Biegunka podróżnych

Biegunka podróżnych jest jednym z najczęstszych problemów zdrowotnych osób podróżujących poza granice swojego kraju. Szacuje się, iż każdego roku zapada na nią blisko 40 milionów osób. Prawdopodobieństwo jej wystąpienia jest zależne od wielu czynników takich, jak państwo docelowe, pora roku, czy też stan zdrowia danej osoby. W przypadku podróży do krajów rozwijających się (na przykład Egipt, Tunezja) odsetek chorych waha się od 10 do 40% dla wycieczek trwających >2 tygodnie. Zatem, czym jestbiegunka podróżnych? W jaki sposób się objawia oraz jak można skutecznie jej zapobiegać?

Biegunka podróżnych – definicja oraz objawy

Biegunka podróżnych, to zespół objawów żołądkowo-jelitowych pojawiających się wskutek spożycia skażonego drobnoustrojami pożywienia. Klasycznie chorobę rozpoznaje się w trakcie podróży lub do 10-14 dni od jej zakończenia. W 80-90% przypadków zakażenie ma charakter bakteryjny. Infekcje pasożytnicze należą do rzadkości (<5%).

Objawy biegunki podróżnych pojawiają się zazwyczaj nagle i mają tendencję do samoistnego ustępowania po kilku dniach. Spośród nich można wymienić:

• stolce biegunkowe (luźne lub nieuformowane) – do rozpoznania choroby wymagane jest wystąpienie minimum 3 stolców biegunkowych w ciągu doby. W przypadku współwystępowania objawów towarzyszących wystarczający jest jeden stolec biegunkowy,
• kurczowe bóle brzucha – najczęściej mają one charakter rozlany i ciężko określić ich dokładną lokalizację,
• gorączka,
• nudności, wymioty,
• wzdęcia brzucha,
• domieszka krwi, ropy lub śluzu w stolcu.

Biegunka podróżnych – rokowanie

Nieleczona biegunka podróżnych ustępuje zazwyczaj w ciągu 1-5 dni (najczęściej 1-2 dni) od wystąpienia pierwszych objawów. U około 17% pacjentów symptomy choroby utrzymują się aż do czasu powrotu do kraju. Hospitalizacje w przypadku biegunki podróżnych są rzadkością. Pobytu w szpitalu wymaga jedynie 0,1-0,4% chorych, zwłaszcza dzieci.

Co warte jeszcze zaznaczenia, u około 10% pacjentów pojawiają się powikłania biegunki. Spośród nich można wymienić biegunkę przewlekłą (objawy trwają > miesiąca) oraz poinfekcyjny zespół jelita drażliwego. Ten ostatni charakteryzuje się zazwyczaj naprzemiennie występującymi okresami zaparć i biegunek.

Biegunka podróżnych – kiedy wymagana jest konsultacja lekarska i jak wygląda leczenie?

Większość osób z biegunką podróżnych nie wymaga kontaktu z lekarzem. Wyjątek stanowią chorzy, u których występują tak zwane objawy alarmowe. Należą do nich bardzo liczne, wodniste wypróżnienia (>10 na dobę), wysoka gorączka oraz krew w stolcu. Bardzo niepokojące, szczególnie w przypadku dzieci, są również objawy sugerujące odwodnienie.

Jeśli chodzi o leczenie, to w większości przypadków na pierwszy plan wysuwa się zapobieganie odwodnieniu. W przypadku małych dzieci oraz osób starszy poleca się doustne podawanie dostępnych w aptekach nawadniających płynów elektrolitowych.
Nie wskazane jest powstrzymywanie się od spożywania posiłków. Niezalecane są jedynie napoje alkoholowe oraz gazowane (te ostatnie mogą nawet nasilać objawy).

Sięganie po środki farmakologiczne (przeciwbiegunkowe, antybiotyki) powinno być zawsze poprzedzone konsultacją lekarską. Na szczęście, w większości polskich miast dostępne są tak zwane poradnie medycyny podróży. U zatrudnionych tam lekarzy można zasięgnąć informacji i wspólnie z nimi opracować plan działania na wypadek wystąpienia biegunki podczas zagranicznego wyjazdu.

Słowem zakończenia, biegunka podróżnych może w wielu przypadkach zepsuć nawet najbardziej udany, rodzinny wyjazd. Stąd też warto przed podróżą do krajów podwyższonego ryzyka skonsultować się z poradnią medycyny podróży. Co więcej, wskazane jest również unikanie spożywania na miejscu potraw pochodzących z
niewiadomego źródła (na przykład ulicznych straganów).

Bibliografia:
Duplessis CA, Gutierrez RL, Porter CK. Review: chronic and persistent diarrhea with a focus in the returning traveller. Trop Dis Travel Med Vaccines 2017;3:9  Biegunka podróżnych – Marta Rorat, Jakub Zelig (artykuł opublikowany na
łamach pisma Medycyna po Dyplomie)  Interna Szczeklika 2018/19