Czy rodzic musi płacić za komitet rodzicielski? Czy składka na radę rodziców jest obowiązkowa?

Co roku wrzesień jest mocno bolesny pod względem finansowym dla wielu polskich rodziców. Wydatki się mnożą, a rodzice narzekają na ich wysokość. Jednym z punktów, który powraca we wrześniu jest tak zwany komitet rodzicielski czy rada rodziców. Czy rodzice dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym muszą płacić na komitet? A może składka jest nieobowiązkowa? Poprosiliśmy o odpowiedź Ministerstwo Edukacji Narodowej.

Składka jest nieobowiązkowa, a jej wysokość dobrowolna

Nikt nie może zmuszać rodzica do opłaty na komitet rodzicielski czy radę rodziców. Składki te są dobrowolne i mają znamiona darowizny. To rodzic decyduje czy i w jakiej wysokości poniesie opłatę. Jeśli zdecyduje się nie uczestniczyć w tym zakresie w finansowaniu szkoły, to ma prawo odmówić. Nie może być z tego powodu namawiany, szkalowany czy prześladowany. Tak mówią przepisy.

Odpowiedź MEN dotycząca komitetu rodzicielskiego

Poniżej pełna odpowiedź pracownika Ministerstwa Edukacji Narodowej, pana Łukasza Trawińskiego. Podkreślenia – sosrodzice.pl.

„Zgodnie z prawem oświatowym, organ prowadzący szkołę lub placówkę odpowiada za jej działalność. Do zadań organu prowadzącego szkołę lub placówkę należy w szczególności:

1) zapewnienie warunków działania szkoły lub placówki, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki;

2) zapewnienie warunków umożliwiających stosowanie specjalnej organizacji nauki i metod pracy dla dzieci i młodzieży objętych kształceniem specjalnym;

3) wykonywanie remontów obiektów szkolnych oraz zadań inwestycyjnych w tym zakresie;

4) zapewnienie obsługi administracyjnej, w tym prawnej, obsługi finansowej i obsługi organizacyjnej szkoły lub placówki;

5) wyposażenie szkoły lub placówki w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do pełnej realizacji programów nauczania, programów wychowawczo-profilaktycznych, przeprowadzania egzaminów oraz wykonywania innych zadań statutowych;

6) wykonywanie czynności w sprawach z zakresu prawa pracy w stosunku do dyrektora szkoły lub placówki.

Nauka w publicznych przedszkolach i szkołach jest bezpłatna. Zasada ta została wyrażona na poziomie ustawy zasadniczej, i jako taka – nie podlega wykładni (interpretacji). Powyższe oznacza, że przedszkole i szkoła publiczna (i żaden z jej organów wewnętrznych np. dyrektor) – nie ma upoważnienia (prawnego, faktycznego) do ustanawiania jakichkolwiek obowiązkowych opłat dla potrzeb realizacji zadań oświatowo-wychowawczych. 

 

Rada rodziców jest społecznym organem przedszkola. Kwestię pozyskiwania środków finansowych przez radę reguluje ustawa Prawo oświatowe w art. 84 ust. 6 i 7. Przepisy te dają radzie rodziców prawo gromadzenia funduszy, jednakże warunkiem zachowania poprawności tego działania (pod względem zgodności z przepisami prawa) – jest pozyskiwanie tych środków wyłącznie w ramach dobrowolnych składek. Podobnie, jak w przypadku relacji indywidualnych rodzica z przedszkolem, od dokonania wpłaty takiej składki nie mogą być uzależnione żadne zadania i obowiązki realizowane przez przedszkole w stosunku do dziecka (rodzica). Równocześnie żaden rodzic (dziecko) nie może ponosić jakichkolwiek konsekwencji w związku z odmową, czy też niemożnością wniesienia składki. Ustanawianie opłat w tym trybie może być jedynie konsekwencją dobrowolnego porozumienia się rodziców, którzy mają wolę i potrzebę współuczestniczenia w życiu przedszkola oraz wspierania jego działalności.

 

Rada rodziców może gromadzić środki w celu wspierania działalności statutowej przedszkola. Przepis ten należy odczytywać ściśle w kontekście art. 10 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe. Zgodnie z tym przepisem do zadań organu prowadzącego należy m.in.:

– zapewnienie warunków działania przedszkola, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki;

– wykonywanie remontów obiektów przedszkolnych oraz zadań inwestycyjnych w tym zakresie;

– wyposażenie przedszkola w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do pełnej realizacji programów nauczania, programów wychowawczych oraz wykonywania innych zadań statutowych.

 

Powyższe przypisanie konkretnych i szczegółowych zadań organizacyjnych organowi prowadzącemu oznacza, że przez zwrot „wspieranie działalności statutowej przedszkola” adresujący ustawowo środki rady rodziców – należy rozumieć w ścisłym znaczeniu – wspieranie działalności edukacyjno-wychowawczej, a nie zastępowanie organu prowadzącego w zapewnieniu środków dydaktycznych.

Zgodnie z przepisami prawa oświatowego przedszkole nie może pobierać od rodziców innych opłat niż ustalone przez organ prowadzący (nie wyższe niż 1 zł za każdą godzinę) za korzystanie z wychowania przedszkolnego w czasie wykraczającym poza ustalony czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki (nie krótszy niż 5 godzin dziennie) oraz za wyżywienie. Jednocześnie należy pamiętać, że zniesione zostało pobieranie opłat za dzieci odbywające roczne przygotowanie przedszkolne w publicznym: przedszkolu, oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej lub w innej formie wychowania przedszkolnego, tj. dzieci, które w danym roku kalendarzowym kończą 6 lat, z zastrzeżeniem, że zniesienie opłat następuje od początku roku szkolnego (i obowiązuje cały rok szkolny).

W przepisach prawa oświatowego przyjęta została zasada, zgodnie z którą dzieckiem 6-letnim jest dziecko, które rozpoczyna edukację przedszkolną od nowego roku szkolnego (od września), w roku (kalendarzowym), w którym kończy 6 lat (niezależnie od tego czy następuje to 1 stycznia, czy też 31 grudnia danego roku). W ten sposób dzieci objęte obowiązkiem rocznego przygotowania przedszkolnego mają zapewnioną bezpłatną edukację (rodzice płacą tylko za wyżywienie).”