Bardzo wrażliwe dziecko – jak sobie radzić?

Dzieci o wysokiej wrażliwości stanowią około 20% całej populacji. Ich cechą charakterystyczną jest intensywniejsze odbieranie bodźców i przeżywanie wydarzeń, które dla innych nie mają większego znaczenia. Maluchy z takim temperamentem mocniej reagują na codzienność, częściej płaczą, złoszczą się i są bardziej zamknięte na kontakty społeczne. Ich wychowanie może dla niektórych rodziców okazać się więc sporym wyzwaniem. Jak skutecznie radzić sobie z nadwrażliwym dzieckiem?

Czym cechuje się dziecko wysoko wrażliwe?

Wysoka wrażliwość to jedna z cech charakteru, którą posiadają zarówno dzieci, jak i dorośli. Osoby o takim temperamencie przede wszystkim wykazują skłonność do dużej emocjonalności, snucia refleksji oraz intensywnego przeżywania uczuć. Często nadmiernie reagują na różne codzienne sytuacje, szybko się denerwują i wybuchają płaczem. Nawet u niemowląt mogą już stopniowo ujawniać się tego typu cechy. Z kolei u starszych dzieci da się zauważyć zwiększoną nieśmiałość, nadwrażliwość emocjonalną, wysoką empatię, a także wyczulenie na bodźce. Wysoka wrażliwość zazwyczaj dotyczy emocji, fizyczności bądź sytuacji społecznych. Może się jednak zdarzyć, że dziecko jest nadwrażliwe w każdej z tych sfer. W takiej sytuacji należy więc szczególnie zadbać o jego dobre samopoczucie i pomóc maluchowi w prawidłowym funkcjonowaniu we współczesnym świecie.

Akceptacja i zrozumienie podstawą sukcesu

Dziecko o zwiększonej wrażliwości potrzebuje głównie zrozumienia oraz akceptacji. Rodzice muszą zdawać sobie sprawę, że taki temperament jest uwarunkowany genetycznie i nie da się go w żaden sposób zmodyfikować. Próba wymuszenia na maluchu zmiany zachowania, wywieranie presji, a tym bardziej krzyk, wprowadzi jeszcze więcej zamieszania, a tym samym zwiększy dyskomfort pociechy.

Koniecznie trzeba więc zaakceptować nadwrażliwość dziecka, jego potrzeby oraz intensywne emocje. Maluch, który zauważy, że rodzice starają się go zrozumieć będzie o wiele lepiej radził sobie z codziennością. Istotne również, żeby w stosunku do swojej pociechy zawsze zachowywać spokój i cierpliwość, co pomoże dziecku łagodniej reagować na stresujące sytuacje.

Wzmacnianie poczucia wartości

Bardzo wrażliwe pociechy są nieśmiałe, ciche i zamknięte w sobie, co często związane jest bezpośrednio z obniżonym poczuciem wartości. Dobrze, aby rodzice okazywali więc dziecku duże wsparcie, jednocześnie kreując sytuacje, w których może się wykazać. Ponadto każdą próbę starania należy doceniać, nawet jeśli nie zakończyła się ona sukcesem. Opiekunowie powinni też dopilnować, żeby maluch miał chociaż jedną kompetencję w ulubionej dziedzinie. Może to być zarówno przedmiot w szkole, jak i dyscyplina sportu czy gra na instrumencie. Znacząco wzmocni to poczucie wartości dziecka i jego samoocenę.

Pielęgnowanie samodzielności

Dzieci cechujące się szczególną wrażliwością boją się nowych wyzwań, które stawia przed nimi codzienność. Aby chociaż w pewnym stopniu pomóc maluchowi zapanować nad tym lękiem to koniecznie trzeba zadbać o pielęgnowanie jego samodzielności. Warto zachęcać do podejmowania ryzyka i dodawać otuchy w stresujących sytuacjach. Świetnym pomysłem okaże się wspólne odgrywanie scenek budzących w dziecku lęk, np. publiczne wystąpienia czy rozmowy z rówieśnikami na podwórku. Dzięki takim podpowiedziom nasza pociecha nabierze pewności siebie i będzie wiedziała potem, jak w danej chwili się zachować oraz co powiedzieć.

Okazywanie miłości i troski

Wychowywanie nadwrażliwego dziecka powinno być nacechowane miłością, czułością oraz troską. Należy regularnie utwierdzać pociechę, że jest kochana i wspaniała, taka jaka jest. Częste rozmowy bez wywierania presji pokażą maluchowi, że może liczyć na swoich najbliższych i zawsze do nich przyjść w razie trudnych chwil.

Komunikacja z wysoko wrażliwym dzieckiem musi być jednak pełna zaufania, życzliwości oraz cierpliwości. Potrzeba dużej delikatności, aby pociecha nie poczuła się przestymulowana zbyt gwałtownymi bodźcami i nie zaczęła się wycofywać.

Wysoka wrażliwość nie jest zaburzeniem, ani chorobą, którą można leczyć. To wrodzona cecha charakteru z jaką dziecko będzie się zmagać przez całe swoje życie. Jednocześnie nadwrażliwe osobowości w porównaniu do rówieśników wyróżniają się większą dojrzałością, kreatywnością czy empatią. Wychowanie takiego malucha wymaga cierpliwości, zrozumienia i próby przezwyciężenia jego blokad. Z pewnością jednak znacząco ułatwi mu prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie, co później zaowocuje lepszym startem w dorosłość.

Bibliografia:Thomas B., Dziecko orchidea czy mlecz, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2019.Aron E., Wysoko wrażliwe dziecko, Wydawnictwo GWP, Sopot 2017.Grzegorzewska I., Cierpiałkowska L., Borkowska A.R., Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2022.