Bunt dwulatka nie istnieje?

To zadziwiające, że dziecko uczy się najpierw mówić „nie”, żeby dopiero później powiedzieć „tak”. Powiecie: to dlatego, że częściej słyszy i widzi konsekwencje „nie” niż „tak”. To całkiem jak dorośli, którzy dłużej i dokładniej pamiętają złe wydarzenia niż te miłe oraz szybciej wykonają daną czynność w obawie przed utratą czegoś niż przed zdobyciem nagrody.

Bunt dwulatka minie?

W taki sposób pocieszają swoich czytelników autorzy wielu artykułów na ten temat. Niestety nie mówiąc całej prawdy, mydlą młodym rodzicom oczy. Jasne, bunt dwulatka minie, jednak pojawi się kolejny, a po nim następny i jeszcze jeden.

Two happy children playing with dices at home

Z buntem dwulatka jest trochę jak z „nauką usypiania dzieci”. Możemy stosować wiele metod, przeczytać masę książek, wprowadzać nowoczesne techniki, a i tak jak dziecko nie zechce samo zasypiać, to nie zaśnie. Ba, nawet „doskonały”, dopiero co odkryty sposób wystarczy na kilka dni, mimo że wierzyliśmy, że będzie nam już pomagał przez dłuższy czas. Podobnie bunt dwulatka. Gy już znajdziemy sposób na naszego malucha, wkroczy on w kolejny „trudny okres”.

Prawdę o buncie dwulatka należałoby rozpatrywać na tle „trudnych okresów niemowlaka”. Istnieje wiele teorii tłumaczących, dlaczego kilkumiesięczniak ma „gorszy dzień”. Mówi się o skokach rozwojowych, ząbkowaniu, lękach separacyjnych, okresie, kiedy dziecko zaczyna śnić, kiedy zmienia dietę, uczy się chodzić, przewracać na brzuszek, raczkować, zaczyna mówić, itp., itd. Jednak każda mama, która przeżyła rok z niemowlakiem i aktywnie uczestniczyła w jego życiu, wie, że trudnych okresów jest więcej niż prostych, a każda zmiana, kiedy bobas jest uśmiechnięty i „bezproblemowy” trwa tak krótko, że trudno się do niej przyzwyczaić.

Bunt trwa wiecznie

Oczywiście, o buncie dwulatka mówi się tak dużo, bo jest to pierwszy taki okres u dynamicznie rozwijającego się dziecka. Jednak tuż po nim następują:

• bunt dwuipółlatka – przez niektórych określany właściwym buntem dwulatka, w tym czasie psychologowie podkreślają, że relacja z dzieckiem nie należy do najprostszych. Dziecko często nie może się zdecydować między tym, co chce, a tego czego nie chce. Gdy ma za duży wybór lub zbyt mały, buntuje się. Eksperci zalecają, by na tym etapie rodzice znajdywali czas, aby odpocząć. Więcej czasu niż dotychczas :)
• trzyipółlatek – dziecko ma potrzebę słuchania, że jest kochane i akceptowane. Często chce się przytulać i być blisko rodziców. Najczęściej reaguje buntem, gdy dorośli chcą porozmawiać przy nim w swoim gronie i nie zwracają na niego uwagi. Silnie wyraża siebie, sprzeciwiając się, gdy ma inne zdanie (buntuje się?).
• czterolatek – często mówi się, że na tym etapie dzieci przeżywają swój drugi bunt. Czterolatkowie podważają autorytet rodziców i spierają się z dorosłymi.
• sześciolatek – chce rywalizować z rodzicem, ściera się z nim, prowokuje. Dzieci obwiniają rodziców o wszystko, wyładowują na nich złość. Walczą, targają nimi skrajne emocje.

To oczywiście nie koniec okresów buntów, a wręcz ich początek. Bunt na każdym okresie rozwoju dziecka to nie sposób na robienie rodzicom na złość, ale naturalna droga rozwoju, objaw dojrzewania. I tak należałoby o nim mówić.

Co to jest bunt?

