Badania w ciąży, jakie należy wykonać w 1 trymestrze?

Początek ciąży to szczególny czas dla kobiety. W jej głowie pojawiają się tysiące pytań, a ekscytacja przeplata się z obawami o to, czy ciąża przebiega prawidłowo. Nie da się odpowiedzieć na to pytanie bez zrobienia badań w ciąży. Które z nich należy wykonać już w pierwszym trymestrze?

Badania w ciąży – dlaczego są tak ważne?

Pierwszy trymestr to okres intensywnych zmian w organizmie kobiety. Miesiączkowanie ustaje, pojawia się uczucie obrzmienia i powiększenia piersi, zwiększa się przepływ krwi w organizmie, dochodzi do rozpulchnienia i uelastycznienia szyjki macicy.

To także czas istotnych zmian w rozwoju zarodka. Już w pierwszych tygodniach ciąży dochodzi do podziałów komórkowych, powstania nowych struktur i wykształcenia różnych układów, które rozwijają się na późniejszych etapach ciąży.

Badania laboratoryjne istotne dla kobiet w ciąży znajdziesz na stronie https://www.alab.pl/katalog-badan/badania/ciaza-i-przed-ciaza

1 trymestr – jakie badania w ciąży?

Zanim kobieta zgłosi się na pierwszą wizytę lekarską zazwyczaj wykonuje prosty test ciążowy w domu. Zdarza się, że daje on negatywny wynik pomimo ciąży (szczególnie, jeśli jest zrobiony zbyt wcześnie). W razie wątpliwości warto potwierdzić go bardziej wiarygodnym badaniem przeprowadzonym w laboratorium, czyli oznaczeniem stężenia ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej (HCG) w surowicy.

W przypadku uzyskania wyniku, który może wskazywać na wczesną ciążę należy zgłosić się na wizytę do ginekologa-położnika. Specjalista wykona badanie USG, które pozwoli potwierdzić ciążę. Oprócz tego przeprowadzi szczegółowy wywiad medyczny i wykona badanie ogólne stanu zdrowia (zbada ciśnienie tętnicze, dokona pomiarów wzrostu i masy ciała). Przedstawi również kalendarz badań w ciąży.

●      Badania w ciąży z krwi

Obowiązkowe badania w ciąży to badania z krwi. Podstawą jest morfologia krwi, która daje wiedzę o ogólnym stanie zdrowia.

Lista pozostałych badań w ciąży z krwi, które zaleca się w pierwszym trymestrze:

• oznaczenie grupy krwi i Rh krwi, jeśli nie zostało zrobione wcześniej – w sytuacji, gdy kobieta ma krew Rh(-), a dziecko Rh(+) może dojść do konfliktu serologicznego;
• badanie stężenia glukozy we krwi na czczo;
• pośredni test antyglobulinowy (PTA), który pozwala stwierdzić obecność przeciwciał odpornościowych we krwi;
• badania pod kątem nosicielstwa wirusa zapalenia wątroby typu C i wirusa HIV;
• test przesiewowy w kierunku kiły – w przypadku dodatniego wyniku konieczne jest wykonanie testu weryfikującego;
• oznaczenie przeciwciał przeciwko różyczce (wirus różyczki może przenosić się przez łożysko);
• badanie stężenia TSH służące ocenie funkcji tarczycy;

Pierwsze badania w ciąży mogą obejmować także oznaczenie poziomu: żelaza, ferrytyny (czyli zapasów żelaza), witamin z grupy B czy witaminy D we krwi. Pamiętaj, że zgodnie z rekomendacjami suplementacja witaminy D u kobiet w ciąży powinna się odbywać pod kontrolą jej stężenia w surowicy.

●      Badania moczu w ciąży

W kalendarzu badań w ciąży, które należy zrobić w pierwszym trymestrze znajduje się badanie ogólne moczu. Zaleca się, aby powtarzać je co 4 tygodnie, aż do końca ciąży. Dlaczego jest to tak ważne?

Kobiety są bardziej narażone na zapalenie dróg moczowych ze względu na budowę anatomiczną. Długość i położenie cewki moczowej ułatwiają wniknięcie bakterii i rozwój stanu zapalnego. Co więcej, zmiany hormonalne w ciąży prowadzą do ucisku powiększającej się macicy na moczowody, zmniejszenia napięcia mięśni moczowodów i tym samym utrudnionego odpływu oraz upośledzenia zagęszczania moczu.

Ryzyko zapalenia dróg moczowych to coś, czego nie należy lekceważyć. Nieleczone stany zapalne są groźne zarówno dla zdrowia kobiety, jak i przebiegu ciąży. Mogą prowadzić do odmiedniczkowego zapalenia nerek u kobiety, a także niskiej masy urodzeniowej dziecka i przedwczesnego porodu.

●      Pozostałe badania w ciąży

Odpowiadając na pytanie o to, jakie badania robi się w ciąży nie można zapominać również o:

• USG;
• badaniu piersi;
• cytologii;
• badaniu stomatologicznym;

Jakie badania w ciąży i kiedy? To pytanie, które nurtuje wiele przyszłych mam – zdecydowanie warto mieć ten temat na uwadze. Regularne wizyty lekarskie i wykonywanie badań w ciąży pomagają monitorować zdrowie kobiety, przebieg ciąży i rozwój dziecka. Dzięki temu można w porę podjąć kroki, które zmniejszają ryzyko groźnych powikłań.

1. Borowski, Dariusz, et al. „Rekomendacje Sekcji Ultrasonografii Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w zakresie przesiewowej diagnostyki ultrasonograficznej w ciąży o przebiegu prawidłowym—2020 rok.” Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 5.2 (2020): 63-75.
2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej
3. https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/lista/77788,badania-obowiazkowe-i-zalecenia-u-kobiet-w-ciazy, dostęp: 25.07.2024
4. Płudowski, P.; Kos-Kudła, B.; Walczak, M.; Fal, A.; Zozulińska-Ziółkiewicz, D.; Sieroszewski, P.; Peregud-Pogorzelski, J.; Lauterbach, R.; Targowski, T.; Lewiński, A.; et al. Guidelines for Preventing and Treating Vitamin D Deficiency: A 2023 Update in Poland. Nutrients 2023, 15, 695. https://doi.org/10.3390/nu15030695
5. https://sklep.alablaboratoria.pl/centrum-wiedzy/badania-laboratoryjne-dla-kobiet-w-ciazy-okiem-ginekologa/