Gdy dziecko się jąka. Kiedy przejdzie samo, a kiedy konieczna jest terapia?

Jąkanie to jedno z zaburzeń mowy, które może pojawić się zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych. Najczęściej wynika ono ze stresu, podenerwowania lub zaangażowania emocjonalnego. Jąkanie u dziecka najczęściej jest jednak przejściowe i mija po pewnym czasie, kiedy dziecko nabiera większej pewności siebie oraz nauczy się prawidłowo wysławiać. Niekiedy jednak jąkanie może wymagać wizyty u logopedy oraz odpowiedniej terapii.
Jak rozpoznać, czy jąkanie przejdzie samo, czy tez może warto odwiedzić specjalistę?

Co to jest jąkanie i dlaczego się pojawia?

W pierwszej kolejności powinniśmy dowiedzieć się, czym właściwie jest jąkanie. Pod tym pojęciem kryje się najczęściej fizjologiczna niepłynność mowy. Jąkanie się fizjologiczne najczęściej dotyczy dzieci w wieku od 2 do 3 lat i mija samoistnie. Jąkające się dziecko często zacina się podczas mówienia, powtarza przez dłuższy czas te same słowa lub ich sylaby oraz ma problem z prawidłowym wypowiedzeniem całego zdania.

Kiedy jąkanie pojawia się na samym początku rozwoju mowy u dziecka, zazwyczaj nie ma się czym martwić. Jest ono bowiem całkowicie naturalnym objawem nabywania przez dziecko nowych umiejętności. Maluch poznaje bowiem świat, codziennie uczy się nowych słów oraz zwrotów i potrzebuje czasu, by utrwalić je w swojej pamięci oraz nauczyć się płynnie wykorzystywać nabyte umiejętności w procesie mowy.

Jąkanie się u małego dziecka związane jest także z niedorozwojem jego narządów mowy, które zwyczajnie „nie nadążają” nad tempem rozwoju mózgu dziecka. Myśli dziecka płyną bowiem szybciej, a jego usta i język nie są w stanie tak szybko ustawić się we właściwej pozycji. W efekcie dziecko może zacinać się podczas rozmowy i powtarza
sylaby.

Dziecko się jąka – jak prawidłowo wspierać rozwój jego mowy?

Kiedy zauważymy, że nasza pociecha się jąka, przede wszystkim nie wpadajmy w panikę. W większości przypadków jąkanie się jest bowiem fizjologiczne i samoistnie minie, kiedy tylko aparat mowy naszego dziecka dojrzeje. Powinniśmy więc zachęcać dziecko do mówienia, chwalić je za postępy oraz jak najwięcej z nim rozmawiać. Dzięki temu dziecko nabierze większej pewności siebie oraz będzie chętniej doskonaliło swoją mowę. W efekcie jąkanie przeminie, a nasza pociecha będzie mówiła coraz lepiej i płynniej.

Powinniśmy natomiast unikać krytykowania dziecka, ciągłego poprawiania go, a tym bardziej przedrzeźniania. Mały człowiek jest bowiem bardzo wrażliwy, a nasze niektóre uwagi mogą sprawić, że będzie niechętnie rozmawiał. W rezultacie dziecko może zamknąć się w sobie oraz przestać mówić. Jąkanie się z kolei może utrwalić się oraz wymagać leczenia. Warto także wiedzieć, że jąkanie może być także spowodowane stresującą atmosferą w domu np. kłótniami rodziców oraz brakiem poczucia bezpieczeństwa dziecka.

Dlatego jeśli tylko zauważymy, że nasze dziecko się jąka, okażmy mu nasze wsparcie oraz życzliwość i zawsze służmy mu dobrym przykładem. Unikajmy także narażania dziecka na stresujące sytuacje, zapewnijmy mu poczucie bezpieczeństwa i miłość. Dzięki temu maluch będzie spokojniejszy, a rozwój jego mowy będzie przebiegał szybciej i sprawniej.

Dziecko się jąka – kiedy odwiedzić logopedę?

W większości sytuacji jąkanie się jest etapem przejściowym rozwoju mowy dziecka i mija bez konieczności interwencji specjalisty. Niekiedy jednak, pomoc logopedy jest niezbędna, aby dziecko pozbyło się nawyku jąkania.

W sytuacji, kiedy jąkanie się przedłuża i oprócz niego zauważymy także, że nasze dziecko podczas rozmowy:

• intensywnie potrząsa ramionami,
• zaciska pięści i przebiera palcami,
• marszczy czoło, zamyka oczy i unosi brwi,
• zaciska wargi oraz oddycha nierytmicznie,
• zdecydujmy się na wizytę u logopedy.

Może być to bowiem objaw jąkania wczesnodziecięcego, które wymaga terapii. Jąkanie wczesnodziecięce najczęściej występuje u dzieci poniżej 7 roku życia i jest całkowicie wyleczalne. Wymaga jednak właściwie przeprowadzonej terapii, którą dobierze lekarz logopeda.