Dyskalkulia – co to właściwie jest?

Dyskalkulia to zaburzenie rozwojowe, które powoduje trudności w liczeniu i rozwiązywaniu zadań matematycznych. Przeważnie objawia się w wieku szkolnym, kiedy uczniowie mają do czynienia z lekcjami matematyki. Dyskalkulia stopniowo prowadzi do dysproporcji między rówieśnikami na tym samym etapie edukacji, co może przełożyć się na problemy emocjonalne u dziecka z tą dysfunkcją.

Maluchy, u których zdiagnozowano zaburzenie powinny poddać się odpowiedniej terapii, która pomoże im wypracować sposoby radzenia sobie z tą sytuację. Czym dokładnie jest dyskalkulia i jakie są jej objawy?

Dyskalkulia – co to właściwie jest?

Dyskalkulia znana też jako dysleksja matematyczna jest zaburzeniem rozwojowym uniemożliwiającym wykonywanie działań arytmetycznych. Dziecko borykające się z tym schorzeniem ma więc poważne trudności w nauce matematyki, nie jest w stanie wykonać samodzielnie operacji matematycznych, a także ma problemy ze zrozumieniem symboli, liczb i figur geometrycznych. Ponadto uczeń z dyskalkulią odstaje poziomem nauki od reszty rówieśników oraz nie może osiągnąć wyników w dziedzinie arytmetyki
właściwych dla jego wieku i etapu edukacji.

Specjaliści przyjmują, że około 6% wszystkich dzieci w wieku szkolnym posiada tego typu dysfunkcję. Niestety, aż 90% z nich nie jest prawidłowo zdiagnozowana, a nawet świadoma istnienia swojego zaburzenia.

Dyskalkulia – najczęstsze objawy

Dyskalkulię zazwyczaj diagnozuje się w wieku szkolnym. W tym właśnie bowiem czasie rodzice i nauczyciele są w stanie dostrzec pierwsze objawy tej dysfunkcji. Co istotne, zaburzenie rozpoznaje się wyłącznie u dzieci, które wykazują co najmniej przeciętny poziom inteligencji. Uczniowie z tą dysfunkcją mogą więc bez żadnych przeszkód osiągać wybitne wyniki w innych dziedzinach nauki. Wśród podstawowych oznak mogących wskazywać na dyskalkulię wymienia się m.in. trudności w wykonywaniu podstawowych zadań matematycznych, mylenie cyfr i znaków oraz niemożność zrozumienia abstrakcyjnego myślenia. Zaburzenie rozwojowe jakim jest dyskalkulia można podejrzewać u dziecka, jeśli:

•  ma trudności z wykonywaniem prostych działań matematycznych (dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie);
• nie rozumie charakteru liczb;
• ma problemy z odczytywaniem i zapisywaniem liczb, znaków matematycznych, numerów, miar, dat;
• nieumiejętnie posługuje się pojęciem czasu;
• nawet do najprostszych zadań matematycznych wykorzystuje liczenie na palcach;
• ma kłopoty z analizowaniem i wyciąganiem wniosków z działań matematycznych;
• nie potrafi odczytać godziny z zegarka analogowego;
• ma trudności z liczeniem przedmiotów (np. zabawek na półce);
• występują u niego ataki nerwicowe spowodowane koniecznością uczenia się matematyki;
• ma problemy z planowaniem finansów, np. szacowaniem kosztu przedmiotów w koszyku sklepowym;
• błędnie przepisuje z tablicy liczby i symbole matematyczne;
• ma trudności w posługiwaniu się pieniędzmi;
• ma zaburzoną orientację przestrzenną i problemy z poruszaniem się po mieście;
• nie jest w stanie zapamiętać liczb w życiu codziennym, np. dat czy numerów telefonów;
• ma kłopoty ze zrozumieniem oraz użytkowaniem jednostek miar.

Warto również zauważyć, że dyskalkulię diagnozuje się wyłącznie u dzieci, które nie mają zaburzeń emocjonalnych, wychowują się oraz rozwijają w prawidłowych warunkach, a także wykazują chęć do nauki i mają do niej dostęp.

Rozpoznanie dyskalkulii

Dyskalkulię powinno się rozpoznać jak najwcześniej, aby umożliwić szybką interwencję i pomóc dziecku poprawnie funkcjonować z zaburzeniem. Najlepiej udać się więc z pociechą do poradni psychologiczno- pedagogicznej, gdzie specjaliści za pomocą testów przeprowadzą odpowiednią diagnozę.

Rozpoznawanie dyskalkulii obejmuje:

•  testy umiejętności szkolnych (w zakresie liczenia, pisania i czytania);
• testy inteligencji (płynnej i skrystalizowanej);
• testy zdolności specyficznych (diagnozujące konkretne obszary deficytów).

Rozpoznaną dyskalkulię należy natychmiastowo zgłosić w szkole, dzięki czemu nauczyciele będą wiedzieć, że muszą pracować z danym uczniem w trybie indywidualnym. Niezastąpione okaże się również wdrożenie specjalnej terapii, która pomoże dziecku wypracować określone sposoby radzenia sobie z tą dysfunkcją w życiu codziennym.

Bibliografia:Oszwa U., Zaburzenia rozwoju umiejętności arytmetycznych, Oficyna Wydawnicza "Impuls"
2006.Ziarek E., Poradnia Dyskalkulia – nowe wyzwanie dla poradni i nauczycieli, „Biuletyn Sekcji
Psychologii Rozwojowej Polskiego Towarzystwa Psychologicznego” 2009, nr 7.