Bunt dwulatka to rozdmuchany temat, do granic możliwości maglowany i opisywany. Tłumaczymy nim wszystko. Szczególnie to, że dziecko jest dzieckiem, bo nie chce zjeść zupki, drugiego dnia nie chce iść na spacer, trzeciego zejść z huśtawki, a czwartego próbuje wyjść z łóżka, kiedy ma spać. Bunt dwulatka jest wtedy, według wielu rodziców, kiedy dziecko wyraża swoje zdanie (w taki sposób jaki potrafi w danym momencie): krzyczy, tupie nogą lub mówi nie. Sławetny bunt to każde sygnały sprzeciwu.

Czy jednak słusznie? Czy właśnie tym należałoby określać bunt dwulatka?

Za tym paradoksem kryje się przestawianie bardzo szerokich okresów, w których bunt może się objawić. Znane portale dla rodziców piszą o buncie w 18 miesiącu, 12 miesiącu, czy 22 miesiącu życia. Jeżeli zatem bunt może się rozpocząć już po ukończeniu 1 urodzin i trwać do dwu i pół roku, kiedy większość ekspertów naprawdę wskazuje, że się on pojawia, a kolejny bunt już czyha za drzwiami, to jaka jest prawda o buncie, który należałoby raczej nazwać dojrzewaniem, czy wyrażaniem własnego zdania?

Jeśli rozwój dziecka przebiega jako sinusoida, to czy koniecznie trzeba nazywać każde okresy odrębnym terminem? Czy bunt dwulatka rzeczywiście słusznie dorobił się złej sławy?

Z drugiej strony może prawda leży gdzie indziej, może bunt dwulatka został niejako stworzony przez rodziców? Zaskoczonych, że ich dziecko ma własne zdanie, że jest odrębną istotą? Dla usprawiedliwienia swojego braku konsekwencji zapominaniu o wychowywaniu, bo tak łatwiej, czy tak wyszło?

Łagodna konsekwencja

Psychologowie podkreślają, że dziecko jest jak rwący nurt rzeki. Płynie na oślep, tam, gdzie jest to możliwe. Dopóki nie napotka na tamę, samo nie zatrzymuje się. Napotykając na przeszkodę, wybiera inną drogę lub wylewa, czego skutkiem jest powódź. Rolą dorosłego jest stworzenie koryta rzeki, odpowiedzialnego za ustawienie jej brzegów. To rodzic powinien wpłynąć na to, żeby rzeka płynęła w dobrym kierunku oraz w określonych granicach.

Dziecko potrzebuje jasnych zasad. Inaczej żyje w chaosie. Jednak w ustalaniu zasad należy zachować umiar. Gdy są one bowiem zbyt surowe, pojawia się lęk i bunt. Gdy są elastyczne i dostosowane do wieku, z czasem dziecko je rozumie i akceptuje. Nie tylko w obawie przed złością, czy karą, ale dlatego, że traktuje je jako własne.

Bunt dwulatka w mojej ocenie to zjawisko przereklamowane. Związane z pierwszym prawdziwym zderzeniem z tym, czego nikt nas nie uczy tak naprawdę i do końca, a z czym zderzamy się dopiero w praktyce: z wychowaniem dziecka. To czas niezwykły, w którym dojrzewają dzieci i zmieniają się rodzice, ucząc się wyznaczania granic i reakcji na sprzeciw dziecka, dowiadują się, jak być konsekwentnym, ale jak robić to łagodnie, elastycznie i mądrze.

Dlatego ogłaszam: bunt dwulatka to tak naprawdę nie okres, w którym dziecko zmienia się w diabełka, jak to próbuje się opisywać na wielu stronach. To również nie czas, kiedy maluch staje się złośliwy. To ważny etap, w którym dziecko poznaje obowiązujące zasady i dowiaduje się, co się dzieje, gdy je łamie. Nie dlatego, że chce zrobić komuś na złość, ale dlatego, że to dla niego ciekawe z punktu widzenia poznawczego.

Jeśli i Ty buntujesz się przeciwko buntowi dwulatka, zapraszam do dyskusji :) Również wtedy, kiedy zachowanie dziecka usprawiedliwiasz tym już wielokrotnie omawianym i tłumaczonym na wszystkie możliwe sposoby terminem…