Bezdechy u noworodków – na ile są niebezpieczne?

Bezdechy u noworodków to wyjątkowo niepokojące objawy, które wzbudzają strach u młodych rodziców. Chociaż kilkunastosekundowe epizody zatrzymania przepływu powietrza przez drogi oddechowe nie powinny stanowić powodu do zmartwień to już dłuższe przerwy w oddychaniu mogą poważnie zagrażać życiu maluszka. Czym dokładnie są więc bezdechy i jak pomóc dziecku przy ich wystąpieniu?

Bezdech u noworodków – co to właściwie jest?

Bezdechem u noworodków nazywany jest stan zatrzymania oddechu, trwający co najmniej kilkanaście sekund. Takiej zmianie zazwyczaj towarzyszy również spowolnienie częstotliwości uderzeń serca, spadające do poniżej stu na minutę. Wstrzymanie przepływu powietrza do 20 sekund uznaje się za zjawisko prawidłowo fizjologiczne, wynikające bezpośrednio z funkcjonowania jeszcze nie do końca rozwiniętego układu oddechowego u dziecka.

Przedłużające się bezdechy patologiczne, trwające ponad 20 sekund mogą jednak doprowadzić do niedoboru tlenu we krwi, zwolnienia akcji serca czy obniżenia ciśnienia tętniczego, co w konsekwencji stanowi zagrożenie dla zdrowia dziecka. Systematycznie powtarzające się epizody często zaburzają prawidłowy rozwój mózgu lub powodują dysfunkcję podstawowych narządów. Zdecydowanie najbardziej niebezpieczne dla organizmu noworodka są nagłe zatrzymania oddechu, przy których występuje sinienie skóry, zwiotczenie mięśni oraz spadek saturacji poniżej 94%. Takie symptomy mogą bowiem przyczynić się do śmierci łóżeczkowej.

Przeczytaj, jak wygląda bezdech u dziecka.

Przyczyny bezdechu u noworodków

Zasadniczo wyróżnia się trzy główne przyczyny bezdechu u noworodków:

• centralny – wynika z nieprawidłowej pracy ośrodka oddechowego w mózgu. Dotyczy przede wszystkim wcześniaków, co związane jest z niedojrzałością ich układu oddechowego i nerwowego;
• obturacyjny – spowodowany przez niedrożność dróg oddechowych, najczęściej wskutek zapadnięcia się gardła lub przerostu migdałków;
• mieszany – występuje przy jednoczesnym zatrzymaniu czynności ośrodka oddechowego w mózgu i niedrożności dróg oddechowych.

Zazwyczaj pojawia się przed zaśnięciem lub zaraz po przebudzeniu dziecka.
Wśród innych przyczyn mogących spowodować bezdech u noworodków wymienia się:

• zakażenia i infekcje układu oddechowego;
• komplikacje okołoporodowe;
• wrodzone skłonności;
• wcześniactwo;
• zaburzenia centralnego systemu nerwowego;
• dolegliwości układu pokarmowego;
• nieodpowiednie warunki do spania;
• niewłaściwa temperatura otoczenia;
• stosowanie określonych grup leków.

Bezdechy u noworodków – pierwsza pomoc

Kiedy dojdzie do bezdechu u dziecka trwającego powyżej 15 sekund to należy natychmiastowo interweniować. Najlepsze efekty przynosi dmuchnięcie bezpośrednio w okolice nosa i górnej wargi malucha. Takie działanie pomaga doprowadzić powietrze do układu oddechowego noworodka, co powinno sprowokować normalne oddychanie.

Alternatywnie można również spróbować połaskotać dziecko po stopie lub brzuszku bądź delikatnie uszczypnąć. Tego typu stymulacja odwraca uwagę malucha, jednocześnie przywracając mu swobodny oddech. Warto też zmienić pozycję noworodka, energicznie podnieść go do góry lub pochylić, a także poklepać po plecach. Jeśli jednak po zastosowaniu powyższych sposobów nadal nie wystąpiła żadna reakcja, to koniecznie trzeba wezwać pogotowie i od razu przystąpić do reanimacji dziecka. Po ułożeniu malucha na plecach powinno się wykonać 5 wdechów ratowniczych, obejmując przy tym usta oraz nos noworodka. Następnie należy przy pomocy dwóch opuszków palców rozpocząć uciskanie klatki piersiowej w połączeniu ze sztucznym oddychaniem w sekwencji 15 uciśnięć na dwa wydechy. Całą czynność trzeba regularnie powtarzać, aż do momentu pojawienia się pogotowia bądź przywrócenia u dziecka pożądanych czynności oddechowych.

Bezdechy u noworodka mogą stać się poważnym powodem do niepokoju. Aby w dużym stopniu ograniczyć ryzyko wystąpienia zjawiska, rodzice powinni na bieżąco monitorować stan dziecka oraz zwracać szczególną uwagę na jego prawidłowość oddechową. Koniecznie trzeba też pamiętać o zapewnieniu maluchowi optymalnej temperatury otoczenia i właściwych warunków do snu. W przypadku powtarzających się epizodów należy bezzwłocznie skontaktować się z pediatrą, który wdroży odpowiednie leczenie farmakologiczne, chirurgiczne lub behawioralne. 

Bibliografia:Kwinta P., Bezdechy u noworodków, Medycyna Praktyczna 2016.Rutkowska M., Adamska E., Reśko-Zahara M.: Resuscytacja noworodka, Bielsko-Biała, 2016, wyd. 2.Świetliński J., Neonatologia i opieka nad noworodkiem, Tom 2, PZWL 2016.