Dojrzewanie płuc u dziecka

Niewydolność oddechowa to jedna z najczęstszych przyczyn okołoporodowej śmierci noworodków. Mimo iż płuca dziecka rozwijają się już w pierwszym miesiącu ciąży to proces ten kończy się dopiero w okolicach 36. tygodnia. Oznacza to, że wszystkie wcześniaki, które urodzą się przed tym czasem nie są jeszcze w stanie samodzielnie oddychać. Prawidłowe dojrzewanie płuc i układu oddechowego maluszka jest niezwykle istotnym czynnikiem mającym bezpośredni wpływ na jego zdrowie i pracę całego organizmu. Jak dokładnie przebiega więc rozwój płuc u dziecka?

Rozwój płuc dziecka w życiu płodowym

Płuca dziecka rozwijają się już w pierwszym miesiącu życia płodowego. Powierzchnia oddechowa, w której dochodzi do wymiany gazowej kształtuje się jednak nieco później, bo dopiero około 26. i 27. tygodnia ciąży. Cały proces trwa, aż do 36. tygodnia, kiedy układ oddechowy maleństwa osiąga optymalną do przeżycia dojrzałość strukturalną i funkcjonalną. Niestety noworodki, które urodzą się przed tym terminem nie są jeszcze w pełni przygotowane do samodzielnego oddychania. Większość boryka się wtedy z zespołem zaburzeń oddychania (ZZO), a ich organizm nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować. Z tego względu część z nich niestety umiera, a w niektórych przypadkach dochodzi do niedotlenienia w wyniku czego dzieci stają się niepełnosprawne. Na szczęście współczesna medycyna potrafi skutecznie poradzić sobie z tym poważnym problemem. Kobietom, u których istnieje ryzyko przedwczesnego porodu podaje się stosunkowo wcześniej kortykosteroidy pomagające płucom maleństwa szybciej dojrzeć. Dzięki temu można efektywnie zapobiec wielu potencjalnym zagrożeniom po porodzie.

Dojrzewanie dziecięcych płuc po porodzie

Płuca człowieka są jedynym narządem, którego rozwój nie kończy się zaraz po urodzeniu. Proces dojrzewania całego układu trwa bowiem, aż do 8. roku życia. W tym czasie stopniowo zwiększa się powierzchnia oddechowa dziecka. Warto tutaj zwrócić uwagę, że noworodek posiada powierzchnię oddechową liczącą około 33 milionów pęcherzyków, zaś u kilkulatka kształtuje się ona na poziomie 500 milionów. Specjaliści przyjmują, że proces dojrzewania płuc dziecka kończy się wraz z ukończeniem przez malca 8. roku życia. Wtedy dopiero można stwierdzić, że płuca pociechy są rozwinięte mniej więcej w takim samym stopniu jak u dorosłego.

Czynniki wpływające na rozwój płuc dziecka

Dbanie o układ oddechowy dziecka jest jednym z najważniejszych aspektów zdrowotnych, które będą miały potem wpływ na jego cały organizm w dorosłym życiu. Z pewnością nie należy bagatelizować znaczenia infekcji wirusowych. Dolegliwości układu oddechowego przebyte w dzieciństwie bardzo często pozostawiają trwałe ślady, co skutkuje poważniejszym przebiegiem chorób w przyszłości. Pogorszenie parametrów oddechowych zarówno w okresie niemowlęcym, jak i dziecięcym jest nieodwracalne więc pozostanie z dzieckiem już na zawsze. Oczywiście nie można też zapominać o zanieczyszczeniu środowiska i wpływie tytoniu na układ oddechowy maluszka.

Kobieta, która pali będąc w ciąży lub przebywa w otoczeniu osób korzystających z tytoniu negatywnie naznacza swoje dziecko już w życiu prenatalnym. W konsekwencji może to doprowadzić do trwałych zmian w rozwoju płuc maleństwa, a co za tym idzie sprawi, że w dorosłym życiu układ oddechowy pociechy będzie funkcjonował o wiele gorzej.

Ponadto należy również zdawać sobie sprawę, że niektóre leki stosowane u dorosłych mogą słabiej się wchłaniać lub mieć mniejszą skuteczność właśnie dlatego, że maluch w dzieciństwie wdychał zbyt dużo dymu tytoniowego.

Lekarze od kilku lat alarmują, że noworodki rodzą się z coraz mniej rozwiniętymi płucami. A to właśnie od pojemności płuc zależy, czy dziecko po porodzie będzie w stanie samodzielnie nabrać powietrza na tyle wystarczająco, aby tlen skutecznie dotarł do serca. Warto więc już w trakcie ciąży zadbać o prawidłowy rozwój układu oddechowego dziecka samemu rezygnując z popularnych używek. Z kolei po urodzeniu maleństwa należy przykładać szczególną wagę do efektywnego leczenia infekcji wirusowych i bakteryjnych.

Bibliografia:Ejmocka-Ambroziak A., Dworniak T., Dojrzałość układu oddechowego płodu oceniana na podstawie składu płynu owodniowego, "Nowa Medycyna" 6/1999 s. 11-13.Stupak A., Kwaśniewski W., Kwaśniewska A., Ocena dojrzałości płuc płodu i dalsze postępowanie, "Ginekologia po dyplomie" 05/2021, Uniwersytet Medyczny w Lublinie.