Babciowe – od kiedy i na jakich warunkach?

Od 1 października 2024 roku rodzice i opiekunowie dzieci w wieku od 12. miesięcy do 3. roku życia mogą ubiegać się o wypłatę nowego świadczenia, tzw. „babciowego”. W ramach programu i w zależności od potrzeb każda rodzina może wybrać spośród trzech opcji: „Aktywnie w domu”, „Aktywni rodzice w pracy” albo „Aktywnie w żłobku”. Świadczenie w przeciwieństwie do programu „800+” ma charakter socjalny i koncentruje się głównie na wsparciu demograficznym oraz ekonomicznym kobiet, jednocześnie zachęcając je do powrotu na rynek pracy po urlopie macierzyńskim. Na czym polega „babciowe” i na jakich warunkach jest przyznawane?

Czym jest „babciowe?”

„Babciowe” to powszechnie używana nazwa nowego świadczenia finansowego, które wprowadziła ustawa z 15 maja 2024 r. o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka. Zgodnie z założeniami programu rodzice, opiekunowie lub osoby tworzące rodzinę zastępczą zajmujący się dzieckiem w wieku od 12 do 35 miesiąca życia mogą ubiegać się o dodatkowe wsparcie finansowe.

Świadczenie obowiązuje od 1 października 2024 roku i przyznawane jest na każde dziecko bez względu na kryterium dochodowe rodziny. Ustawa wprowadziła trzy różne formy świadczeń – „Aktywni rodzice w pracy”, „Aktywnie w żłobku” i „Aktywni w domu”, dzięki czemu każdy rodzic może wybrać najlepszą dla siebie opcję w oparciu o swoją sytuację zawodową, życiową bądź plany na przyszłość.

Określenie „babciowe” dotyczy jednak wyłącznie świadczenia „Aktywni rodzice w pracy”, które przeznaczone jest na zapłatę osobie, która sprawuje bezpośrednią opiekę nad malcem, gdy rodzice dziecka są w pracy, w tym właśnie dla babć, dziadków bądź niań zatrudnionych w ramach umowy uaktywniającej. Wsparcie wypłacane jest na konto aktywnych zawodowo rodziców w kwocie 1500 zł miesięcznie bądź 1900 zł miesięcznie w przypadku dzieci o specjalnych potrzebach lub z orzeczeniem o niepełnosprawności.

Jakie są warunki przyznawania świadczenia „Aktywni rodzice w pracy”?

O „babciowe”, czyli świadczenie z programu „Aktywny rodzic” może ubiegać się każdy rodzic czy opiekun prawny dziecka w wieku od 12 do 35 miesiąca życia. Co istotne, przepisy obejmują również pracujących cudzoziemców, którzy mieszkają obecnie na terenie Polski i spełniają warunki podane w ustawie (Dz.U. 2024 poz. 858, s.3). Aby otrzymać wsparcie aktywni zawodowo muszą być oboje rodzice, jednak w przypadku osób samotnie wychowujących dziecko nie trzeba już dodatkowo udowadniać zarobków drugiego rodzica. Opiekunowie (lub rodzic samotnie wychowujący) muszą przy tym osiągać przychód, którego podstawa wymiaru składek wynosi przynajmniej 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę, przy czym u jednego z nich kwota ta nie może być niższa, niż 50% najniższej krajowej. Jednocześnie warunek ten nie obowiązuje przedsiębiorców biorących udział w programach „Ulga na start” i „Mały ZUS”. Świadczenie przysługuje zarówno rodzicom zatrudnionym, jak i tym, którzy prowadzą swoją działalność gospodarczą.

Gdzie i jak złożyć wniosek o „babciowe”?

Wnioski o świadczenie w ramach programu „Aktywny rodzic” można składać od 1 października 2024 roku. Formularz wypełnia się i składa wyłącznie przez internet. Wniosek do ZUSu można złożyć elektronicznie na cztery sposoby:

• poprzez aplikację mobilną mZUS;
• przez platformę PUE ZUS (eZUS);
• za pomocą bankowości internetowej;
• poprzez portal Emp@tia.

Po złożeniu wniosku ZUS weryfikuje znajdujące się w nim dane, a następnie w ciągu 2 miesięcy podejmuje decyzję odnośnie przyznania bądź odrzucenia świadczenia. W przypadku nieprawidłowo złożonego formularza urząd dodatkowo wezwie wnioskodawcę do uzupełnienia lub poprawienia danych. Wniosek o „babciowe” składa się tylko raz do 3. roku życia dziecka. Rodzice w tym czasie mogą jednak wielokrotnie oraz dowolnie zmieniać wybraną formę świadczenia w zależności od swojej sytuacji życiowej.

„Babciowe” to propozycja rządu dla pracujących rodziców, zwłaszcza mam, które chcą po urlopie macierzyńskim wrócić do pracy, jednak boją się dodatkowych kosztów związanych z opłatami na opiekę nad dzieckiem. Dzięki takiemu rozwiązaniu kobiety mogą więc spełniać się zawodowo, jednocześnie nie martwiąc się o to skąd wezmą środki na zapewnieniu maluszkowi odpowiedniej opieki na czas ich pracy.

Bibliografia:Ustawa z dnia 15 maja 2024 r. – „Aktywny rodzic” – Dziennik Ustaw z rok 2024 poz. 858