Dziecko chodzi bokiem – jak dziecko uczy się chodzić?

Pierwsze samodzielnie stawiane przez dziecko kroki są niezapomnianym i wyczekiwanym przez każdego rodzica wydarzeniem w życiu swojej pociechy. Należy jednak pamiętać, że sama nauka chodzenia jest procesem długotrwałym, wieloetapowym i trwa nieprzerwanie od pierwszych dni po porodzie do około 5 roku życia (według norm dziecko powinno samodzielnie chodzić około 8-18 miesiąca życia, ale pełny rozwój umiejętności chodzenia trwa o wiele dłużej). Zatem, jak właściwie, krok po kroku, maluch uczy się chodzić oraz czy chodzenie bokiem jest prawidłowe?

Nauka chodzenia krok po kroku

Samodzielne chodzenie jest czynnością bardzo złożoną, wymagającą od dziecka dojrzałego aparatu mięśniowo-stawowego oraz w pełni rozwiniętego zawiadującego nim obwodowego i ośrodkowego układu nerwowego. Co za tym idzie, sama nauka chodzenia jest procesem długotrwałym i składa się na nią wiele etapów, które maluch musi przejść. Spośród nich, wyróżnienia wymagają:

• Etap chodu automatycznego (0-2 miesiąc życia) – chód automatyczny jest odruchem, który zanika około 2 miesiąca życia malucha. Polega na tym, iż dziecko trzymane pionowo stawia stopy na oparciu i energicznie nimi rusza. Oczywiście, nie ma to nic wspólnego z prawidłowym procesem chodzenia i jest jedynie wyrazem dojrzewania obwodowego oraz centralnego układu nerwowego malucha.
• Etap uginania nóżek (3 miesiąc życia) – na tym etapie maluch ugina nóżki przy próbie ustawienia go w pionowej pozycji. Wynika to z niedojrzałości układu mięśniowo-stawowego dziecka, który nie jest jeszcze przygotowany na podtrzymanie całego ciężaru jego ciała.
• Etap prostowania nóżek (3-5 miesiąc życia) – prostowanie nóżek jest wyrazem dalszego rozwoju układu mięśniowo-stawowego dziecka i jego zdolności do chwilowo jeszcze krótkotrwałego podtrzymania ciężaru własnego ciała w pozycji pionowej. Wraz z końcem tego okresu część niemowlaków umie już stać z pomocą rodzica (norma mówi, że umiejętność ta powinna być nabyta pomiędzy 5, a 11,5 miesiącem życia).
• Etap sprężynowania (5-7 miesiąc życia) – maluch już nie tylko stoi z pomocą, ale próbuje odbijać się od podłoża poprzez naprzemienne zginanie oraz prostowanie swoich nóżek. Etap ten u większości dzieci nakłada się na czas raczkowania (pediatryczna norma 5,5 – 13,5 miesiąc życia). Niemniej jednak każdy maluch jest inny i niektóre niemowlaki raczkowanie mogą całkowicie pomijać lub może ono u nich występować na wcześniejszym, lub też późniejszym etapie nauki chodzenia.
• Etap pierwszych kroków (7-9 miesiąc życia) – etap ten określany jest również etapem chodzenia bokiem, co ma obrazować fakt, że maluch swoje pierwsze kroki wykonuje z pomocą rodziców lub trzymając się i podążając wzdłuż ścian oraz mebli. W ten sposób jest w stanie pokonać nawet kilka metrów, a wynik ten z dnia na dzień jest coraz lepszy. Norma pediatryczna mówi, że prawidłowo rozwijające się dziecko powinno rozpocząć chodzenie z pomocą opiekunów pomiędzy 6 a 14 miesiącem życia.
• Etap pierwszych samodzielnych kroków (9-12 miesiąc życia) – na tym etapie dziecko wciąż rozwija swoją umiejętność chodzenia i zaczyna stawiać, jeszcze bardzo niepewne, ale samodzielne już kroki (norma pediatryczna mówi, że umiejętność ta powinna być nabyta pomiędzy 8 a 18 miesiącem życia).
• Etap dalszego doskonalenia nauki chodzenia (1-5 rok życia) – moment postawienia przez malucha pierwszego samodzielnego kroku nie kończy oczywiście nauki chodzenia. W rzeczywistości bowiem proces ten, o wiele mniej dynamicznie, jest kontynuowany jeszcze przez wiele następnych lat, podczas których poprawiają się zdolności motoryczne malucha, dojrzewa jego stopa oraz wzmacniają się kości, więzadła, stawy oraz mięśnie. Po tym okresie, o ile nie doszło do nieprawidłowości na wcześniejszych etapach procesu nauki chodzenia, maluch powinien w pełni sprawnie chodzić oraz biegać jak inni jego rówieśnicy.

Podsumowując, każde dziecko jest inne i powyższe etapy nauki chodzenia mogą być nieco przesunięte w czasie. O ile jednak zachowane są ogólne normy rozwojowe (pierwsze kroki maluch stawia pomiędzy 6 a 14 miesiącem życia oraz chodzi bez pomocy innych osób pomiędzy 8 a 18 miesiącem życia) jest to całkowicie prawidłowe i nie wymaga żadnych kroków diagnostycznych oraz leczniczych. Niemniej jednak, w przypadku jakichkolwiek wątpliwości zawsze warto skonsultować się ze swoim lekarzem pediatrą, który zbada dziecko i oceni jego rozwój motoryczny.

Bibliografia:
Pediatria autorstwa Wandy Kawalec
Pierwsze 365 dni życia dziecka autorstwa Theodora Hellbrüggea i J. Hermanna von Wimpffena