląt i małych dzieci. W tej grupie niestety może powodować zapalenie płuc, a w skrajnym przypadku śmierć. W przypadku starszych dzieci i dorosłych krztusiec sam po czasie ustępuje i nie pozostaje po sobie powikłań.

Jednak zanim do tego dojdzie krztusiec przebiega jako choroba z przewlekłym (ponad trzytygodniowym) i napadowym kaszlem, często diagnozowana jako alergia, a nie jako koklusz.

Dla młodszych dzieci koklusz może stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia.

Krztusiec a szczepienie

W Polsce mamy kilka rodzajów szczepień przeciw krztuścowi. Szczepionka może zmniejszać ryzyko zachorowania a w przypadku infekcji łagodzić jej przebieg.

Według informacji od producentów – ochrona poszczepienna jest bardzo krótka i trwa średnio pięć lat po szczepieniu, maksymalnie dziesięć lat.

Niestety jak każda szczepionka, również szczepionka przeciw krztuścowi może powodować niepożądane odczyny poszczepienne. O wszystkich z nich przeczytamy w charakterystyce produktu leczniczego dotyczącej konkretnej użytej szczepionki, na przykład o zespole nieutulonego płaczu, mniejszej reakcji na bodźce, czy zmianach neurologicznych.