Co mogą oznaczać napady mokrego kaszlu w nocy?

Kaszel występuje u dzieci bardzo często i świadczy zwykle o niegroźnej infekcji wirusowej. Choroba przeziębieniowa może u maluchów występować nawet kilkanaście razy w roku. Niemniej jednak pewne jego postacie mogą być dla rodziców bardzo niepokojące. Szczególnie mowa tu o nocnych napadach mokrego kaszlu. Czy faktycznie jest się czym martwić i co na ten temat mówią lekarze pediatrzy? Czy dziecko może mieć napady mokrego kaszlu w nocy i być zdrowe?

Czym jest kaszel i jakie jego rodzaje wyróżniamy?

Kaszel jest bardzo ważnym odruchem obronnym ludzkiego organizmu. Jego główną funkcją jest oczyszczanie górnych i dolnych dróg oddechowych z zalegającej w nich wydzieliny, bakterii i wirusów oraz ewentualnych ciał obcych. Co warte podkreślenia, kaszel nie jest sam w sobie chorobą. Jest jedynie objawem mogącym (lub nie) o niej świadczyć. Zdrowe dzieci kaszlą do kilkunastu razy na dobę. Napady nocnego kaszlu mogą zdarzać się regularnie u 5% spośród nich i nie być związane z żadną patologią.

W zależności od czasu trwania kaszel dzieli się go na postacie. Po pierwsze kaszel ostry trwający do 3 tygodni i związany najczęściej z infekcjami wirusowymi. Po drugie kaszel podostry o czasie trwania od 3 do 8 tygodni i świadczący zazwyczaj o poinfekcyjnej nadwrażliwości oskrzeli. Po trzecie kaszel przewlekły, który trwa ponad 8 tygodni i wymaga najdokładniejszej diagnostyki. Co więcej, wyróżnia się także kaszel suchy (nieproduktywny) oraz kaszel mokry (produktywny).

Sick little boy unable to sleep because of cold and cough.

Napady mokrego kaszlu w nocy – przyczyny

Kaszel mokry jest objawem bardzo mało charakterystycznym i niejednokrotnie ustalenie jego etiologii bywa trudne lub wręcz niemożliwe. Niemniej jednak można wymienić kilka jego najczęstszych przyczyn:

• Zespół przewlekłego kaszlu związanego z górnymi drogami oddechowymi. Zespół przewlekłego spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła. Odpowiada za 90-95% przypadków przewlekłego kaszlu u dzieci oraz dorosłych. Najczęściej jest związany z chorobami nosa (nieżytem infekcyjnym lub alergicznym) lub zatok przynosowych. Jego diagnostyka wymaga wykonania kompletu badań i konsultacji laryngologicznej, a leczenie polega na usunięciu przyczyny spływania wydzieliny.
• Przeziębienie oraz inne zakażenia wirusowe. W przebiegu tych infekcji kaszel ma zazwyczaj charakter suchy, ale z czasem przechodzi w mokry z odkrztuszaniem śluzowej lub śluzowo-ropnej wydzieliny. Zakażeniom towarzyszy najczęściej szereg innych objawów takich, jak uczucie rozbicia, katar, ból gardła, czy też stany podgorączkowe lub gorączka. Kaszel, jak i inne symptomy ustępują zazwyczaj po kilku dniach samoistnie i nie wymagają żadnego leczenia. Ważny jest jedynie odpoczynek i dbanie o odpowiednie nawodnienie. Ważny jest jednak fakt, iż szczególnie u najmłodszych maluchów kaszel może nawracać nawet kilka do kilkunastu razy w roku.
• Refluks żołądkowo- przełykowy. To cofanie się treści pokarmowej z żołądka lub z przełyku może objawiać się napadami produktywnego kaszlu w nocy. Pozycja leżącą ułatwia cofanie się treści oraz jej dostanie się do dróg oddechowych. Rozpoznanie choroby stawia się na podstawie tak zwanego 24-godzinnego badania pH-metrycznego. Leczenie polega na stosowaniu diety antyreflukowej. U maluchów karmionych mieszanki mlecznymi stosuje się tak zwane mieszanki AR. Pomocne jest wyższe ustawienie wezgłowia łóżka oraz podanie leków z grupy inhibitorów pompy protonowej.

Oczywiście to tylko najczęstsze przyczyny napadów mokrego kaszlu w nocy. Inne to między innymi rozstrzeń oskrzeli, mukowiscydoza, czy też przewlekłe zapalenie oskrzeli. Nie należy jednak zapominać, że ich wykluczenie jest pierwszym krokiem w diagnostyce tegoż objawu u dzieci i dorosłych.

Nocne napady kaszlu – postępowanie

Przede wszystkim należy zachować spokój, przyjąć postawę wyczekującą, zapewnić maluchowi spokój i dbać o jego odpowiednie nawodnienie. Jeżeli jednak objawy nie ustępują w ciągu kilku dni, ulegają nasileniu lub towarzyszą im inne, niepokojące rodziców objawy, należy skonsultować się z lekarzem. Niewskazane jest podawanie leków o działaniu przeciwkaszlowym, szczególnie bez konsultacji z pediatrą, ponieważ kaszel, jak już wspominaliśmy, jest odruchem obronnym organizmu.

Na koniec warto jeszcze raz podkreślić, iż kaszel nie jest sam w sobie chorobą i może występować u dzieci całkowicie zdrowych. Najbardziej niepokojące są jego przypadki trwające powyżej 8 tygodni i to właśnie one wymagają pogłębienia diagnostyki.

Bibliografia:
Interna Szczeklika 2018/19
Portal internetowy www.mp.pl