Jak i kiedy warto uczyć dziecko czytać?

Kiedy właściwie jest dobry moment na rozpoczęcie nauki czytania?

Nie można jednoznacznie określić, w jakim wieku dziecko powinno rozpocząć naukę czytania. Warto wiedzieć, że w pierwszych latach życia mózg dziecka jest najbardziej chłonny. Idąc za tym tokiem myślenia, naukę czytania można podjąć już w wieku niemowlęcym. Tak naprawdę, to na rodzicu/opiekunie, spoczywa odpowiedzialność, by zauważyć, czy dziecko jest już gotowe do czytania.

„Gotowość do czytania”, czyli co to właściwie oznacza?

Wg specjalistów dziecko, które opanowało bardzo dobrze język mówiony dojrzało do nauki czytania. Dodatkowo warto zwrócić uwagę na ciekawość świata malucha, jego uwagę oraz chęć zdobywania nowych doświadczeń. Warto pamiętać, że do 6 roku życia dzieci rozwijają się wewnętrznie oraz motorycznie, głównie poprzez ruch. Jeśli Twoje dziecko woli biegać niż poznawać literki – nie zmuszaj go do nauki czytania. Warto skupić się wtedy na pokazaniu maluchowi, jakie korzyści można osiągnąć poprzez zdobycie umiejętności czytania, tj. że będzie mogło zdobyć wiedzę o świecie, rozwinąć swoją wyobraźnię i pamięć, poszerzyć zasób słownictwa.

W jaki sposób zachęcać dziecko do czytania?

Zanim rozpoczniesz uczyć swoją pociechę czytania, pamiętaj, żeby równocześnie doskonalić jego percepcję słuchową i wzrokową. Są to umiejętności niezbędne do nauki czytania, które Twoje dziecko może rozwijać poprzez układanie puzzli i gry edukacyjne. Dzięki takim zabawom dziecko ćwiczy swoją koncentrację.

Najważniejsze jest, by nauka czytania kojarzyła się Twojemu maluchowi z zabawą i czymś miłym. Dziecko uczy się poprzez obserwację – najlepszym przykładem do naśladowania powinni być rodzice, dlatego pokazuj swojemu maluchowi, że czytanie sprawia Ci radość, opowiadaj o tym, co czytasz, pozwól dziecku śledzić tekst, który czytasz, co ułatwi mu zapamiętywanie kształtu liter. Pamiętaj, że Twoja pociecha jest w stanie się skupić przez krótki czas, dlatego wybieraj na początku króciutkie teksty, by nie znudzić malucha. Jeśli masz taką możliwość spraw, by Twoje dziecko miało łatwy dostęp do swoich książek. Podczas czytania zadbaj o ciszę i odpowiednie światło, warto zrezygnować na ten czas z wszelkiego typu rozpraszaczy – wyłącz TV, laptop czy tablet. Doskonałą formą są domowe teatrzyki – pozwól by Twoje dziecko mogło wcielać się wraz z Tobą w różne postaci z książek. Jeśli w Twoim miejscu zamieszkania jest biblioteka – zabierz tam na wycieczkę dziecko – w większości bibliotek przygotowane są specjalne kąciki zabaw dla dzieci. Ważnym elementem jest także codzienne wspólne czytanie. Wybierz moment dnia, w którym Twoje dziecko jest najmniej zmęczone, by mogło skupić się na tej czynności. Najważniejsza jest jednak zasada, by nie zmuszać dziecka do nauki czytania.

Metody nauki czytania

Metody nauki czytania bazują na sposobie w jaki odczytuje się wyraz. Warto dostosować właściwą technikę, by nie zniechęcić dziecka do dalszej nauki. Metody nauki czytania dzielimy na takie, w których nauka opiera się na poznawaniu liter lub sylab i składaniu ich w część wyrazu, bądź na poznawaniu całego wyrazu. Poniżej zostały przedstawione dwie najbardziej popularne metody.

Metoda Globalnego Czytania

Niektórzy rodzice już w wieku niemowlęcym uczą swoje pociechy czytania. Jedną z najbardziej popularnych metod jest Metoda Globalnego Czytania. Została ona opracowana przez amerykańskiego fizjoterapeutę – Glenna Domana. Wg Domana naukę można rozpocząć już mniej więcej w 3 miesiącu życia dziecka. Polega ona na zapamiętywaniu słów jako całych obrazków – czyli pomija się etap uczenia alfabetu czy zasad i reguł językowych. Pokazywanie dziecku codziennie modyfikowanych kart z wyrazami ma sprawić, że dziecko zapamięta dany wyraz. Metodę z powodzeniem można stosować także u starszych dzieci – do 5 roku życia. Rodzic pokazuje specjalną kartę z wyrazem, który czyta. Karty są przygotowane wg określonych zasad – tzn. mają odpowiednią czcionkę liter, rozmiar, chronologię, a nawet kolor – wszystko po to, by dopasować je do możliwości percepcyjnych dziecka. Maluch nie łączy świadomie liter, a widzi je jako całość, słyszy słowo wypowiadane przez rodzica i je zapamiętuje. G. Doman porównuje naukę czytania do nauki mówienia, dlatego nie zaleca sprawdzania, czy dziecko zapamiętało jakiś wyraz.

Metoda symultaniczno-sekwencyjna prof. Jagody Cieszyńskiej

Pracę z dzieckiem, wg profesor Jagody Cieszyńskiej można rozpocząć już w okresie poniemowlęcym. Jeśli dziecko jest zdrowe, zaleca się by nauka czytania zaczęła się już w wieku 3 lat. Metoda logopedycznej terapii neurobiologicznej początkowo była skierowana jedynie do dzieci z zaburzeniami genetycznymi i rozwojowymi, by symulować ich rozwój. Dziś z powodzeniem rodzice stosują ją także w nauczaniu zdrowych dzieci. Dzieci rozpoczynają naukę od samogłosek, następnie poznają sylaby, wyrazy dźwiękonaśladowcze, wyrazy, a na końcu całe zdania. Przed rozpoczęciem czytania linearnego wprowadza się także wyrazy za pomocą metody globalnej. Technika ta pozwala na nauczenie dziecka odczytywania tekstu, ale też rozumienia tego, co przeczytało. Sylaby wprowadza się zawsze z rysunkiem. Pokazujemy dziecku obrazek np. kury z napisaną sylabą KU. Nauka czytania sylabami jest dla dziecka bardziej naturalna od głoskowania, a tym samym prostsza do opanowania.

Niezależnie od tego, czy dziecko ma dwa, trzy czy sześć lat i rozpoczyna swoją przygodę z czytaniem, warto zadbać, by podczas nauki czuło się komfortowo i bezpiecznie. Pamiętaj, że jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, czy Twoje dziecko rozwija się w tym aspekcie prawidłowo skonsultuj się ze specjalistą – lekarzem lub psychologiem.